Symptomen van Xeroderma pigmentosum | Xeroderma pigmentosum

Symptomen van Xeroderma pigmentosum

Bij peuters is een verhoogde lichtgevoeligheid meestal al merkbaar. Zelfs een kort verblijf in de zon kan er toe leiden zonnebrand, die weken kan aanhouden als ontstekingsroodheid (erytheem). Na maanden of enkele jaren treedt chronische lichtschade op op huidzones die aan de zon worden blootgesteld: lichte of donkere vlekken (de- of hyperpigmentatie), droge huid met weefselverlies (atrofie) en prematuur huidveroudering (actinische elastose).

Eindelijk mogelijke voorlopers van huid kanker (precancerose) en kwaadaardige huidtumoren zoals basaliomen, spinaleiomen en melanomen komen voor in jeugd en adolescentie. Littekens en verminking van de neus- en ogen wordt vaak waargenomen. Neurologische veranderingen worden waargenomen bij 20% van alle XP-patiënten.

Dit kunnen reflexstoornissen zijn, spasticiteit, beweging coördinatie aandoeningen (ataxie), ziekten van de zenuwstelsel (neuropathieën) en intelligentiestoornissen. Type A-patiënten kunnen mentale retardatie en dwerggroei ervaren (DeSanctis cacchione-syndroom). Oogveranderingen worden waargenomen bij 40% van de patiënten. De voorste segmenten van het oog en de oogleden worden aangetast. Het kan leiden tot fotofobie, conjunctivitiszweren en afwijkingen aan het hoornvlies (dysplasie van het hoornvlies).

Diagnose

Het is heel belangrijk dat xeroderma pigmentosum wordt zo vroeg mogelijk gediagnosticeerd. Als kinderen jonger dan twee jaar al vlekjes hebben op de aan de zon blootgestelde huid, moet hier aan worden gedacht Xeroderma pigmentosum, omdat kinderen op deze leeftijd dergelijke verkleuringen normaal gesproken nog niet hebben. Kinderen met opvallend snelle roodheid in de zon dienen ook een dermatoloog te raadplegen.

De diagnose zelf wordt gesteld door cellen uit de bindweefsel (fibroblasten), die worden verkregen door weefsel van de huid te verwijderen (biopsie). Deze worden vervolgens onderzocht op DNA-herstelmechanismen, UV-gevoeligheid en defecte DNA-synthese. Verschillende soorten ziekten kunnen worden gediagnosticeerd door directe genoverdracht.

Als na toediening van een bepaald gen het DNA-herstelmechanisme weer goed functioneert, is het het type waarin het gegeven gen defect is. De diagnose van een embryo- in de buik (prenatale diagnostiek) is ook mogelijk door genetische analyse. Xeroderma pigmentosum moet worden onderscheiden van andere zeldzame syndromen zoals het Cockayne-syndroom, lupus erythematosus en porfyrie.

Net als XP wordt het Cockayne-syndroom veroorzaakt door een defect in DNA-reparatiemechanismen, maar nee pigmentstoornissen of huidtumoren komen voor. Lupus erythematosus is een auto-immuunziekte waarvan de oorzaak niet volledig wordt begrepen, maar virussen of uv-licht wordt vermoed. Het afweersysteem van het lichaam reageert overdreven op de lichaamseigen cellen.

De eerste symptomen zijn koorts, uitputting en gevoeligheid voor zonlicht. Porfyrieën zijn stofwisselingsziekten die verband houden met de verstoring van de opbouw van het rood bloed pigment haem. In huid porfyrie, een soort porfyrie die de huid aantast, er zijn ondanks dat er geen veranderingen in de huid zijn pijn wanneer de huid wordt blootgesteld aan direct zonlicht.

Pas na 12-24 uur treden zwelling, roodheid en zelfs uitgebreide brandwonden op. Andere symptomen zijn littekens, blaarvorming van de huid, weefselsterfte en misvorming zoals verlies van neus-, lippen, oorschelpen. Type D wordt soms geassocieerd met trichothiodystrofie. Het kenmerkende syndroom van deze ziekte is kort, broos haar.

Ongeveer de helft van de patiënten heeft een verhoogde lichtgevoeligheid, ook veroorzaakt door defecten in de reparatiemechanismen van door UV-licht beschadigd DNA. Er is geen therapie voor de onderliggende ziekte, alleen absolute vermijding UV straling kan de patiënten beschermen. De door licht gemodificeerde huid moet om de drie tot zes maanden worden gecontroleerd.

Precancososes moeten worden weggeschraapt (curettage), moeten tumoren operatief worden verwijderd. Onderzoek naar gentherapie biedt echter hoop. Dit houdt in dat een bacterieel eiwit in het lichaam wordt geïntroduceerd, dat vervolgens de defecte DNA-herstelmechanismen vervangt en het DNA-herstel overneemt.