Sialendoscopie is een KNO-medische diagnostische en therapeutische procedure voor visualisatie en behandeling van ductale systemen van de grote kopspeekselklier. Een indicatie voor endoscopie ontstaat voornamelijk wanneer speekselstenen worden vermoed. De procedure is ook populair voor terugkerende zwelling van de speekselklier.
Wat is sialendoscopie?
Sialendoscopie is een diagnostische en therapeutische KNO-procedure die wordt gebruikt om ductale systemen van de belangrijkste cefale speekselklier te visualiseren en te behandelen. De speekselklier is een complex systeem dat een verscheidenheid aan kanalen en andere anatomische structuren bevat. Wanneer zwelling van de speekselklier optreedt, raadplegen patiënten een KNO-arts voor verdere opheldering. In deze context worden vaak sialendoscopieën uitgevoerd. Dit zijn ENT-endoscopische diagnostische procedures. Endoscopieën zijn minimaal invasieve onderzoeken waarmee de arts met een endoscoop in een patiënt kan kijken. Silendoscopie is een endoscopie van de grote kopspeekselklier en zijn speekselkanalen. Om deze reden wordt de procedure vaak speekselkanaal genoemd endoscopie De procedure bestaat sinds het begin van de jaren 2000. In de regel bieden alleen grotere KNO-centra en KNO-universitaire ziekenhuizen het onderzoek aan en gebruiken het vooral bij vermoeden van obstructieve speekselstenen. In combinatie met sialendoscopie worden vaak aanvullende beeldvormingsprocedures gebruikt, met name echografie, MRIof computertomografie. Ultrageluid onderzoek van de speekselklier behoort tot de standaard diagnostiek. Sialografie of speekselklier scintigrafie wordt alleen in zeer uitzonderlijke gevallen gebruikt in combinatie met sialendoscopie.
Functie, effect en doelen
Sialendoscopie is een diagnostische endoscopie die de arts voorziet van stilstaande en bewegende beelden van de belangrijkste pancreaskanalen van de hoofd In uitzonderlijke gevallen worden aanvullend vocht- en weefselmonsters uit de kanalen van de speekselklier genomen in de zin van biopsieën. Het doel van sialendoscopie is altijd om een diagnose te stellen. Om de procedure uit te voeren, gebruiken KNO-artsen in de meeste gevallen een semi-flexibele mini-endoscoop met schachtdiameters tussen 0.8 en 2.0 millimeter. De endoscoop wordt ingebracht door het natuurlijke ostium in de mondholte in de parotis of submandibulaire klier. Speekselkanaalendoscopie is de enige procedure voor directe visualisatie van de speekselkanaalsystemen. Naast het diagnosticeren van obstructieve aandoeningen van de belangrijkste cefale speekselklier, kan endoscopie ook therapeutische doelen hebben en wordt in dit geval therapeutische endoscopie genoemd. In dit verband gebruikt de arts sialendoscopie om bijvoorbeeld speekselstenen te behandelen. De sialendoscoop heeft interventiekanalen die de behandeling van de stenen mogelijk maken. Alle potentiële speekselstenen worden met een sialendoscoop opgenomen in kleine opvangbakjes en op deze manier uit de speekselkanalen verwijderd. Interventionele dilatatie voor stenose en gerichte behandeling van ontsteking in de speekselkanalen kan ook met de sialendoscoop. Als een van de speekselklieren zwelt herhaaldelijk voor, tijdens of na voedselinname, de arts gaat uit van een obstructieve oorzaak en vermoedt als het ware een verstopping van de kanalen als trigger van de zwellingen. Deze obstructie komt overeen met een speekselsteen in meer dan de helft van alle gevallen. Vermoedelijke diagnoses van a speekselsteen worden voornamelijk gemaakt op basis van het kenmerkende ziektebeeld. De patienten medische geschiedenis en palpatie stellen de arts in staat om het vermoeden te ontwikkelen. Bevestiging of uitsluiting van de vermoedelijke diagnose vindt plaats via een combinatie van procedures zoals sialensoscopie en echografie. MRI en CT worden in eerste instantie meestal niet gebruikt omdat ze de patiënt blootstellen aan straling en contrastmiddelen. Tot een paar jaar geleden was de enige behandelingsoptie voor speekselstenen van welke grootte dan ook het verwijderen van de bijbehorende speekselklier. Bij sialendoscopie is dit veranderd. Vandaag, na de diagnose, wordt de sialendoscoop indien nodig getransformeerd en maakt therapeutische interventie op de speekselsteen dankzij de opvangmand en de kleine pincet. Vanwege de onmiddellijke therapeutische optie is sialendoscopie nu superieur aan andere procedures voor louter diagnostiek.Als er tijdens de procedure geen steen wordt gevonden, kunnen uitstroomobstructies veroorzaakt door littekenvorming de oorzaak zijn van terugkerende zwelling van de speekselklieren, die ook met de sialendoscoop kunnen worden behandeld. Tijdens sialendoscopie kan de arts het ostium zelfs tot tien keer zo groot maken en apparaten zoals de ballonkatheter inbrengen. Tijdens de endoscopische procedure spoelt irrigatievloeistof rond de klier. Dit effect kan een therapeutisch effect hebben in verband met ontsteking en drugs kan rechtstreeks in het kanalensysteem worden toegediend met behulp van de sialendoscoop om dergelijke te behandelen.
Risico's, bijwerkingen en gevaren
Sialendoscopieën bieden veel voordelen ten opzichte van diagnostische procedures zoals MRI of CT. Sialendoscopie wordt nu ook beschouwd als superieur aan echografie. Met MRI, CT en Röntgenstraalmoet de patiënt blootstelling aan straling verwachten. Hoewel deze blootstelling nu laag is, kan het nog steeds risico's en bijwerkingen met zich meebrengen. Bijwerkingen treden ook op bij contrastmiddelen. De agenten kunnen veroorzaken hoofdpijn en misselijkheid Bovendien belasten de stoffen op de lange termijn de nieren. Hoewel sialendoscopie een minimaal invasieve procedure is, gaat het gepaard met minder risico's. De procedure heeft weinig algemene risico's en kan meestal poliklinisch worden uitgevoerd. De patiënt krijgt vaak een plaatselijke verdoving Voor dit doeleinde. De risico's en bijwerkingen van sialendoscopie zijn het vermelden waard, bijna uitsluitend in verband met de gebruikte verdoving. Sommige patiënten reageren bijvoorbeeld op anesthetica met misselijkheid or braken Nog minder risico's dan bij sialendoscopie worden de patiënt uitsluitend geboden bij onderzoeksprocedures zoals sonogorafie. Echografie is echter superieur aan endoscopie omdat het geen puur diagnostische procedure is en indien nodig kan worden omgezet in een therapeutische interventie.
