Ziekten van de hypothalamus
De hypothalamus produceert een verscheidenheid aan verschillende hormonen. Enkele van deze hormonen worden "hormonen afgeven" genoemd. In een hormonaal controlecircuit werken ze rechtstreeks op de hypofyse en stimuleren de productie van verder hormonen, die op hun beurt direct inwerken op de doelorganen of verdere hormoonproductie veroorzaken.
In ruil daarvoor zijn er de "remmende hormonen", die ook worden geproduceerd door de hypothalamus en remmen de afgifte van hormonen uit de hypofyse en de periferie (bij de doelorganen). De belangrijkste afgevende hormonen van de hypothalamus zijn CRH (corticotropine-afgevend hormoon), TRH (thyrotropine-afgevend hormoon), groeihormoonafgevend hormoon (ook bekend als somatotropine of STH) en GnRH (gonadotropine-afgevend hormoon). CRH stimuleert de aanmaak van ACTH (adrenocorticotroop hormoon) in de hypofyse.
De ACTH op zijn beurt werkt op de bijnier, waarna verhoogde hoeveelheden glucocorticoïden, minerale corticoïden en androgenen zijn geproduceerd. glucocorticoïden, waarvan cortisol de belangrijkste vertegenwoordiger is, werken voornamelijk op het metabolisme, met een toename van bloed druk en bloed suikeren op de immuunsysteem, met een ontstekingsremmend effect. De belangrijkste stimuli voor het vrijkomen van cortisol zijn stress en pijn, maar ook laag bloed druk of laag bloed suiker.
Minerale corticoïden, zoals aldosteron, reguleren het zout en water evenwicht van het lichaam. androgenen, die ook worden geproduceerd in de bijnier, hebben een anabole stofwisseling, met spier- en botopbouw. Indien voldoende androgenen, mineralcorticoïden of glucocorticoïden zijn geproduceerd door het lichaam, remmen ze de verdere afscheiding van CRH en ACTH van de hypothalamus en hypofyse via negatieve feedbackregulatie.
Dit voorkomt dat er te veel hormonen perifeer (in de bijnier). Een ander regulerend circuit is de vorming van TRH. Via de TRH stimuleert de hypothalamus de vorming van TSH (schildklierstimulerend hormoon) in de hypofyse, die op zijn beurt direct inwerkt op de schildklier en leidt tot een toename van schildklierhormonen (T3 / T4) daar.
Stimuli voor de vorming van TRH zijn voornamelijk sterke koude en stress. De schildklierhormonen T3 en T4 werken voornamelijk op de bloedsomloop en het metabolisme, en leiden tot een algemene verhoging van de basale stofwisseling. Ze verhogen ook de afbraak van vetten, eiwitten en koolhydraten, en verhogen hart- snelheid, temperatuur en bloed druk.
Om overproductie van schildklierhormonen, is er ook een tegenkoppelingsmechanisme waarin de vorming van T3 en T4 de verdere vorming van TSH. Het groeihormoon afgevende hormoon (ook bekend als somatotropine of STH), die wordt geproduceerd in de hypothalamus, speelt een centrale rol bij de groei en regulering van het metabolisme. Het stimuleert op zijn beurt de productie van groeihormoon (synoniem: groeihormoon) in de hypofyse, die op zijn beurt inwerkt op cellen in de lever om een hormoon (IGF-1) te produceren dat de groei bevordert tijdens jeugd en, later op volwassen leeftijd, resulteert dit voornamelijk in anabole metabolische regulatie.
Dit mechanisme wordt geremd door het hormoon somatostatine, die ook in de hypothalamus wordt geproduceerd. Via het GnRH (gonadotropine-releasing hormone) stimuleert de hypothalamus de afgifte van de twee hormonen LH en FSH in de hypofyse. FSH en LH spelen een centrale rol bij de vorming van geslachtshormonen en de ontwikkeling van de geslachtsklieren.
Bij vrouwen FSH veroorzaakt de rijping van eicellen en de vorming van oestrogenen, en bij mannen, de rijping van sperma. LH promoot ovulatie en de vorming van oestrogenen en progesteron bij vrouwen, en testosteron bij mannen, met ontwikkeling van de respectieve geslachtskenmerken tijdens de puberteit. Deze controlecyclus is ook onderhevig aan een tegenkoppelingsmechanisme.
De belangrijkste remmende hormonen die in de hypothalamus worden aangemaakt, zijn bijvoorbeeld somatostatine, dat de afgifte van groeihormoon in de hypofyse remt, en dopamine, wat remt prolactine. Andere hormonen die in de hypothalamus worden geproduceerd en direct op het doelorgaan werken (bijvoorbeeld nier, baarmoeder, borst) zijn bijvoorbeeld ADH, die, naast de minerale corticoïden, reguleert ook het zout en water evenwicht van het lichaam via de nieren, oxytocine, die vooral tijdens zwangerschap om arbeid te induceren, en prolactine, wat leidt tot melkafscheiding in de vrouwelijke borstklieren. Storingen in de respectievelijke bloedsomloop leiden meestal tot ernstige ziekten, die ofwel verband houden met een tekort of een overmatige aanvoer van hormonen. De gevolgen zijn meestal ontwikkelingsstoornissen, onvruchtbaarheid of een gebrek aan aanpassing van het lichaam aan verschillende omgevingssituaties en spanningen.
