Zelfs de Griekse arts Hippocrates gebruikte de giftige sla als remedie. De Romeinse keizer Augustus zou zelfs van een ernstige ziekte zijn hersteld door de genezende plant. De giftige sla werd in dit land tot honderd jaar geleden nog als natuurlijk middel gebruikt.
Voorkomen en teelt van de giftige sla
Gifsla (Lactuca virosa) wordt ook wel stinkende sla genoemd vanwege de onaangename geur. Andere namen van de plant behorende tot de samengestelde familie (Asteraceae) zijn wilde sla en opium sla. Gifsla is een eenjarige of tweejarige kruidachtige plant die een hoogte bereikt van 0.60 tot 1.20 meter en een spoelvormige wortel heeft. De bleke roodachtige overlopende stengel bevat een melkachtig sap. De plant heeft blauwgroene eivormige bladblaadjes, die aan de rand spits getand zijn en in het midden aan de onderzijde van het blad gestekeld. Het groeit uit een basale bladrozet. Elk van de 12 tot 16 lichtgele straalbloemen staan terminaal samen in een piramidale pluim. Na de bloei (juli tot september) verspreiden de donkerbruine vruchten van het giftige rooster hun zaden (parapluvliegen). De oude medicinale plant is ontstaan in het Middellandse Zeegebied en werd door de Romeinen in heel Europa geïntroduceerd. Zelfs in het midden van de 19e eeuw waren er langs de Moezel enorme teeltgebieden met giftige sla. Het werd zelfs geëxporteerd naar Noord-Amerika. Tegenwoordig groeit het kruid in het wild in Europa, West-Azië en Noord-Afrika. Gifsla geeft de voorkeur aan zonnige warme standplaatsen op droge, voedselrijke, zwak basische grond en steenachtige ondergronden. De bladbladeren hebben een bittere penetratie smaak Als je het als medicinale plant wilt gebruiken, moet je de bladeren in de bloeitijd verzamelen en ze drogen. Het melksap wordt voor de bloei enkele maanden afgetapt en in de zon gedroogd.
Effect en toepassing
Gifsla bevat bittere stoffen, biologisch zuren, tandvlees, inuline, flavonoïdenéén tot twee procent koolhydraten, 0.25 procent vet, één tot twee procent eiwitten, veel vezels, dihydrolactucine, de glycoside lactuside A, lactucine, jacquineline, lactucopicrine, sesquiterpeenlactonen, alfa-lactucerol, beta-lactucerol en in het melkachtige sap van de stengel, beta-amyrine, gennanicol en taraxasterol. De bladeren worden gekookt tot thee en geëxtraheerd in gedroogde en geplette vorm en oraal gebruikt. Het melksap wordt gedroogd en ook meegenomen. Bovendien kunnen de vers verzamelde bladeren nog steeds worden geplet en gebruikt voor papkompressen (uitwendig gebruik). Gifsla heeft een psychoactief effect: het heeft een kalmerend en zelfs verdovend effect in hogere doses. Het kalmeert, verlicht pijn en heeft een slaapverwekkende werking. Het heeft ook hoesten-irriterende, samentrekkende, diuretische en krampstillende eigenschappen. Het melksap wordt geëxtraheerd als opium en geconsumeerd in een drankje of puur genoten. Hiermee moet de patiënt echter extra voorzichtig zijn bij het doseren, omdat het een sterker effect heeft dan de hele giftige slaplant (niet meer dan 0.1 tot 0.5 gram per dag). Degenen die thee willen zetten om hun nerveuze rusteloosheid te behandelen of om uit te drogen, nemen een tot twee theelepels van het gedroogde en geplette kruid en giet dit met 250 milliliter kokende water Na 15 minuten zeeft hij de thee en drinkt hij er drie kopjes van gedurende de dag. De gedroogde bladeren kunnen ook worden gekauwd of gerookt in een pijp. Ze hebben een plezierige smaak en geen krassende keel veroorzaken. Om het extract te bereiden wordt 10 tot 20 gram gedroogd kruid gestoofd met een liter water gedurende één tot twee uur op laag vuur. Het dikke extract blijft in de pot na de water verdampt kan worden verdund met citroensap. Als de patiënt giftige sla wil gebruiken om zijn of haar symptomen te verlichten, moet de dosering erg laag zijn:
Slechts één tot twee gram kruiden per dag is absoluut veilig. Veel hogere doses leiden op vergiftiging met symptomen zoals zweten, hoofdpijn, braken, duizeligheid, maag druk, sufheid, verhoogde behoefte aan slaap, wankele manier van lopen, jeuk huid, snelle hartslag en kortademigheid. Ernstige overdosering kan leiden tot de dood van hart- mislukking.
Gezondheidsbelang, behandeling en preventie.
Gifsla werd gebruikt als een zeer effectieve slaap- en kalmerend tot 100 jaar geleden. Slechts vijf gram kruid is voldoende om het op deze manier te kunnen gebruiken. Verantwoordelijk voor de hyperactiviteit, nerveuze rusteloosheid en slaapstoornissen uithardingseigenschappen is voornamelijk de lactoside A. Het heeft een opium-achtig effect, zonder tegelijkertijd het verslavende potentieel te hebben. In de 18e en 19e eeuw werd melkzuursap gebruikt als een milde pijnstiller. Lactucine, dihydrolactucine en lactucopicrine vertoonden eigenlijk pijnstillende eigenschappen. Het melksap werd ook gebruikt als verdovingsmiddel tijdens operaties vóór de uitvinding van chloroform Gifsla is ook effectief als hoesten onderdrukker. Natuurlijke geneeskunde gebruikte het om chronische slijmvliezen te behandelen, chronisch bronchitis, gierend hoesten, veel voorkomende hoestirritatie, droge hoest en zelfs bronchiale astma Het werd gebruikt vanwege zijn drainerende effecten in jicht en reumatiek, en vanwege zijn krampstillende eigenschappen bij darmkoliek en koliek menstruatie pijn Het hielp ook bij aandoeningen van de vrouwelijke menstruatiecyclus (dysmenorroe Papkompressen met de vers geplette bladeren van de medicinale plant werden aangebracht op delen van de huid aangetast door couperose en bij chronisch oog ontsteking met een verminderd gezichtsvermogen. Tegenwoordig wordt giftige sla alleen voorgeschreven als een homeopathisch middel vanwege de onzekere dosering. Lactuca virosa wordt verkregen uit de verse hele plant die tijdens de bloeiperiode is verzameld en als moedertinctuur wordt voorgeschreven in D3 en D4 en teep (één tot drie tablets dagelijks). Therapeutische indicaties zijn slapeloosheid en prikkelbare hoest.
