Luierdermatitis: beschrijving
Een zere billen bij een baby, peuter of incontinente patiënt wordt luierdermatitis genoemd. Deze term staat doorgaans voor een huidontsteking in het intieme en bilgebied.
In sommige gevallen kan luierdermatitis zich verspreiden naar aangrenzende huidgebieden (bijvoorbeeld dijen, rug, onderbuik). Artsen noemen dit verspreide laesies.
Luierdermatitis: symptomen
Typische symptomen van luierdermatitis zijn:
- uitgebreide roodheid van de huid (erytheem), meestal beginnend rond de anus en zich uitstrekkend tot de binnenkant van de dijen en de buik
- vorming van kleine huidknobbeltjes en schubben
- open, huilende, pijnlijke plekken (vaak omschreven als ‘pijn’)
- pijn en jeuk in het bekkengebied
- branderig gevoel bij het plassen
- Luiers ruiken naar ammoniak
Aantasting door schimmels of andere ziektekiemen
Gistschimmels kunnen zich verspreiden op de pijnlijke billen van baby's: Candida albicans, een schimmel die doorgaans in de darmen leeft, kan de beschadigde huid gemakkelijk koloniseren, wat leidt tot luierlijster. In dit geval zijn de huidlaesies niet langer scherp gedefinieerd, maar verspreiden individuele knobbeltjes, evenals puisten en puistjes zich naar de omgeving (bijvoorbeeld op de dijen). Aan de rand van de uitslag schilfert de huid vaak.
Als gevolg van een infectie kunnen er soms huidlaesies ontstaan op het bovenlichaam, gezicht en hoofd. In onderzoeken is bijvoorbeeld het verband tussen bacteriële luierdermatitis en impetigo contagiosa waargenomen.
Luierdermatitis: oorzaken en risicofactoren
Irriterende factor ammoniak
Dit effect wordt versterkt door ammoniak. Deze chemische verbinding van water en stikstof wordt gevormd tijdens de splitsing (door het enzym urease) van het ureum dat in de urine wordt aangetroffen. Ammoniak irriteert de huid van het luiergebied. Het verhoogt ook lichtjes de pH van de huid. Op deze manier verliest de huid zijn beschermende zuurmantel. Dit voorkomt normaal gesproken de groei van sommige ziektekiemen.
Infectie met schimmels of bacteriën
Verpakkings- en verzorgingsproducten met risicofactoren
Slechte hygiëne
Slechte hygiëne is een belangrijke oorzaak van de pijnlijke billen van baby’s. Baby's, maar ook volwassenen die een beschermende broek dragen, die niet vaak een luier dragen of niet grondig worden gewassen of gedroogd, lopen een verhoogd risico op luieruitslag.
Risicofactor onderliggende ziekten
Een extra infectie van de huid met ziekteverwekkende ziekteverwekkers wordt ook bevorderd door verschillende onderliggende ziekten. Deze omvatten huidziekten zoals atopisch eczeem, psoriasis, seborroïsch eczeem of een droge huid in het algemeen. Maar een verzwakt immuunsysteem verhoogt ook het risico op luierdermatitis.
Luierdermatitis: diagnose en onderzoek
De diagnose luierdermatitis wordt gesteld door de kinderarts of een specialist in huidziekten, de dermatoloog. Meestal is het voldoende dat de arts de aangetaste huidgebieden grondig onderzoekt. Klassieke symptomen (roodheid, puisten, sijpelen, schilfers) en het uiterlijk in het typische huidgebied (geslachtsdelen, billen, rug, onderbuik, dijen) zijn meestal voldoende om luierdermatitis te diagnosticeren.
Verdere onderzoeken
Tijdens het lichamelijk onderzoek zoekt de arts ook naar andere ziekteverschijnselen buiten het luiergebied. De gist Candida albicans tast bijvoorbeeld vaak ook de mond en darmen aan. Om de exacte ziekteverwekker te bepalen, neemt de arts een uitstrijkje van het aangetaste huidgebied. Dit is vooral nodig in ernstige gevallen (aanvullende bacteriële infectie) of als de voorgeschreven behandeling tegen luierdermatitis heeft gefaald.
Luierdermatitis: behandeling
Als onderliggende ziekten als oorzaak zijn uitgesloten, vertrouwt men op de volgende maatregelen om de pijnlijke billen van de baby te genezen. Ook zijn ze geschikt ter voorkoming van luieruitslag!
Laat lucht naar de pijnlijke billen van de baby!
Vervang luiers regelmatig!
Het wordt aanbevolen om de luiers niet alleen meerdere keren per dag te controleren, maar ook om ze elke drie tot vier uur te verschonen (in geval van urine en ontlasting onmiddellijk verwisselen). Om te voorkomen dat de luier te veel schuurt, moet deze losjes worden omgedaan. Dan kan zich eronder minder warmte ophopen.
Was al het gebruikte textiel na gebruik op minimaal 60 graden Celsius (kookwas).
Maak het luiergebied goed schoon en droog!
Was al het gebruikte textiel na gebruik op minimaal 60 graden Celsius (kookwas).
Maak het luiergebied goed schoon en droog!
Raadpleeg uw arts!
Als u huiduitslag opmerkt bij uw kind of familielid, dient u uw kinderarts of dermatoloog te raadplegen. Hij of zij kan mogelijke onderliggende ziekten uitsluiten en nuttige tips geven over de behandeling van luieruitslag. Aarzel niet om hem ook rechtstreeks te vragen naar speciale behandelmogelijkheden. Bij een bijkomende infectie van de huid zal de arts ook medicijnen voorschrijven.
Gebruik alleen zalven of pasta's die door de arts zijn voorgeschreven!
Bij luierdermatitis zijn zachte, zinkhoudende pasta's op waterbasis bijzonder geschikt. Bij ernstig sijpelende huiduitslag kunnen vooraf drogende en desinfecterende zachte pasta's worden aangebracht. Bij ernstige huidbeschadiging kunnen cortisonzalven ook nuttig zijn. Deze mogen echter alleen door de arts worden gebruikt en slechts voor een korte tijd.
Samengevat: ABCDE-aanbevelingen
Een groep experts uit Californië vatte de aanbevelingen voor de behandeling van luieruitslag samen met de letters ABCDE in een professioneel artikel:
- A = lucht (lucht) – luiervrije tijden
- B = barrière – de natuurlijke huidbarrière moet worden beschermd of onderhouden met geschikte pasta's.
- C = schoon – zorgvuldige en zachte reiniging is een belangrijk onderdeel van de behandeling tegen luierdermatitis.
- E = voorlichting – hierbij moet een arts of deskundige (bijvoorbeeld een verloskundige) betrokken zijn die voorlichting kan geven over luierdermatitis en nuttige behandelingstips kan geven.
Luierdermatitis: verloop van de ziekte en prognose
Luierdermatitis geneest meestal binnen korte tijd zonder gevolgen. Het is belangrijk om preventieve maatregelen te nemen, oorzakelijke risicofactoren te vermijden en mogelijke infecties zorgvuldig te behandelen.
