In hart- murmurs (synoniemen: abnormal heart murmur ank; Accidental hart- mompelen; Per ongeluk systolisch geruis; Goedaardige accidentele hartruis; Functioneel hartgeruis; Hartruis; Hartgeruis; Hartwrijvingsgeruis; Niet-organisch hartgeruis; Precordiaal wrijvingsgeruis; Splitsen hart klinkt Systolisch geruis; Verruimd hartgeruis; Verminderde hartruis; ICD-10-GM R01.-: Hart geruis en andere hartgeluidsverschijnselen) zijn allemaal geluidsverschijnselen die dat niet zijn hart klinkt. Hartgeruisen van buitenaf te horen door middel van een stethoscoop (auscultatie = luisteren) op de thorax (borst).
Er wordt onderscheid gemaakt tussen hart klinkt en mompelt. Hartgeluiden zijn fysiologische (normale) geluidsverschijnselen die worden veroorzaakt door de bewegingen van het hart, terwijl hartgeruisen kan een ziektebeeld aangeven.
Hartgeruisen kan worden veroorzaakt door defecten in de hartkleppen (klepdefecten) of stenose (vernauwing) van de bloed schepen (stroom mompelt).
De volgende classificaties worden in detail beschreven in het hoofdstuk “Classificatie”.
De volgende hartruis kunnen worden onderscheiden naargelang hun tijdelijke optreden binnen de hartcyclus (afhankelijk van systole of diastole):
- Systolisch hartgeruis
- Diastolisch hartgeruis
- Continu hartgeruis
Verder zijn hartruis onderverdeeld in:
- Per ongeluk hartgeruis
- Functioneel hartgeruis
- Organisch hartgeruis
Andere onderscheidende kenmerken zijn onder meer de duur van het hartgeruis, frequentie, geluidskarakter / -patroon, punctum maximum (plaats met de grootste luidheid) en geleiding van het geruis.
Bovendien kunnen extracardiale ruisen ("buiten het hart") optreden. Dit is pericardiale wrijving, die optreedt wanneer inflammatoire veranderingen in de oppervlakken van de epicardium ("Buitenste laag van de hartmuur") en hartzakje (hartzak) tegen elkaar wrijven, bijvoorbeeld in de context van droog pericarditis (ontsteking van de hartzak).
Bij 33% van de zuigelingen treedt een abnormaal hartgeruis op in de eerste 24 uur; binnen een week is dit zelfs tot 70% het geval. Binnen de eerste zes maanden van het leven zou elk abnormaal geruis echter verdwenen moeten zijn.
Tijdens de groei komen hartruis, zonder hartpathologie, voor bij tot 50% van de hart-gezonde kinderen en adolescenten.
Hartruis kan een symptoom zijn van veel ziekten (zie onder “Differentiële diagnoses”).
Verloop en prognose: bevindingen met betrekking tot hartruis alleen duiden niet op significantie. Hartgeruis kan ook van nature onschadelijk zijn. In de meeste gevallen kan de oorzaak van het geruis alleen worden bepaald door echocardiografie (onderzoek van het hart door ultrageluid).
Bij pasgeborenen is hartruis vaak te wijten aan een aangeboren (aangeboren) hartafwijking en moet onmiddellijk worden geëvalueerd.
Bij een kind met hartruis moet eerst een gedetailleerde geschiedenis worden afgenomen om de risicofactoren voor een mogelijke onderliggende voorwaarde Vervolgens dient nader diagnostisch onderzoek door een specialist (kindercardioloog) te worden overwogen. Dit dient ook om de doorgaans onrustige ouders gerust te stellen. Slechts ongeveer 1% van de getroffenen heeft daadwerkelijk een hartprobleem.
Prognose hangt uiteindelijk af van de aard van het hartprobleem of de ernst ervan.
