De endocriene klieren zijn hormonale klieren die hun afscheidingen rechtstreeks in de bloedbaan afgeven. Controle over het geheel endocriene systeem is de verantwoordelijkheid van de hypofyse Bij orgaanziekten van de endocriene klieren, het hormonale evenwicht raakt in de war en met name stofwisselingsproblemen treden op.
Wat zijn endocriene klieren?
Het woord endocriene komt uit het Grieks en betekent naar binnen verspreiden. Endocriene klieren zijn daarom klieren die direct naar binnen scheiden in de bloed zonder een uitscheidingskanaal. Exocriene klieren moeten worden onderscheiden van endocriene klieren. Ze scheiden hun afscheidingen af via een apocriene, eccriene, holocriene of merocriene uitscheidingsbuis in een holte. De meeste klieren bij mensen zijn exocriene klieren. Enkel en alleen hormonen worden rechtstreeks in de bloed zonder een uitscheidingskanaal. Daarom is de term endocriene klier meestal synoniem met endocriene klier. Bijvoorbeeld de hypofyse, de bijnierschors, en de schildklier zijn endocriene klieren. De alvleesklier heeft daarentegen zowel endocriene als exocriene eigenschappen. Samen vormen alle endocriene klieren de endocriene systeem, ook bekend als het endocriene systeem.
Anatomie en structuur
Klieren hebben gespecialiseerde epitheelcellen in het gebied van het parenchym, soms ingebed in capsules of bindweefsel In tegenstelling tot exocriene klieren bestaan endocriene klieren uit zogenaamde eilandjes van cellen, omgeven door een reticulaire structuur van dicht bij elkaar gelegen bloed schepen In exocriene klieren vindt de synthese van secreties plaats in de klierlichamen. In een halfronde vorm worden excrineklieren omsloten door secretoire kanalen die secreties in de bloedbaan afvoeren. Vaak geassocieerd met deze kanalen zijn andere kanaalsystemen die de secretie naar de organen leiden die het verder zullen verwerken. De secretoire kanalen zijn afwezig in endocriene klieren. In dit geval wordt het bloed het transportmedium. Dit transportpad geeft de klieren een breed bereik. Er zijn echter ook veel paracriene endocriene klieren. Hun hormonen mik alleen op de orgels in de directe omgeving. Soms zijn hun afscheidingen zelfs autocriene afscheidingen, die opnieuw worden geabsorbeerd door de producerende klier zelf.
Functie en taken
Metabole processen en orgaanfuncties in meercellige organismen worden gereguleerd door het hormonale systeem. Het hormonale systeem omvat alle endocriene klieren. In het menselijk organisme, de hypofysepijnappelklier, schildklier en bijschildkliervormen samen met de bijnieren en de eilandjesklier de endocriene systeem De klieren in de menselijke voortplantingsorganen zijn ook endocrien. Hetzelfde geldt voor bepaalde cellen van de hart- spier, waar peptiden worden geproduceerd. De hypothalamus verbindt het diencephalon met het endocriene systeem. Dit lichaam regelt de hormoonafscheiding door met name stimulerende commando's naar de hypofyse te sturen. De hypofyse zelf is ook een centrale plaats van het endocriene systeem, omdat hormonen uit de hypofyse stimuleren de afscheiding van nog andere hormonen uit de schildklier, bijnieren en geslachtsklieren. De hormonen van de bijschildklier voornamelijk reguleren de calcium evenwicht in het organisme. Na stimulatie door het hypofysehormoon komt de alvleesklier vrij insuline in het bloed en de bijnieren scheiden zich uit stresshormonen zoals adrenaline en Cortisol Daarentegen worden de geslachtshormonen geproduceerd en uitgescheiden in het gonadale eilandorgaan. Het endocriene systeem is dus betrokken bij vitale regulerende processen in het organisme. Bovenal zijn reproductie-, metabolisme- en groeiprocessen enocriene processen, maar ook botvorming en bloeddruk worden gedeeltelijk aangestuurd door hormonen van de endocriene klieren. Met name misregulering op het gebied van stresshormonen heeft levensbedreigende gevolgen. Omdat het endocriene systeem een perfect gecoördineerd netwerk van individuele systemen is, beïnvloeden de individuele klieren elkaar. Dus als de secretie in een van de endocriene klieren niet goed is, ontstaan er meestal ook problemen met betrekking tot de andere klieren.
Ziekten
De groep endocriene ziekten omvat verschillende hormonale aandoeningen. Deze ziekten worden gekenmerkt door onderproductie of overproductie van bepaalde hormonen. Meestal ligt het probleem in beide scenario's bij de klier zelf of bij de hypofyse. Als de klier verantwoordelijk is voor de bovengemiddelde of ondergemiddelde hormoonproductie, zijn er meestal orgaanziekten of verwondingen in de respectieve organen. Schildklieraandoeningen en bijnieraandoeningen zijn veel voorkomende oorzaken. Als de bijnieren de hormoonproductie verkeerd reguleren, kunnen symptomen zoals romp zwaarlijvigheid, suikerziekteof hypertensie zich soms aandienen. Depressie en 피로 komen ook vaak voor. Vergelijkbare symptomen treden op bij een aandoening van de bijschildklieren. Vooral psychiatrische ziektebeelden worden dus vaak in verband gebracht met een ziekte van de bijschildklieren. Maag zweren en nier stenen worden soms ook in verband gebracht met een dergelijke ziekte. Als, aan de andere kant, de hypofyse de oorzaak is van een verkeerd gereguleerde hormoonproductie en -secretie, dan is het algemene hormoon evenwicht kan uit balans raken. Dit kan bijvoorbeeld gebeuren na hersenen verwondingen of veroorzaakt zijn door een tumor in het gebied van de hypofyse. Bij sommige erfelijke ziekten wordt de hypofyse ook abnormaal gevormd. Hierdoor kan de stimulatie van andere hormoonklieren door de hypofyse worden belemmerd. Op dezelfde manier kan een hormoonproducerende tumor de hormoonbalans verstoren. Dergelijke hormoonproducerende tumoren komen bijvoorbeeld vaak voor in de alvleesklier, maar ook de hypofyse kan door dergelijke tumoren worden aangetast.
