De term immuniteit komt uit het Latijn en betekent 'vrijheid van ziekte'. Medisch gezien betekent dit dat een organisme, zoals een mens, immuun is voor aanvallen van buitenaf pathogenen Zelfs eenvoudige organismen hebben een zogenaamde immuunafweer. Dit is vergelijkbaar met de beschermingsmechanismen die planten ook hebben. Gewervelde dieren, waaronder mensen, hebben een veel complexere immuunafweer dan planten en eenvoudige organismen.
Wat is immuniteit?
Verworven immuniteit treedt op na een enkele infectie met een ziekteverwekker. Een klassiek geval is waterpokken In de meeste gevallen komt de ziekte slechts één keer in het leven voor, aangezien getroffen individuen na de uitbraak immuun worden voor het virus. Immuniteit manifesteert zich op verschillende manieren bij mensen. Genetische immuniteit beschermt getroffen individuen tegen bepaalde virussen voor het leven. Het wordt hoogstwaarschijnlijk veroorzaakt door een mutatie in het genetisch materiaal. Ongeveer 0.5% van alle mensen heeft een natuurlijke immuniteit tegen bijvoorbeeld hiv en een aangeboren resistentie ertegen lepra bestaat ook. Verworven immuniteit ontwikkelt zich daarentegen na een enkele infectie met een ziekteverwekker. Een klassiek geval is waterpokken, die, hoewel beschouwd als een jeugd ziekte, kan ook voorkomen bij volwassenen. In de meeste gevallen komt de ziekte slechts één keer in het leven voor, omdat de getroffenen na de uitbraak immuun worden voor het virus. Alleen in uitzonderlijke gevallen, dwz wanneer de eigen afweer van het lichaam ernstig beschadigd is, trekken de getroffen personen samen waterpokken meerdere keren. Verworven immuniteit tegen een antigeen kan ook leiden tot kruisimmuniteit. In dit geval ontwikkelt het lichaam resistentie tegen een verwant antigeen. Pasgeborenen hebben een aangeboren immuniteit, maar deze duurt slechts tijdelijk. In hun eerste levensmaanden beschermt de zogenaamde nestbescherming hen tegen bepaalde ziekten waarvoor hun moeder immuun is. De natuurlijke bescherming die via de bloedbaan van de baby wordt verkregen, verdwijnt echter na een tijdje en verdwijnt volledig na ongeveer negen maanden. Na verlies van natuurlijke immuniteit bieden vaccinaties bescherming tegen pathogenen Vaccinatie zorgt voor een natuurlijke immuniteit die na enkele jaren moet worden opgefrist.
Functie en taak
Immuniteit voor aanvallen van buitenaf heeft het menselijk leven sinds het begin van de geschiedenis veiliggesteld. Zonder immuniteit en weerstand tegen ziekten zouden mensen het slachtoffer worden van schijnbaar onschadelijke ziekten, zoals de verkoudheid Alleen door immuniteit is het mogelijk dat mensen voedsel en drank binnenkrijgen water Elke dagelijkse handeling stelt eisen aan de immuunsysteem, en vanzelfsprekende processen zoals ademhaling of het aanraken van alledaagse voorwerpen, planten en dieren vereisen een zekere mate van immuniteit tegen schadelijke stoffen. Zonder deze vitale verdediging, pathogenen en micro-organismen kunnen het menselijk lichaam binnendringen en weefselschade veroorzaken. tevens de immuunsysteem beschermt mensen tegen aanvallen van het lichaam, die bijvoorbeeld kunnen worden veroorzaakt door defecte of dode cellen. Menselijke immuniteit is een complex beschermingsmechanisme dat wordt verleend door de interactie van verschillende barrières. De grootste externe barrière bij mensen is de huid, waardoor het binnendringen van schadelijke stoffen wordt voorkomen. Andere externe barrières die de immuniteit ondersteunen, zijn de slijmvliezen, de luchtwegen, de ogen, de mondholte en de urinewegen. Er wordt vaak gezegd dat de darm een speciale functie heeft in de afweer van het lichaam. Op cellulair niveau garanderen de granulocyten in de bloedbaan en de macrofagen die bekend staan als reuzencellen een natuurlijke bescherming tegen indringers en bevorderen ze ook de afbraak van giftige stoffen. Andere actieve stoffen in het afweersysteem van het lichaam zijn natuurlijke killercellen, dendritische cellen, T-helpercellen en antilichamen Zonder het samenspel van deze mechanische barrières, cellen en boodschappers worden zelfs alledaagse ziekten en infecties dodelijke risico's.
Ziekten en kwalen
Ziekten en aandoeningen van de immuunsysteemkan, net als immuniteit, zowel aangeboren als verworven zijn. Aangeboren aandoeningen van het immuunsysteem zijn zeer zeldzaam en in veel gevallen fataal in de kindertijd en in het begin jeugd. Therapie is moeilijk omdat alleen behandeling met stamcellen van een andere persoon als veelbelovend wordt beschouwd. Een andere manier om de zieken te beschermen, is proberen ze weg te houden van infectiebronnen. Een verworven immuunziekte die al miljoenen mensen het leven heeft gekost, is het HI-virus. Het virus is naar alle waarschijnlijkheid ontstaan bij Afrikaanse chimpansees en werd voor het eerst op mensen overgedragen in de eerste helft van de 20e eeuw. Het werd uiteindelijk een pandemie in de jaren tachtig. Overdracht vindt meestal plaats tijdens bloed transfusies, inbrengen van geïnfecteerde naalden en onbeschermde anale en vaginale geslachtsgemeenschap. Het virus wordt overgedragen via het lichaamssappen bloed, sperma, moedermelk en vaginale afscheidingen en komt open in de bloedbaan van getroffen individuen wonden of slijmvliezen. Na infectie hebben getroffen mensen last van griep-achtige symptomen. De feitelijke ziekte blijft vaak enkele jaren onopgemerkt voordat de ziekte dodelijk is 에이즈 ziekte breekt uit. Een ander type immuunziekte zijn de autoimmuunziekten, waaronder allergieën. In het geval van een auto-immuunziekte bestrijdt het organisme het eigen weefsel van het lichaam omdat het als een vreemd lichaam wordt beschouwd. De exacte oorsprong van autoimmuunziekten is niet definitief opgehelderd. Er wordt echter uitgegaan van een combinatie van een aangeboren en een verworven afwijking in het immuunsysteem. Een bekende auto-immuunziekte is bijvoorbeeld de inflammatoire darmziekte De ziekte van Crohn, die het meest voorkomt tussen de leeftijd van 15 en 35 jaar. Zweden heeft momenteel het hoogste percentage nieuwe gevallen. De stofwisselingsziekte suikerziekte mellitus type 1 wordt ook gerekend tot de autoimmuunziekten Andere ziekten zijn onder meer chronische gastritis, de schildklierziekte Hashimoto's thyroiditis, narcolepsie, ook bekend als slaapziekte, reumatoïde artritis en de wijdverspreide gluten-intolerantie coeliakie ziekte.
