Conjunctiva: structuur, functie en ziekten

Als een slijmvlieslaag die gedeeltelijk op de oogbal rust en van binnenuit tegen de oogleden aanligt, is de bindvlies dient in het bijzonder ter bescherming van het oog en de immuunsysteem​ Ziekten manifesteren zich vaak door een roodachtige tot steenrode verkleuring van de bindvlies.

Wat is het bindvlies?

Bindvlies (conjunctiva, tunica conjunctiva) is de term die wordt gebruikt om de transparante, slijmvlies-achtige voortzetting van de huid in het gebied van het oog dat de ooglid op het achterste oppervlak om verder te gaan op het ventrale (voorste) oppervlak van de sclera (hoornvlies) en vervolgens te verbinden met het hoornvlies (hoornvlies) bij het limbus hoornvlies, de overgangszone tussen de sclera en het hoornvlies. Het bindvlies zorgt ook voor een verbinding tussen de bulbus oculi (oogbol) en de oogleden, waarmee het stevig is versmolten. De talrijke schepen van het bindvlies, die in gezonde toestand verplaatsbaar en met het blote oog nauwelijks zichtbaar zijn, prominenter worden met hun steenrode kleur wanneer ze geïrriteerd zijn.

Anatomie en structuur

Het bindvlies is gewoonlijk verdeeld in drie verschillende secties. Het gedeelte van het bindvlies dat het achterste oppervlak van de ooglid en lijnen waarvan het binnenoppervlak de conjunctiva palpebrarum (ook conjunctiva tarsi) wordt genoemd. Dit gaat dan verder als de conjunctiva fornicis met de vorming van een boven- en onderplooi (respectievelijk fornix conjunctivae superieur en inferieur) en overgaat in de conjunctiva bulbi die het voorste oppervlak van de sclera bedekt. Bij de limbus hecht het bindvlies zich stevig aan het hoornvlies. Terwijl het stevig aan de oogleden is vastgemaakt, is het bindvlies slechts losjes aan de bol bevestigd en bedekt het op het ventrale gedeelte tot aan het limbus hoornvlies. Het zichtbare deel van de sclera is volledig bedekt door het bindvlies. Histologisch bestaat het bindvlies uit een meerlagig epitheelweefsel en een laag bindweefsel eronder (lamina propria). Binnen de niet-keratiniserende epitheellaag bevinden zich ook de zogenaamde slijmbekercellen, die als slijmvormende cellen bij de synthese van de traanfilm betrokken zijn. Sensorische innervatie van het bindvlies wordt voornamelijk verzorgd door takken van de trigeminuszenuw.

Functie en taken

Conjunctivitis is de meest voorkomende aandoening van het bindvlies in het oog en moet worden onderzocht en behandeld door een oogarts​ Het bindvlies verbindt eerst de oogbal met de oogleden (Latijn "coniungere" = "verbinden") als een transparante slijmvlieslaag. Bovendien fungeert het als een buitenste beschermende bedekking van het oog en biedt het een extra beschermingsmechanisme via de slijmvormende slijmbekercellen die zich erin bevinden en die deelnemen aan de synthese van de traanfilm. De traanfilm beschermt onder meer het oog tegen vreemde voorwerpen en, door zijn antimicrobiële componenten, de voorste bol tegen infectie. Bovendien dient het als een smerende laag voor het bovenste ooglid en voedt het het avasculaire hoornvlies via diffusie. De tarsaal conjunctiva (conjunctiva palpebrarum) heeft een groot aantal follikelachtige verzamelingen van plasmacellen en lymfocyten, die zijn ontworpen om een ​​invasie door buitenlanders te voorkomen pathogenen. In de aanwezigheid van ontsteking, deze worden groter en vormen follikels die uitpuilen (zogenaamde folliculaire zwelling). Daarnaast zijn er zogenaamde Langerhans-cellen gevonden in de tarsaal bindvlies in het bijzonder. Deze cellen, die behoren tot het dendritische systeem (immuunafweer), spelen een essentiële rol bij de presentatie van antigeen door hun interactie met T-lymfocyten​ Conjunctivale Langerhans-cellen spelen, samen met corneale dendritische cellen, een belangrijke functie binnen de immuunsysteem als regulatoren van immuunrespons en modulatoren tussen immuuntolerantie en afweer.

Ziekten en aandoeningen

Het bindvlies kan worden aangetast door verschillende aandoeningen. Een van de meest voorkomende aandoeningen wordt weergegeven door ontstekingsveranderingen van het bindvlies (conjunctivitis), die verschillende oorzaken kunnen hebben, zoals chemisch-fysische stimuli (inclusief vreemde voorwerpen, verwondingen, straling, brandwonden, chemische brandwonden), bacterieel (inclusief conjunctivitis pseudomembranosa, zwembad conjunctivitis, conjunctivitis trachomatosa) en virale infecties (inclusief Conjunctivitis follicularis), pathologische processen in de aangrenzende structuren (bijv. carcinoom van Meibom), bevochtigingsstoornissen als gevolg van verminderde traanafscheiding (bijv. keratoconjunctivitis sicca) en allergieën (bijv. conjunctivitis vernalis) Symptomatisch, acuut conjunctivaal ontsteking wordt gekenmerkt door roodheid, zwelling, sterke afscheiding, lichtgevoeligheid en blefarospasme, terwijl chronische conjunctivitis wordt gekenmerkt door afwezig oedeem, verminderde secretie en proliferatie van het papillaire lichaam. Omdat het bindvlies een groot aantal plasmacellen bevat, leukocyten en lymfocyten, allergieën, irritaties, ontstekingen (vooral van de neusbijholten) en bloed congestie van bloedvaten (bijv. door tumoren of endocriene orbitopathie) leiden tot glazige, oedemateuze zwellingen (chemose). Na traumatische gebeurtenissen, tijdens sterk spanning (bijv. arbeid, sterk hoesten) en / of pathologische veranderingen van de bloed en vasculair systeem (bijv arteriosclerose, hypotensie) hyposphagmata (bloedingen in de subconjunctivale ruimte) worden vaak waargenomen. Deze subconjunctivale bloedingen worden gekenmerkt door hun scherpe randen, terwijl het bindvlies een intens rode kleur heeft. Conjunctivale bloedingen zijn over het algemeen onschadelijk en worden binnen 1 tot 2 weken geresorbeerd.