Fijnstof is de term die wordt gebruikt om verschillende vaste en vloeibare deeltjes te beschrijven die zich ophopen in de lucht en niet onmiddellijk naar de grond zinken. De term omvat zowel zogenaamde primaire emitters, die geproduceerd worden door verbranding, als secundaire emitters, die geproduceerd worden door chemische processen. Er wordt onderscheid gemaakt tussen fijnstof PM10 (Particulate Matter), dat 10 micrometer groot is, en PM2.5, dat een kleinere diameter heeft. Door de kleine deeltjesgrootte zijn fijnstof niet met het blote oog te zien; alleen bepaalde weersomstandigheden maken het zichtbaar in de vorm van een waas. Primair fijn stof wordt direct gegenereerd door emissies. Deze kunnen worden gegenereerd door voertuigen, ovens en verwarmingsinstallaties, maar ook door bepaalde industriële productiefaciliteiten. De mens draagt in de eerste plaats zelf een groot deel van de schuld van fijn stof. Erosie of bosbranden kunnen het echter ook op natuurlijke wijze veroorzaken. De landbouw, met name bepaalde stoffen die in de veehouderij worden gebruikt, levert secundaire fijnstof.
Vervuiling door fijn stof
De mate waarin het lichaam wordt beschadigd door fijn stof, hangt af van hoe groot de deeltjes zijn, hoe diep ze het lichaam binnendringen en hoe lang iemand wordt blootgesteld aan fijn stof. Hoewel fijnstof ook op natuurlijke wijze kan worden geproduceerd, is fijnstofverontreiniging in de eerste plaats een door de mens veroorzaakt probleem. Vooral het toenemend wegverkeer leidt tot vervuilingsniveaus boven de grenswaarden, en niet alleen benzine verbranding maar ook bandenslijtage speelt een rol. Omdat de deeltjes schadelijk kunnen zijn volksgezondheid bij te hoge concentraties gelden in Europa sinds 10 grenswaarden voor PM2005-deeltjes. De toegestane dagwaarde is 50 μg / m3 en mag niet vaker dan 35 keer per jaar worden overschreden. De jaargemiddelde waarde is opnieuw 40 μg / m3. Voor PM2.5 bedraagt de jaargemiddelde waarde sinds 25 3 μg / m2008. Vooral in grote steden ligt het fijnstofgehalte vaak boven de grens door zwaar wegverkeer. Uit metingen van de Federale Milieuagentschap (UBA) blijkt bijvoorbeeld dat de fijnstofverontreiniging in Stuttgart in 95 2011% van de tijd de grenswaarde overschreed binnen de meetperiode. De UBA geeft ook informatie over actuele vervuilingsgegevens voor individuele steden. Door de uitstoot is de fijnstofverontreiniging in Duitsland in principe echter sinds 1990 afgenomen maatregelen die zijn geïntroduceerd.
Gezondheidsrisico's
Fijnstof wordt gekenmerkt door zijn vermogen om langer in de lucht te blijven dan andere deeltjes voordat het zich op de grond nestelt. Daarom is het risico dat de deeltjes worden opgenomen met de lucht die we inademen hier groter. Als het fijne stof het lichaam binnendringt, kan het echter verschillende triggeren volksgezondheid gevolgen. De mate waarin het lichaam door de deeltjes wordt beschadigd, hangt af van hoe groot de deeltjes zijn, hoe diep ze het lichaam binnendringen en hoe lang iemand aan het fijne stof wordt blootgesteld. In wezen is het minder belangrijk of het een agressieve chemische stof is of alleen stofdeeltjes, maar de grootte van het deeltje is doorslaggevend. Hoe kleiner het stofdeeltje, hoe dieper het in het lichaam kan doordringen, wat betekent dat het meestal niet weer kan worden uitgeademd. Aangenomen wordt dat PM10-deeltjes alleen bezinken in de neusholte, terwijl PM2.5-deeltjes migreren naar de bronchiën en longblaasjes. Zogenaamde ultrafijne deeltjes kunnen op hun beurt zelfs diep inzinken long weefsel of de bloedbaan. Omdat de deeltjes erdoor worden geabsorbeerd ademhaling luchtwegen loopt bijzonder risico. Op korte termijn kan blootstelling aan fijn stof leiden tot irritatie van de slijmvliezen en ontsteking Vooral de luchtpijp en bronchiën worden aangetast. Deze symptomen zijn vergelijkbaar met allergische reacties, zodat bij continue blootstelling een zogenaamde niveauverandering kan optreden. In dit geval veranderen de allergische reacties in chronische klachten - voor de luchtwegen, dit betekent dat allergisch astma kan zich uiteindelijk ontwikkelen. Patiënten die er al last van hebben astma een hogere dagelijkse dosis astmamedicatie nodig hebben bij blootstelling aan hoge concentraties fijnstof. Omdat de deeltjes ook via de longblaasjes in de bloedbaan kunnen komen en het ademhalingssysteem nauw verbonden is met de cardiovasculair systeemkan ook vasculaire en cardiale schade optreden. De deeltjes kunnen leiden naar gedenkplaat ophoping in de bloedbaan, waardoor het risico op trombose Ten slotte de regulering van het autonome zenuwstelsel zelf kan worden beïnvloed, waardoor het risico op hart- aanval. studies door de wereld Gezondheid Organisatie (WHO) laten zien dat het risico van hart- aanval neemt toe naarmate de luchtkwaliteit afneemt. De WHO schat dat alleen al in Duitsland met veel verkeer, fijnstofverontreiniging de levensverwachting van inwoners met tien maanden verkort. Vanuit de bloedbaan kunnen de deeltjes echter ook andere organen bereiken. De nieren en lever in het bijzonder als ontgifting organen, worden vaak aangetast. Opname via de huid of het maagdarmkanaal kan niet worden uitgesloten, zodat gezondheidsschade aan de milt or beenmerg is ook denkbaar. De zogenaamde 19-stofstudie kon ook bij ratten aantonen dat fijnstof kankerverwekkend is. Dosis-afhankelijke blootstelling aan geproduceerd fijn stof long tumoren bij de ratten. Aangenomen wordt dat de resultaten op dezelfde manier als mensen kunnen worden toegepast. Het is echter nog niet duidelijk of fijn stof een direct kankerverwekkende werking heeft, dus direct of indirect via een bederfproduct. Bijzonder gevaarlijk is dat voor fijn stof geen effectgrens kan worden bepaald, maar niet schadelijk voor de gezondheid. Als er nog limieten zijn voor chemische stoffen, zoals stikstof kooldioxide, waarbinnen een gezondheidsrisico voor mensen kan worden uitgesloten, fijnstof is in elk geval schadelijk concentratie Infogram over de verschillende long ziekten en hun kenmerken, anatomie en locatie. Klik om te vergroten. Zo toonde een onderzoek door het Helmholtz Center in München aan dat gezondheidsschade al optreedt bij niveaus onder de EU-limieten; het risico van hart- vooral aanval was hoger dan verwacht (12-13% verhoogd). Dienovereenkomstig is het niet waar dat alleen een hoge, kortdurende blootstelling het lichaam schaadt, vooral een langdurige blootstelling aan een laag concentratie kan schadelijk zijn voor de gezondheid. Studies tonen zelfs aan dat blootstelling aan fijn stof in de lucht lineair verband houdt met gezondheidsschade.
Preventie en voorzorg
Om fijnstofverontreiniging en daarmee gezondheidsschade te verminderen, bestaan er in de EU al enkele jaren richtlijnen voor emissiegrenswaarden, waar de lidstaten zich aan moeten houden. Tegelijkertijd zijn er in veel grote steden zogenaamde milieuzones, die alleen mogen worden betreden door voertuigen met geschikte emissiefilters. Aangenomen wordt dat alleen al door milieuzones de jaargemiddelde fijnstofverontreiniging met circa 10 procent zal afnemen. Deskundigen gaan er echter over het algemeen van uit dat de verkeerssnelheid in Duitsland met 60 tot 80 procent moet worden verlaagd om de dagelijkse maximumlimieten niet te overschrijden. Aangezien dit in de praktijk niet als realistisch kan worden beschouwd, wordt er herhaaldelijk om persoonlijk initiatief gevraagd. Belangrijke factoren hierbij zijn: het gebruik van roetfilters, het gebruik van de fiets of het openbaar vervoer in plaats van de eigen auto, het gebruik van auto's met een laag brandstofverbruik of het beperken van het brandstofverbruik door met lage snelheid te rijden. Met name in fabrieken in de industrie, maar ook bij nagelstudio's of printers, kan ook fijnstof ontstaan. Preventie op de werkvloer is daarom net zo noodzakelijk. Dit kan worden bereikt door speciale afzuigsystemen die zijn aangepast aan zowel de werkplek als de geproduceerde verontreinigende stoffen. Werknemers dienen waar mogelijk ook beschermende kleding te gebruiken, zoals een mond bewaker.
