De ziekte van Pelizaeus-Merzbacher is een erfelijke leukodystrofie met degeneratie van de zenuwsubstantie. Getroffen personen lijden aan een mutatiegerelateerde aandoening van myelinisatie die voornamelijk resulteert in motorische en intellectuele achterstanden. Therapie van de ziekte is beperkt tot ondersteunend maatregelen of fysiotherapie en psychotherapie.
Wat is de ziekte van Pelizaeus-Merzbacher?
Leukodystrofieën zijn genetische stofwisselingsziekten waarbij de witte stof van de zenuwstelsel degenereert progressief als gevolg van deficiëntiesymptomen. Myeline, dat de zenuwen, is in het bijzonder gedegradeerd. Myeline vertegenwoordigt een isolatie in het menselijk organisme. Net als in een plastic kabel, de bio-elektrische actiepotentiaal zenuwprikkeling wordt in gemyeliniseerde zenuwbanen beschermd tegen verlies aan de omgeving. Zonder myeline is de functie van een zenuw enorm aangetast. Er treden excitatieverliezen op. De geleiding van excitatie wordt belemmerd. Patiënten met leukodystrofieën lijden daarom aan neurologische gebreken. Leukodystrofieën zijn vooral merkbaar op het gebied van motoriek. De ziekte van Pelizaeus-Merzbacher is een leukodystrofie waarvan de eerste beschrijving teruggaat tot de Duitse neuroloog FC Pelizaeus en de psychiater L. Merzbacher. De ziekte wordt gekenmerkt door een aandoening in myeline schede formatie, die zich kan uiten in een verscheidenheid aan verschillende symptomen. Alle leeftijdsgroepen kunnen worden beïnvloed. De prevalentie wordt geschat op ongeveer één tot negen gevallen per 1000,000 mensen. Verschillende literatuur verwijst ook naar leukodystrofie als cerebrale sclerose, diffuse familiaire leukodystrofie of cerebrale sclerose van Pelizaeus-Merzbacher.
Oorzaken
Zoals alle leukodystrofieën wordt de ziekte van Pelizaeus-Merzbacher veroorzaakt door degeneratie van de witte stof van de zenuwen In het geval van de ziekte komt deze degeneratie overeen met een genetisch bepaalde aandoening bij de vorming van myeline-omhulsels. De myelinevormingsstoornis is te wijten aan een meervoudige mutatie, die nu is gelokaliseerd op die van de PLP1 gen. Deze gen codeert voor proteolipide proteïne 1 en bevindt zich in genlocus Xq22 van het X-chromosoom. Het type mutatie dat optreedt in de PLP gen kan van geval tot geval verschillen. De mutaties kunnen bijvoorbeeld overeenkomen met verwijderingen. Er zijn echter ook duplicaties van het gen gedetecteerd bij patiënten met de ziekte van Pelizaeus-Merzbacher. Door de mutaties is er een gebrekkige productie van proteolipiden eiwitten Het defecte eiwitten resulteren op hun beurt in defecte myeline, aangezien ze een essentiële rol spelen bij de synthese van myeline. Dit resulteert in niet-functionele myeline-omhulsels, die potentieel verlies in de zenuwen De ziekte wordt op een X-gebonden recessieve manier overgeërfd. Om deze reden lijdt meestal alleen het mannelijke geslacht aan de ziekte. Vrouwtjes zijn meestal stille dragers.
Symptomen, klachten en tekenen
Het belangrijkste symptoom van de ziekte van Pelizaeus-Merzbacher is een vertraging in zowel mentale als motorische ontwikkeling. Naast oncontroleerbaar spiertrekkingen van de ogen in de vorm van nystagmusomvatten de belangrijkste symptomen van de ziekte spastische en slappe verlamming van de spieren en verlies van tonus met ataxische onvastheid van houding en gang. De eerste symptomen manifesteren zich meestal in de kindertijd of jeugd Maar manifestatie op volwassen leeftijd is ook denkbaar. In principe is de aangeboren vorm meestal het ernstigst. Dyspneu of stridor komen vaak voor naast de bovengenoemde symptomen. Spastische tetraparese maakt vaak deel uit van het klinische beeld. In de klassieke vorm met manifestatie in de eerste levensmaanden, nystagmus en spierhypotonie geleidelijk veranderen in spasticiteit Naast de klassieke en aangeboren vorm is er een overgangsvorm met een zekere mate van beperking tussen de klassieke en de aangeboren variant. In principe zijn daarom verschillende gradaties van ernst denkbaar. De symptomen kunnen relatief breed zijn, waardoor het ziektebeeld van patiënten vaak sterk verschilt.
Diagnose en verloop van de ziekte
De eerste aanwijzingen voor de ziekte van Pelizaeus-Merzbacher worden geleverd door neurologisch onderzoek en geschiedenis. Omdat er voor de ziekte geen biochemische merkers beschikbaar zijn, speelt beeldvorming de belangrijkste rol in het diagnostische proces. Magnetische resonantie imaging van de hersenen onthult stoornissen in de myelinisatie. Aangezien dergelijke stoornissen niet specifiek zijn voor de ziekte van Pelizaeus-Merzbacher, moet een differentiële diagnostische differentiatie worden gemaakt van andere demyeliniserende ziekten. Magnetische resonantiespectroscopie kan hierbij behulpzaam zijn. De uiteindelijke bevestiging van de vermoedelijke diagnose vindt meestal plaats in de vorm van moleculair genetische analyse. Een gedetecteerde mutatie van het PLP1-gen wordt als diagnostisch beschouwd. In principe is prenatale diagnose mogelijk. De prognose van patiënten hangt af van de ernst van de ziekte en het type PLP-mutatie. Milde cursussen zijn net zo goed denkbaar als ernstige vormen met een fataal verloop in jeugd.
Complicaties
Door de ziekte van Pelizaeus-Merzbacher lijden getroffen personen aan een aantal verschillende beperkingen en symptomen. In de meeste gevallen kunnen slechts enkele van de aandoeningen volledig worden genezen, waardoor de getroffen persoon afhankelijk blijft van de hulp van anderen in zijn of haar leven. Eerst en vooral hebben patiënten met deze ziekte een aanzienlijk vertraagde ontwikkeling. Ook de motorische ontwikkeling van de patiënt is bij deze ziekte aanzienlijk beperkt en er zijn ook ernstige mentale gebreken. Evenzo lijden patiënten bij de ziekte van Pelizaeus-Merzbacher aan loopinstabiliteit en verschillende verlammingen en andere gevoeligheidsstoornissen. Af en toe tekenen van spasticiteit duidelijk geworden. In veel gevallen kan pesten of plagen voorkomen, vooral bij kinderen, waardoor patiënten ook last hebben van psychische klachten en Depressie als gevolg van de ziekte van Pelizaeus-Merzbacher. Er is geen causale behandeling voor de ziekte van Pelizaeus-Merzbacher. Vooral voor de ouders en voor de nabestaanden vormt de ziekte een sterke psychische belasting. Bovendien kunnen sommige klachten met behulp van therapieën worden beperkt. Er is echter geen volledige genezing voor deze ziekte. Mogelijk wordt daarbij ook de levensverwachting van de patiënt verkort.
Wanneer moet je naar de dokter gaan?
Aangezien de ziekte van Pelizaeus-Merzbacher leidt tot ernstige vertragingen in Kinder ontwikkelingmoet deze ziekte altijd door een arts worden onderzocht en behandeld. Dit is de enige manier om verdere complicaties te voorkomen. Hoe eerder de behandeling van de ziekte van Pelizaeus-Merzbacher wordt gestart, hoe groter de kans op volledig herstel. Een arts moet worden geraadpleegd als het kind lijdt aan verlamming of een onstabiele manier van lopen. De verlammingen kunnen verschillende delen van het lichaam aantasten. Evenzo kan de motorische of zelfs mentale ontwikkeling van het kind aanzienlijk beperkt en vertraagd zijn. Als ouders deze vertragingen opmerken, zoek dan onmiddellijk medische hulp. Sommige kinderen exposeren ook spasticiteit als gevolg van de ziekte van Pelizaeus-Merzbacher. Meestal wordt de ziekte van Pelizaeus-Merzbacher gediagnosticeerd door een kinderarts of door een huisarts. Verdere behandeling vindt echter plaats bij verschillende specialisten en is afhankelijk van de exacte manifestatie van de symptomen. Vaak vereist de ziekte van Pelizaeus-Merzbacher ook psychologische behandeling, waaraan zowel de ouders als de kinderen kunnen deelnemen. De levensverwachting van de getroffen persoon wordt meestal niet negatief verminderd door de ziekte van Pelizaeus-Merzbacher.
Behandeling en therapie
De ziekte van Pelizaeus-Merzbacher heeft zijn oorzaak in de genen. Om deze reden is er geen oorzakelijk verband therapie bestaat tot nu toe voor patiënten met de ziekte. Causale therapieën zouden hoogstens door genen kunnen worden geopend therapie Gentherapiebenaderingen zijn momenteel een focus van medisch onderzoek. De benaderingen zijn echter nog niet in de klinische fase gekomen. Daarom worden patiënten met de ziekte van Pelizaeus-Merzbacher momenteel puur symptomatisch en ondersteunend behandeld. De individuele therapiestappen zijn afhankelijk van de symptomen die in elk individueel geval aanwezig zijn. De focus van therapie ligt op ondersteunend maatregelen die bedoeld zijn om de progressie van de ziekte te vertragen en zo de kwaliteit van leven van de getroffenen te verbeteren. Deze maatregelen omvatten vooral ergotherapie en fysiotherapie Mentale ontwikkeling kan worden ondersteund door middel van vroege interventie Bovendien krijgen de familieleden van de getroffenen emotionele steun. Ouders worden bijvoorbeeld vaak bijgestaan door een psycholoog of psychotherapeut. Er worden contacten gelegd met de Europese Vereniging tegen Leukodystrofieën. Ook worden er door verschillende universitaire ziekenhuizen speciale spreekuren aangeboden.
Vooruitzichten en prognose
De ziekte van Pelizaeus-Merzbacher is chromosomaal van oorsprong. Het komt voor in drie verschillende vormen. Deze worden bepaald door de aanvangsleeftijd en de uiting van de ziekte of de ernst ervan. Deze parameters hebben dan ook invloed op de prognose. Deze zeer zeldzame ziekte treft vooral mannelijke patiënten. Bij de aangeboren variant van de ziekte worden de meest ernstige symptomen waargenomen. Als de ziekte van Pelizaeus-Merzbacher voor het eerst na de geboorte uitbreekt, ontwikkelen de symptomen zich geleidelijk in verschillende mate. De prognose van de overgangsvorm ligt tussen de connatale en klassieke ziekte van Pelizaeus-Merzbacher. Er komen echter ook mildere kuren van de ziekte van Pelizaeus-Merzbacher voor. Afhankelijk van het type dat aanwezig is, varieert de prognose voor deze ziekte. Zonder interdisciplinaire behandeling door neurologen, orthopedisten, fysiotherapeuten, gastro-enterologen en longartsen kunnen patiënten niet voldoende geholpen worden. Het progressieve verloop van de ziekte is afhankelijk van het fenotype. De levensverwachting is niet noodzakelijk beperkt in de aanwezigheid van de ziekte van Pelizaeus-Merzbacher. In de mildere cursussen is het in ieder geval relatief normaal. Vaak is er een langzamere progressie van de ziekte bij jongeren. Hoe hoog de kwaliteit van leven kan zijn, hangt af van het klinische beeld. De prognose voor ernstig getroffen mensen is anders. Deze overlijden meestal vóór de leeftijd van twintig jaar. Tot die tijd kunnen getroffenen alleen verlichting krijgen door middel van symptomatische behandeling.
het voorkomen
Tot op heden kan de ziekte van Pelizaeus-Merzbacher alleen worden voorkomen door genetische counseling tijdens de gezinsplanningsfase. Afhankelijk van iemands risico om de ziekte te erven, kan de beslissing worden genomen om zelf geen kind te krijgen. In aanvulling op, prenatale diagnostiek kan plaatsvinden indien nodig.
Follow-up
Getroffen personen hebben meestal weinig maatregelen en opties voor nazorg bij de ziekte van Pelizaeus-Merzbacher. Bij deze ziekte is allereerst een snelle en vooral vroege opsporing van de ziekte erg belangrijk om verdere complicaties of symptomen te voorkomen. De getroffenen dienen bij de eerste tekenen en symptomen van de ziekte een arts te raadplegen om een verdere verergering van de symptomen of zelfs verdere complicaties te voorkomen. In de regel zijn degenen die getroffen zijn door de ziekte van Pelizaeus-Merzbacher afhankelijk van maatregelen van fysiotherapie or fysiotherapie, hoewel zelfgenezing niet kan plaatsvinden. Veel van de oefeningen van deze therapieën kunnen thuis worden herhaald. Aangezien dit een genetische ziekte is, moeten de getroffenen genetische tests en counseling ondergaan als ze kinderen willen krijgen om te voorkomen dat de ziekte van Pelizaeus-Merzbacher terugkeert bij hun kinderen en nakomelingen. Omdat de ziekte ook kan leiden naar Depressie en andere psychologische problemen, hulp en steun van de eigen familie en vrienden is in dit proces vaak erg belangrijk. De ziekte van Pelizaeus-Merzbacher vermindert gewoonlijk de levensverwachting van de getroffen persoon niet.
Wat u zelf kunt doen
Omdat de ziekte van Pelizaeus-Merzbacher genetisch bepaald is, bestaan er geen zelfhulpmaatregelen om de aandoening causaal te bestrijden. In de meeste gevallen manifesteert de ziekte zich in jeugdHet is dus aan de ouders en families van patiënten om tijdig passende maatregelen te nemen. Getroffen ouders moeten er eerst voor zorgen dat hun kind wordt behandeld door een arts die ervaring heeft met deze relatief zeldzame aandoening. Als de huisarts geen deskundige kan aanbevelen, kan de medische vereniging helpen. Veel universitaire ziekenhuizen hebben speciale spreekuren waar patiënten en hun familieleden uitgebreide informatie kunnen krijgen over de ziekte en het verloop ervan. Voor jonge ouders is het belangrijk om grip te krijgen op wat hen en hun te wachten staat ziek kind in een vroeg stadium. Voor goed geïnformeerde ouders is het gemakkelijker om op tijd een plek te vinden in de kinderopvang en later een school die hun kind het beste onderwijs garandeert binnen zijn of haar mogelijkheden. Daarnaast is de zorg voor en het samenleven met een gehandicapt kind ook een grote uitdaging voor gezinsleden. Getroffenen moeten daarom niet bang zijn om ook voor zichzelf hulp te zoeken; vaak helpt de uitwisseling met andere getroffenen al. De European Association Against Leukodystrophies is behulpzaam bij het leggen van contacten.
