Overwegend gevonden in Afrika, slaapziekte of trypanosomiasis is een tropische ziekte die voornamelijk wordt overgedragen door de beet van een geïnfecteerde tseetseevlieg. Zonder behandeling leidt slaapziekte tot de dood als gevolg van vernietiging van de centrale zenuwstelsel.
Wat is slaapziekte?
Slaapziekte (trypanosomiasis) is een parasitaire ziekte bij mens en dier die wordt veroorzaakt door protozoa van het geslacht Trypanosoma brucei. De vector van de ziekte is de tseetseevlieg. De endemische slaapziekte komt voornamelijk ten zuiden van de Sahara voor in meer dan 35 landen. Geschat wordt dat jaarlijks minstens 100,000 - 300,000 mensen worden besmet. Alleen al in 2008 stierven 48,000 mensen door slaapziekte. De term ‘slaapziekte’ is afgeleid van de symptomen van de neurologische fase:
Verwarring, verminderd coördinatie en verstoring van de slaapcyclus, periodes van 피로 met manische episodes, dagen achtereen onderbroken slaap, en slapeloosheid 's nachts. Zonder behandeling verloopt de slaapziekte van progressieve mentale achteruitgang tot coma en dood.
Oorzaken
De veroorzaker van slaapziekte is de parasiet Trypanosoma brucei, overgedragen door een beet van de tseetseevlieg (genus Glossina). Voor verdere behandeling moet een onderscheid worden gemaakt tussen infectie door Trypanosoma brucei gambiense, Trypanosoma brucei brucei en Trypanosoma brucei rhodesiense. De grote, bruine tseetseevlieg brengt metacyclische trypomastigote cellen over naar de gastheer met een risico van 1: 1,000 tijdens bloedzuigen in de huid zakdoek. In de intercellulaire ruimte transformeren de cellen in eencellige parasieten die steeds dieper in de gastheer doordringen via het lymfestelsel en de bloedbaan en zich voortdurend vermenigvuldigen. Bovendien kan slaapziekte worden overgedragen door een moeder-op-kindinfectie als de placenta is besmet. Verontreinigde medische apparatuur of bloed transfusies en seksueel contact kunnen ook bronnen zijn van slaapziekte.
Symptomen, klachten en tekenen
Slaapziekte wordt overgedragen door de beet van de tseetseevlieg. Het kan een aantal dagen of zelfs weken duren voordat de bijtplaats rood wordt en pijn begint te doen. De technische term hiervoor is trypanosome chancre. De steken zijn vaak te vinden op de nek of gezicht. Na de prik kiemen verspreid door het lichaam. De weefselvocht knooppunten zwellen op en koorts aanvallen vinden plaats. De getroffen persoon voelt zich lusteloos en ervaart hoofdpijn en pijnlijke ledematen. In aanvulling op rillingen, nier klachten kunnen ook optreden als het orgaan is aangetast. Naarmate de ziekte vordert, wordt de centrale zenuwstelsel wordt beïnvloed. De ziekte dankt zijn naam aan de verstoringen van de slaap-waakcyclus die nu optreden. De patiënt lijdt aan stuiptrekkingen en verlamming. De symptomatologie verspreidt zich ook naar algemeen gedrag. De getroffen persoon reageert humeurig en geïrriteerd. In het laatste stadium van de ziekte valt de patiënt in a coma Indien onbehandeld, is slaapziekte dodelijk. Er wordt onderscheid gemaakt tussen West-Afrikaanse en Oost-Afrikaanse slaapziekte. De West-Afrikaanse vorm is langzamer en het kan weken duren voordat de symptomen verschijnen. Het kan jaren duren voordat veranderingen in persoonlijkheid merkbaar worden. De Oost-Afrikaanse slaapziekte is sneller en agressiever. De beschreven symptomen verschijnen na slechts enkele dagen en de dood door orgaanfalen treedt op na enkele maanden.
Diagnose en verloop
Na infectie kunnen er vaak enkele maanden verstrijken voordat de eerste symptomen van slaapziekte optreden. Aanvankelijk veroorzaakt de vermenigvuldiging van trypanosomen (hemolymfatische fase) episodes van koorts; hoofdpijn, gewrichtspijn, en jeuk kan ook voorkomen. In de tweede fase van slaapziekte (neurologische fase) kruisen de parasieten de bloed-hersenen barrière en infecteren de centrale zenuwstelsel In dit stadium zijn de symptomen van slaapziekte duidelijk: gedragsveranderingen, verwarring, waarnemingsstoornissen en slechte coördinatie Het belangrijkste kenmerk van de tweede fase van slaapziekte is de verstoring van de slaapcyclus. Na mogelijke infectie (zichtbare roodheid van de huid), screening met microscopisch onderzoek van weefselvocht knooppunt punctaat, bloed or beenmerg, en beoordeling van klinische symptomen (gezwollen weefselvocht knooppunten langs de nek) kan uitgevoerd worden. Als er sprake is van slaapziekte, kan een diagnose van de ziektestatus worden gesteld door CSF prikHoe eerder de ziekte wordt ontdekt, hoe groter de kans op herstel. Diagnose vóór het begin van de neurologische fase kan een gecompliceerde en risicovolle behandeling van slaapziekte voorkomen.
Complicaties
Slaapziekte wordt overgedragen door een beet van de tseetseevlieg, en de beet is al een zeer pijnlijke aangelegenheid. Natuurlijk gaat slaapziekte ook gepaard met verschillende complicaties, die meestal altijd door een arts moeten worden behandeld. In veel gevallen treedt ernstige zwelling direct na de steek op. Permanente afkoeling van het getroffen gebied kan deze complicatie zeer goed tegengaan. Slaapziekte verloopt in afleveringen. Dit betekent dat er zelfs op korte termijn verbetering kan optreden. Desalniettemin kunnen er nadien verschillende complicaties optreden, die dringend medische behandeling vereisen. Vaak een verhoogde temperatuur treedt op in verband met slaapziekte, wat een algemeen gevoel van malaise kan veroorzaken. Bovendien kan er zwelling van de lymfeklieren, pijn in de ledematen en hoofdpijn Als voor deze symptomen geen geschikte arts wordt geraadpleegd, zijn verdere complicaties zeker te verwachten. De verhoogde temperatuur kan zeer ernstig worden koorts. Bacterie en virussen verspreid door het lichaam, zodat een ernstige infectie kan optreden. Als u mogelijke complicaties van slaapziekte wilt voorkomen, dient u in het algemeen vroegtijdig medische en medicamenteuze behandeling te zoeken.
Wanneer moet je naar de dokter gaan?
Incidentele slaperigheid overdag is nog geen reden tot bezorgdheid en kan normaal zijn. Als er ernstige slaapdwang optreedt, mogelijk geassocieerd met verlies van spiercontrole (kataplexie), ongebruikelijke slaap / waakritmes en slaapverlamming, moet slaapziekte (narcolepsie) worden overwogen. Als deze symptomen aanwezig zijn, is het raadzaam een arts te raadplegen. Mensen die aan narcolepsie lijden, kunnen ook tijdens het lopen slapen, wat gevaarlijk is in het verkeer. Het is voor artsen niet gemakkelijk om een duidelijke diagnose van narcolepsie te stellen, omdat de symptomen niet duidelijk te onderscheiden zijn Depressie or epilepsie, of kan verkeerd worden geïnterpreteerd als luiheid. Soms kan het jaren duren voordat de juiste diagnose is gesteld. In ieder geval moeten de getroffenen altijd naar de dokter gaan als ze verschillende symptomen op zichzelf waarnemen en als gevolg daarvan in hun dagelijks leven ernstig worden beperkt. Dit is met name het geval als naast sufheid kataplexieën en kortdurende verlamming optreden. Hoe eerder de diagnose kan worden gesteld, hoe beter het is voor patiënten.
Behandeling en therapie
Het type intramurale behandeling met alleen medicatie hangt af van het stadium van de slaapziekte. De drugs die in de eerste behandelingsfase worden gebruikt, hebben een lagere toxiciteit en zijn gemakkelijker te behandelen. Ondanks niet onbelangrijke bijwerkingen, pentamidine (Tb gambiense) intraveneus of intramusculair gebruikt, wordt over het algemeen goed verdragen. Suramine (Tb rhodesiense), intraveneus gebruikt, kan bijwerkingen van de urinewegen of allergische reacties veroorzaken. De huidige standaard therapie voor de tweede fase (neurologische fase) van slaapziekte is dagelijks intraveneus administratie van 2.2 mg / kg lichaamsgewicht melarsoprol gedurende 12 opeenvolgende dagen, maar dit kan aanzienlijke bijwerkingen veroorzaken - in het ergste geval fatale encefalopathie. Het nieuwere medicijn eflornithine (Tb gambiense) - voorheen alleen gebruikt als alternatieve behandeling voor slaapziekte vanwege zijn arbeidsintensieve administratie en kostenintensiteit - is draaglijker en zeer succesvol. De combinatiebehandeling van nifurtimox en eflornithine geïntroduceerd in 2009 voor de behandeling van slaapziekte vereenvoudigt het gebruik van eflornithine in monotherapie.
het voorkomen
Momenteel is er geen vaccin of preventieve medicatie beschikbaar om slaapziekte-infectie te voorkomen. Hoewel preventief administratie of pentamidine effectief is gebleken, dit is medisch controversieel. Reizigers wordt daarom geadviseerd om dit te vermijden insectenbeten door lichtgekleurde kleding te dragen die het lichaam volledig bedekt en door insectennetten te gebruiken.
Nazorg
Onafhankelijke follow-up van de persoon met narcolepsie is vooral gerelateerd aan kataplexie. Ondanks medicatie kan acuut spierfalen optreden in combinatie met een sterke slaapbehoefte. Omdat deze onvoorspelbaar zijn, dient het eigen handelen zoveel mogelijk aangepast te worden, zodat bij een val geen of zo min mogelijk blessures ontstaan. De "juiste" manier om te vallen om te vermijden pijn kan professioneel worden geleerd, bijvoorbeeld van een fysiotherapeut. Verder dient in het openbaar - indien mogelijk - altijd een persoon de betrokkene te vergezellen om indien nodig in gevaarlijke situaties te kunnen ingrijpen. Als dit echter niet permanent kan worden uitgevoerd, moeten vreemden ook op potentieel gevaarlijke plaatsen, zoals lange (rol) trappen, worden geïnformeerd, zodat ze in geval van nood correct kunnen handelen en ongevallen kunnen voorkomen. Ondanks slaapaanvallen gedurende de dag, is het belangrijk om een regelmatige nachtrust aan te houden om het natuurlijke slaapritme te behouden en geen vermijdbare narcoleptische aanvallen uit te lokken als gevolg van het missen van slaap de volgende dag 's nachts. Als narcolepsie in het openbaar voorkomt zonder een begeleider, kan zowel de naam als een kleine beschrijving van de ziekte in de vorm van een klein stukje papier in de zak van de jas of broek snel informatie verschaffen aan de reddingswerkers of paramedici en onnodige behandeling.
Wat u zelf kunt doen
Er is niets dat kan worden gedaan om slaapziekte of narcolepsie te voorkomen, noch kan het worden genezen volgens de huidige wetenschappelijke kennis. Niettemin hebben patiënten naast medische zorg enkele opties om voor zichzelf te zorgen, zodat ze beter kunnen omgaan met het werk en in het dagelijks leven. Allereerst moeten de getroffenen zich realiseren dat ze niet alleen zijn. Hiertoe kan het handig zijn om u aan te sluiten bij een zelfhulpgroep. Omdat narcolepsiepatiënten zich vaak sociaal terugtrekken, kan onderlinge uitwisseling in een groep patiënten nieuwe moed geven. Bij deze gelegenheid krijgen patiënten ook tips en coping-strategieën die het leven met de ziekte voor hen gemakkelijker kunnen maken. Patiënten moeten ook hun sociale omgeving over de ziekte informeren. Dit schept begrip en in lastige situaties, zoals plotselinge slaapaanvallen of kataplexieën (toevallen), is er snel hulp voorhanden. Meerdere dagelijkse slaapperiodes van vijf tot vijftien minuten kunnen het concentratievermogen verbeteren. Bovendien vaak eten van kleinere maaltijden en zich onthouden van alcohol ontlast het lichaam. Sportieve activiteiten kunnen een positief effect hebben op langere periodes van waakzaamheid. Het is erg belangrijk om een bekwame specialist te kiezen. In het beste geval is dit een getrainde slaaparts. De arts moet de persoonlijke behoeften en vragen van de narcolepsiepatiënt bespreken.
