First-pass-effect: behandeling, effect en risico's

De medische professie verwijst naar een biochemisch metabolisatieproces in de eerste lever passage als het first-pass effect, dat vervormt drugs oraal ingenomen in zogenaamde metabolieten en zo hun werkzaamheid verzwakken of activeren. De intensiteit van metabolisering in de lever is direct gerelateerd aan persoonlijke leverfuncties en kan dus verschillen van patiënt tot patiënt. Vooral bij medicijnontwikkeling speelt het first-pass-effect een rol omdat het onmisbaar gerelateerd is aan medicijn biobeschikbaarheid.

Wat is het first-pass-effect?

Tijdens de eerste passage van de lever, een medicijn ondergaat biochemische conversie. Hoe extreem deze conversie wordt uitgevoerd, hangt samen met de persoonlijke leverfunctie van de patiënt. Tijdens de eerste passage van de lever wordt een medicijn biochemisch getransformeerd. Hoe extreem deze transformatie wordt uitgevoerd, hangt af van de persoonlijke leverfunctie van de patiënt. Het biochemische omzettingsproces zelf wordt door artsen ook wel metabolisatie genoemd. Metabolisatie in de eerste passage van de lever wordt medisch het first-pass-effect genoemd en resulteert in een tussenproduct dat weinig te maken heeft met het eigenlijke medicijn. Ofwel metabolisatie elimineert de werkzaamheid van een medicijn, of het produceert eerst een effectief product, zoals in het geval van peroraal drugs ontwikkeld met het first-pass effect in gedachten. Dus, terwijl sommigen drugs verliezen hun werkzaamheid als gevolg van het first-pass-effect, andere worden eerst geactiveerd door metabolisering. In directe relatie hiermee verstaat farmacokinetiek de term first-pass-effect als de hoeveelheid extract van een medicijn na de eerste passage door de lever.

Functie, effect en doelen

Het first-pass-effect speelt voornamelijk een rol bij orale medicatie, dat wil zeggen alle slikmiddelen. Tablets, beklede tabletten, en capsules vallen onder deze categorie, net als medicijnen solutions om te drinken. Na orale inname komt het medicijn in de maag, vanwaar het verder gaat naar de dunne darm. In beide maag en dunne darmbegint het medicijn te worden opgenomen, zodat het in de bloedbaan kan komen en zijn effect kan uitoefenen. echter, de maag en dunne darm zijn beide verbonden met het zogenaamde portaal ader systeem, wat betekent dat medicijnen eerst de lever bereiken als onderdeel van dit proces. Pas nadat ze door de leverpassage zijn gegaan, komen ze de rest van het lichaam binnen met de bloed en zich daar verspreiden om de plaats van hun beoogde effect te bereiken. Biochemische reacties zoals het first-pass-effect treden op tijdens zowel de darm- als de leverpassage. De enzymen van de peroraal ingenomen geneesmiddelen worden aldus gesplitst en toegewezen aan chemische groepen. Deze metabolisaties produceren metabolieten als reactieproducten en het lichaam probeert in het algemeen het exogene medicijn te deactiveren. In de regel is de water de oplosbaarheid van exogene stoffen neemt ook toe tijdens de metabolisering, aangezien het organisme de vreemde stoffen zo snel mogelijk wil elimineren. Dus als er een extreem first-pass-effect is, bereikt het medicijn in kwestie nooit zijn werkingsplaats omdat het lang van tevoren wordt uitgescheiden. Dit vermindert de biobeschikbaarheid en algemene werkzaamheid van het medicijn. Aan de andere kant, zogenaamd prodrugs profiteer van het first-pass-effect omdat het geneesmiddelen zijn die overeenkomen met voorlopers van een effectieve metaboliet. Dit betekent dat ze alleen als ze in de lever worden gemetaboliseerd, effectieve stoffen worden tegen een specifieke klacht. De betrokkenheid van het first-pass-effect speelt doorgaans een speciale rol bij patiënten met een leveraandoening. De gewenste vorm van metabolisering is opnieuw bijzonder relevant voor de plaatselijke toepassing van geneesmiddelen, en daarna absorptiekunnen bijwerkingen op het hele organisme dus ook aanzienlijk worden verminderd.

Risico's, bijwerkingen en gevaren

Behalve in het geval van prodrugsis het first-pass-effect meestal een ongewenste bijwerking van perorale geneesmiddelen. Er zijn verschillende benaderingen om deze bijwerking te voorkomen. Bijvoorbeeld de rectum is niet verbonden met het portalsysteem. Om deze reden kunnen zetpillen bijvoorbeeld worden gebruikt om het first-pass-effect te omzeilen. gastro-intestinale passage zijn transdermale pleisters of intraveneus en intramusculair injecties​ Uiteindelijk zijn alle parenterale, sublinguale en buccale toedieningen van geneesmiddelen geschikt om de leverpassage te omzeilen. Voor zover dit mogelijk is zonder verhoogde risico's, kan het verhogen van de dosering echter ook de werkzaamheid van het perorale geneesmiddel herstellen. Zo kunnen enzymatische processen en eiwit-gemedieerde transportprocessen op deze manier worden verzadigd, zodat het first-pass effect bijna altijd gekoppeld is aan een specifiek dosis van de agent in kwestie. Bij een bepaalde dosering zijn alle processen die het actieve ingrediënt verzwakken, verzadigd en zijn grotere hoeveelheden van het actieve ingrediënt automatisch beschikbaar voor het betreffende systeem. Het verzadigende concentratie van het betreffende medicijn wordt ook wel de doorbraak genoemd dosis​ De dosering kan echter niet naar believen worden verhoogd, aangezien elke overschrijding van het interne metaboliseringsvermogen van de lever negatieve gevolgen heeft. Een bijzonder kenmerk van het metabolisatieproces in de lever is zijn individualiteit. Het first-pass-effect verschilt dus van persoon tot persoon en houdt rechtstreeks verband met hun leverfuncties. Dienovereenkomstig de doorbraak dosis voor een bepaald medicijn varieert ook met de patiënt en hun leverkwaliteiten. Bij patiënten die aanvankelijk geen significant first-pass-effect vertonen voor een bepaald geneesmiddel bij een bepaalde dosering, kan de metabolisatie na enige tijd echter nog steeds plaatsvinden. Bijvoorbeeld als het zeker is enzymen meer opbouwen in de lever als gevolg van het innemen van het medicijn, dan kan deze enzyminductie ook de werkzaamheid van het medicijn bij voortgezet gebruik verminderen.