Ligamenten houden het menselijk skelet bij elkaar. Ze leveren een cruciale bijdrage aan de stabiliteit van het lichaam, en iedereen die ooit de pijnlijke ervaring heeft gehad met het scheuren van een ligament, kent hun belangrijke rol in het bewegingsapparaat.
Wat zijn ligamenten?
Er zijn twee verschillende definities voor de term ligament of ligament: de algemeen bekende beschrijft de ligamenten van het bewegingsapparaat of gewrichtsbanden. Dit zijn stevige, nauwelijks rekbare strengen bindweefsel die twee verbinden botten Het is belangrijk om ze conceptueel te onderscheiden van pezen - deze bindweefsel eindstukken van een spier brengen zijn trekkracht over op het skelet. Ligamenten hebben daarentegen niets met spieren te maken, maar verbinden botten uitsluitend. Ook wel ligamenten genoemd zijn zeker bindweefsel traktaten in de borst en buik die repareren interne organen in plaats.
Anatomie en structuur
De anatomie en structuur van ligamenten kunnen goed worden geïllustreerd met behulp van een touw: de afzonderlijke vezels wijzen ongeveer in dezelfde richting, en hun aantal maakt het touw scheurvast en veerkrachtig; het heeft echter weinig trek sterkte De situatie is vergelijkbaar met de banden. Ze bestaan uit strak parallel bindweefsel. In tegenstelling tot andere weefselsoorten bevat bindweefsel relatief weinig cellen maar veel extracellulaire matrix. Deze intercellulaire substantie bepaalt de eigenschappen van het specifieke type bindweefsel. In het geval van strak parallel bindweefsel bevat het veel collageen vezels. Collageen moleculen assembleren tot fibrillen. Deze vormen op hun beurt grotere vezels, die uiteindelijk - dicht opeengepakt en parallel uitgelijnd - een ligament produceren. Deze structuur zorgt ervoor dat gewrichtsbanden zeer veerkrachtig zijn en slechts ongeveer 5% uitgerekt kunnen worden. De ligamenten van de interne organen hebben een vergelijkbare structuur, maar verschillen in hun veel fijnere structuur en lager sterkte Ze kunnen leidingen bevatten zoals bloed schepen en zenuwkoorden. Ze zijn ook bedekt met serosa, de weefsellaag die de grote bekleedt lichaamsopeningen.
Functies en taken
De functie en taken van ligamenten variëren afhankelijk van hun structuur en anatomische locatie. Hun gemeenschappelijke doel is het voorkomen van rekschade aan spieren en pezen door onfysiologische beweging van te voorkomen gewrichten De zogenaamde adhesieve ligamenten dienen om twee of meer vast te houden botten samen in een voeg op een stabiele manier. Om deze stabiliserende functie uit te voeren, moeten ze permanent gespannen zijn en mogen ze alleen aan de uiteinden van de rotatieas worden geplaatst om beweging niet te belemmeren. Als een ligament de functie heeft om onfysiologisch te voorkomen hyperextensie van het gewricht, wordt het een remmingsband genoemd. Het is ongespannen in de meeste gewrichtsposities, maar kan in bepaalde extreme posities strakker worden, waardoor het bewegingsbereik wordt beperkt om omliggende anatomische structuren te beschermen (bijvoorbeeld vinger gewrichten kan niet voor onbepaalde tijd worden verlengd). Een andere functie is om de gewrichtsbeweging in een bepaalde richting te sturen. Dit is wat de leidende ligamenten doen. Normaal gesproken overspannen de ligamenten extern rond het gewricht, maar soms liggen ze als interne ligamenten binnen het gezamenlijke capsule, zoals de kruisbanden van de knie.
Ziekten
Er zijn verschillende ziekten en aandoeningen die kunnen optreden met betrekking tot de ligamenten. Calcium afzettingen kunnen zich vormen in de ligamenten als gevolg van overmatig gebruik of ontstekingsprocessen. Bij reumatische aandoeningen de ziekte van Bechterewhet longitudinale anterieure ligament van de wervelkolom verkalkt bijvoorbeeld, waardoor het in de laatste fase volledig onbeweeglijk kan worden. Dergelijke degeneratieve processen schaden niet alleen de functie van de aangetaste ligamenten, maar beschadigen ook het hele gewricht, vaak met invloed op botten, zenuwen en andere structuren. Ook als gevolg van trauma, bijvoorbeeld bij sportongevallen, ontstaat veelvuldig ligamentschade. Verwondingen variëren in ernst: een ligament hoeft niet volledig te scheuren; het kan ook alleen maar overbelast of gedeeltelijk gescheurd zijn. De kruis- en collaterale ligamenten van de kniegewricht en het externe ligamenten van het enkelgewricht worden bijzonder vaak getroffen door dergelijke verwondingen. Vooral deze laatste lopen gevaar bij zogenaamde inversie-supinatie trauma, dwz wanneer de voet naar binnen draait, wat de meest voorkomende sportblessure is. bloed schepen scheur, wat leidt tot bloeding in het omliggende weefsel en dus tot pijnlijke zwelling. Gescheurde ligamenten worden meestal conservatief behandeld door verhoging, afkoeling en rust. In bijzonder ernstige gevallen wordt een operatie met mogelijke ligamentoplastiek uitgevoerd.
Typische en veel voorkomende omstandigheden
- Stam van het ligament (ligamentstam)
- Gescheurde ligament
