Imatinib is een tyrosinekinaseremmer die voornamelijk wordt gebruikt voor de behandeling van chronische myeloïde leukemie Het behaalt goede resultaten bij de behandeling van chronische myeloïde leukemie terwijl ze goed worden verdragen. Het gebruik ervan bij andere maligniteiten is ook mogelijk.
Wat is imatinib?
Imatinib (handelsnaam Gleevec) is een geneesmiddel uit de groep van tyrosinekinaseremmers dat wordt gebruikt voor de behandeling van chronische myeloïde leukemie, kwaadaardige tumoren van het maagdarmkanaal en andere kwaadaardige aandoeningen. De chemische molecuulformule van imatininb is C29H31N7O.
Farmacologische werking
Chronische myeloïde leukemie wordt veroorzaakt door het zogenaamde Philadelphia-chromosoom, een genetische wijziging. In het Philadelphia-chromosoom is er een translocatie van genetisch materiaal van chromosoom 9 en chromosoom 22. Als gevolg van deze translocatie is de gen want het natuurlijke enzym tyrokinase-ABL op chromosoom 9 'versmelt' met het fragment van het BCR-gen op chromosoom 22. De daardoor gemuteerde cellen produceren in plaats van het tyrosinekinase ABL een zogenaamd fusie-eiwit BCR-ABL. BCR-ABL is een actievere tyrosinekinase in vergelijking met ABL. Deze BCR-ABL leidt tot een ongecontroleerde proliferatie van wit bloed cellen (leukocyten) en is significant betrokken bij de ontwikkeling van chronische myeloïde leukemie. Imatinib heeft een remmend effect op de activiteit van tyrosinekinase en onderdrukt zo de pathologische verhoogde proliferatie van de gemuteerde bloed stamcellen. De stof wordt oraal toegediend in de vorm van een tablet; imatinibmesilaat, een zout, wordt medicinaal gebruikt. Het doel van de behandeling is om de pathologische celkloon zoveel mogelijk te verminderen. Normalisatie van de bloed aantal wordt bereikt bij meer dan 95% van de met imatinib behandelde patiënten die dit hadden chronische myeloïde leukemie.
Medische toepassing en gebruik
De stof wordt voornamelijk gebruikt bij de behandeling van chronische myeloïde leukemie, zoals hierboven vermeld. Het is echter ook effectief tegen een aantal andere kankers. Het wordt bijvoorbeeld ook aangegeven in acute lymfoblastische leukemie, hypereosinofiel syndroom, verschillende tumoren van de huid, kwaadaardige tumoren van het maagdarmkanaal, agressieve mastocytose en bepaalde myeloproliferatieve aandoeningen. Bij chronische myeloïde leukemie, een neoplastische ziekte van het hematopoëtische systeem, zijn er verhoogde onrijpe vormen van leukocyten in het bloed als gevolg van pathologisch verhoogde proliferatie van leukocyten in het bloed en hematopoëtische beenmerg Chronische myeloïde leukemie is het gevolg van een (genetische) aandoening van de hematopoëtische (bloedvormende) stamcellen die in de beenmerg Om deze reden behoort chronische myeloïde leukemie tot de groep van myeloproliferatieve neoplasmata. De oorzaak van de ziekte is de verandering en daaropvolgende proliferatie van een enkele multipotente hematopoëtische voorlopercellen. In bijna alle gevallen is deze wijziging te wijten aan het Philadelphia-chromosoom, dat al is beschreven. Roman drugs uit de groep van tyrosine kinase-remmers, waaronder imatinib, hebben de prognose van chronische myeloïde leukemie aanzienlijk verbeterd. Therapie met tyrosine kinase-remmers is een zeer effectieve behandelingsoptie met relatief weinig bijwerkingen en wordt als gericht beschouwd therapie De overlevingskansen zijn sterk gestegen door de introductie van tyrosine kinase-remmers Als er geen therapeutische opties waren voor chronische myeloïde leukemie, was de mediane overlevingstijd van patiënten tussen de drie en vier jaar. Chronische myeloïde leukemie was de ziekte met de slechtste prognose uit de groep van myeloproliferatieve neoplasmata. De introductie van hydroxycarbamide, een cytostatisch middel, verhoogde deze mediane overleving tot vier en een half jaar. interferon leidde tot een verdere toename van de mediane overleving tot ongeveer vijf en een half jaar. Nu wordt behandeling met tyrosinekinaseremmers als standaard beschouwd therapie Het overlevingspercentage na 5 jaar bij behandeling met imatinib is meer dan 90%. De follow-up tijd van patiënten behandeld met imatinib is nu meer dan 10 jaar; de 'mediane overleving' is nog niet vastgesteld. Dit suggereert dat deze zeer significant hoger is dan de mediane overleving van eerder gebruikte therapieën (met hydroxycarbamide en interferon).
Risico's en bijwerkingen
Imatinib wordt over het algemeen goed verdragen. Echter, diarree, braken, pijn in de buik, misselijkheidindigestie, 피로, hoofdpijnoedeem, gewichtstoename, spier krampen, spierpijn, gewrichtspijn, huiduitslag, bot pijn, en veranderingen in het aantal bloedcellen kunnen optreden. Imatinib is alleen gecontra-indiceerd in geval van overgevoeligheid voor of intolerantie voor imatinib. Imatinib mag niet gelijktijdig met paracetamol worden ingenomen omdat het de glucuronidatie (binding aan glucuronzuur tijdens metabolisme) van paracetamol. Bovendien worden bepaalde subeenheden van cytochroom P450 aangetast, wat kan leiden naar interacties met andere drugs.
