De globus pallidus, ook wel het pallidum genoemd, bevindt zich in het centrale gedeelte van de hersenen, waar het verantwoordelijk is voor het activeren van alle bewegingsprocessen van het menselijk lichaam. Vanuit deze functie wordt het toegewezen aan de basale ganglia (basale kernen), die behoren tot de grote hersenen en bevinden zich onder de hersenschors.
Wat is de globus pallidus?
In ontwikkeling is het pallidum een onderdeel van het diencephalon. De Duitse naam, vertaald uit het Latijn, is 'bleke wereldbol'. Deze naam verwijst naar het microscopisch bijna kleurloze uiterlijk van de globus pallidus, die is samengesteld uit vele grote en opvallend pigmentarme neuronen. Het is omgeven in de hersenen door het putamen, het zogenaamde schelplichaam, en daarvan gescheiden door een lamel van witte stof. De witte stof is samengesteld uit onderling verbonden zenuwvezels die informatiestromen door de verschillende geleiders leiden hersenen gebieden. Deze lamina is de lamina medullaris lateralis (externa). Bovendien scheidt de lamina medullaris medialis (interna) het pallidum in een lateraal of buitengedeelte (globus pallidus lateralis) en een mediaal of binnengedeelte (globus pallidus medialis). Deze twee gebieden van de "bleke wereld" vervullen elk verschillende taken. Deze kunnen worden omschreven als het bevorderen van beweging (pars externa) en het remmen van beweging (pars interna). Hier echter, in overeenstemming met de functie van het pallidum, overheerst het bewegingsbevorderende deel, dat uiteindelijk wordt vertaald in concrete fysieke activiteiten. De globus pallidus fungeert dus als een link naar het striatum (gestreept lichaam) en de thalamus (diencephalon), waaruit de bewegingsimpulsen voortkomen. Samen met het putamen en pallidum is de nucleus caudatus (caudatus) een van de kerngebieden van de basale ganglia Ze geven aanleiding tot de regulering van het gehele motorsysteem bij mensen. Het pallidum ligt het verst naar binnen in het hele gebied van de basale ganglia Op een schijfachtige manier eraan vastgemaakt is het putamen, dat op zijn beurt als een staart wordt omhelsd door de staart. Vandaar de naam staartkern voor de caudatuskern. De individuele kernen van de basale ganglia worden zowel onderling als in relatie tot het diencephalon door vezellichamen begrensd. Deze vezelachtige massa wordt ook medisch interne capsule (capsula interna) genoemd. Deze capsule strekt zich ook uit tussen het caudate en putamen in de vorm van zeer smalle strepen, daarom wordt het striatum het gestreept lichaam genoemd.
Anatomie en structuur
De globus pallidus ontvangt de bewegingsremmende impulsen van het striatum en de bewegingsbevorderende impulsen van het thalamus De sterkere bewegingsbevorderende commando's zijn op hun beurt afkomstig van de thalamus Dit verklaart het overwegend actieve effect op het bewegingsapparaat van het organisme. Tegelijkertijd fungeren de basale kernen als geheel als een filtersysteem dat op elk moment gewenste en mogelijke bewegingen toelaat, terwijl ongewenste of juist niet mogelijke bewegingen worden voorkomen. De boete evenwicht tussen het remmen en stimuleren van een beweging is de specialiteit van de globus pallidus. Samen benadrukken deze twee eigenschappen het buitengewoon gecompliceerde feedbackproces dat vele duizenden keren per minuut plaatsvindt als onderdeel van de motorische activiteiten van een persoon.
Functie en taken
Deze feedback is positief van aard en wordt een neurale lus genoemd. Om te voorkomen dat dit leidt tot overmatige excitatie van het motorsysteem, zijn constante "dempers" in de vorm van impulsen nodig die beweging verhinderen. Deze demping wordt verzorgd door het buitenste pallidale lidmaat met de zogenaamde nucleus subthalamicus (Luys body). Deze kern in het diencephalon stuurt prikkelende signalen naar het binnenste palliumlid, waar ze worden omgezet in remmende synapsen Deze negatieve terugkoppelingslus vertraagt de activiteit van het hele motorsysteem en zorgt ervoor dat het niet uit de hand loopt. Als een dergelijke "feedback-catastrofe" zou plaatsvinden, bijvoorbeeld door vernietiging van de nucleus subthalamicus, zouden de getroffen personen een overschrijding van oncontroleerbare, atypische en epileptische bewegingen van de ledematen moeten ondergaan. Deze effecten worden "ballisms" genoemd, afgeleid van het Griekse woord "ballein" (gooien). Ze kunnen zich uiten in een persoon die plotseling onregelmatig beweegt in het openbaar, alsof hij of zij tegen harde voetballen probeert te trappen of handballen probeert te gooien. Een persoon die op deze manier wordt getroffen, heeft mogelijke gevaren voor andere mensen uit het zicht, en hij kan deze bewegingen in zijn eentje niet voorkomen.
Ziekten
De basale ganglia, met het pallidum als steunpunt, besturen niet alleen het hele zogenaamde vrijwillige motorsysteem, maar zijn betrokken bij het complete systeem van alle extern waarneembare menselijke prestaties. Ze hebben dus betekenis voor actiegebieden zoals gedrevenheid, initiatief, planning, participatie, spontaniteit en wilskracht. Als de gecompliceerde communicatiepaden binnen de basale kernen worden verstoord, kan voortijdige degeneratie (veroudering) van aangetaste zenuwcellen het gevolg zijn. Deze processen kunnen leiden, bijvoorbeeld naar de symptomen van de ziekte van Parkinson Andere mogelijke neurologische aandoeningen in dit verband zijn onder meer multisysteematrofie (MSA), verschillende dystoniesyndromen, de ziekte van Huntington, ADHD en Tourette syndroom In het bijzonder in Parkinsonveroorzaken deze degeneraties bewegingsverlies (hypokinesie), posturale instabiliteit, veranderingen in spierspanning, verminderd gevoel van geur en tremor (tremor). De voorafgaande schade aan de basale ganglia kan dergelijke symptomen al in het begin veroorzaken jeugd ontwikkelingsstadium, bijvoorbeeld na hersenschade als gevolg van zuurstof tekort. De afzetting van koper in de basale kernen kan veroorzaken Ziekte van Wilson, een aandoening die complexe motorische en ook mentale defecten veroorzaakt. Terugkerende dwanghandelingen kunnen ook worden verklaard door tekortkomingen in het gebied van de globus pallidus. De zogenaamde ticstoornissen worden dus gekenmerkt door het feit dat door het foutief schakelen van de basale ganglia steeds weer een onregelmatige opeenvolging van bewegingen optreedt, die stevig verankerd wordt in het dagelijkse gedrag van de zieke en later niet kan langer worden vermeden.
