Lelietje van dalen is waarschijnlijk een van de mooiste symbolen van de maand mei. Maar Lelietje van dalen is niet alleen een prachtige lentebloem, ze kent ook een zeer lange traditie als medicinale plant.
Voorkomen en teelt van de lelietje-van-dalen.
Alle delen van de plant zijn zeer giftig. In 2014 heeft de Lelietje van dalen werd de giftige plant van het jaar genoemd. Het lelietje van dalen (convallaria majalis), ook bekend als de maililie of mairöschen, behoort tot de plantenfamilie van de asparagaceae (Asparagaceae). Het is zeldzaam geworden en wordt daarom beschermd. Zijn oorspronkelijke habitat bevindt zich voornamelijk in de halfschaduw van loofbossen, voornamelijk beukenbossen, in Europa en Noord-Amerika. Waar het nog steeds voorkomt, groeit het meestal in grotere groepen. De groeihoogte kan variëren tussen de 10 en 30 cm. In het voorjaar lang, ovaalvormig, puntig blad groeien van de wortelstok, in paren gerangschikt en aanvankelijk nog gekruld. Uit hun midden groeit later een delicate stengel met een cluster van kleine, witte, klokachtige bloemen die naar één kant buigen. Lelietje-van-dalen heeft dunne wortels (wortelstokken) die kruipen en zich tot 50 cm diep in de grond verankeren. De bloemen hebben een intens aantrekkelijke geur die insecten aantrekt voor bestuiving. De bloeiperiode duurt van april tot juni en vanaf midzomer ontwikkelen de bloemen zich tot rode bessen. Alle delen van de plant zijn zeer giftig. In 2014 werd het lelietje-van-dalen uitgeroepen tot Giftige plant van het jaar. Tot de ontdekking van zijn giftigheid, had het sinds de oudheid een lange traditie als medicinale plant in de volksgeneeskunde. Tegenwoordig is het belang ervan teruggebracht tot de traditionele geneeskunde vanwege de toxiciteit van alle delen van de plant. Vanwege het uiterlijk van de bladeren kan het door verzamelaars worden verward met het eetbare wilde knoflook.
Effect en toepassing
Ondanks de zeer giftige werking is lelietje-van-dalen ook een waardevolle medicinale plant die een gunstige werking heeft op verschillende soorten hart- ziekte. Ongeveer sinds de 15e eeuw verschijnen beschrijvingen van duikersapplicaties voor het eerst in kruidenboeken. De Duitse arts, predikant en botanicus Hieronymus Bock adviseert meyenbloemen bij vallende ziekte (epilepsie), duizeligheid, oogaandoeningen en hart- klachten. De arts en botanicus Tabernaemontanus beveelt ook hun effect bij flauwvallen aan, jicht, zweren en andere ziekten. Paracelsus benadrukt ook zijn tonic effect. Net als veel andere planten, werd het lange tijd beschouwd als een wondermiddel voor een breed scala aan aandoeningen. Nadat echter de zeer giftige effecten bekend werden, verdween het belang ervan in de volksgeneeskunde. Aan de andere kant heeft lelietje-van-dalen een vaste plaats ingenomen in de traditionele geneeskunde sinds de 19e eeuw, toen onderzoekers de glycosiden ontdekten als hart--versterkende middelen. Daar wordt het, net als vingerhoedskruid (digitalis), gebruikt voor verschillende hartaandoeningen. In zijn werking lijkt lelietje-van-dalen op vingerhoedskruid (digitalis), dat lange tijd het favoriete medicijn is bij de behandeling van hartaandoeningen, maar het is minder giftig dan het laatste. Desalniettemin is het zeer giftig en mag het in het algemeen alleen worden gebruikt op basis van een medische dosering om vergiftigingsverschijnselen te voorkomen. Voor de productie van medicijnen worden de gedroogde bladeren, stengels en bloemen verwerkt, die tijdens de hoofdbloeiperiode worden geoogst, omdat het gehalte aan actieve ingrediënten op dit moment het hoogst is. Alle delen van de plant zijn even giftig en bevatten zeer giftige steroïde glycosiden zoals convallatoxine en convallotexol. Ze worden voornamelijk gebruikt in kant-en-klare bereidingen. Deze preparaten hebben een recept nodig en bevatten een nauwkeurig afgesteld dosis van effectieve glycosiden. Ze zijn verkrijgbaar als tablets, dragees of druppels. Ze mogen alleen onder medisch toezicht worden ingenomen om ernstige bijwerkingen te voorkomen.
Gezondheidsbelang, behandeling en preventie.
Omdat lelietje-van-dalenpreparaten het hart versterken, worden ze voornamelijk voorgeschreven voor milde hartinsufficiëntie bijvoorbeeld in de fasen I en II, wanneer de symptomen pas merkbaar zijn als de lichamelijke inspanning ernstiger is. De actieve ingrediënten van lelietje-van-dalenkruid hebben een versterkend effect en bevorderen het werk van het hart, wat symptomen zoals aritmieën, kortademigheid, toegenomen hartslag en slechte prestaties. De voorbereidingen helpen ook bij een drukbelasting op de rechter hartkamer als gevolg van een toename van de druk in de longen en met hartgerelateerde astma.Sinds een bepaalde dag dosis mag niet worden overschreden vanwege de giftige bijwerkingen, het wordt niet aanbevolen om uw eigen thee te bereiden van lelietje-van-dalenkruid, omdat een overdosis kan veroorzaken misselijkheid, braken, diarree en andere gastro-intestinale stoornissen. Met uitzondering van homeopathie, wordt zelfmedicatie niet aanbevolen. In homeopathie het wordt gebruikt om te behandelen hartritmestoornissen, hartfalen Met water retentie, borst beklemming en rokershart. Alle andere preparaten zijn niet zonder reden voorgeschreven, omdat er verschillende contra-indicaties zijn:
- Zwangerschap en borstvoeding
- Childhood
- Ernstiger hartfalen
- Te langzame hartslag (bradycardie)
- Aritmieën als gevolg van geleidingsstoornissen in de ventrikels van het hart.
- Verstoorde elektrolytenbalans
Bij het nemen van andere drugs tegelijkertijd, interacties moet in overweging genomen worden. De giftigheid van lelietje-van-dalenpreparaten ligt precies in de hartversterkende glycosiden. Vanuit het maagdarmkanaal worden ze tamelijk slecht opgenomen, waardoor het toxische effect niet direct zichtbaar is. In geval van ernstige vergiftiging, bloed de druk stijgt eerst en daalt dan weer. Hartritmestoornissen optreden, wat in het ergste geval fataal kan worden ventriculaire fibrillatie Zelfs als er slechts een licht vermoeden van vergiftiging bestaat, moet onmiddellijk een spoedarts worden gebeld en moet indien nodig contact worden opgenomen met het antigifcentrum.
