Borst ademhaling (ook thoracale of ribbenademhaling) is een speciale vorm van ademen waarbij de ribben actief verhogen en verlagen. De resulterende onderdruk zorgt ervoor dat lucht in de longen stroomt (inspiratie) of eruit wordt gedwongen (uitademing) vanwege de elasticiteit van de longen en borst.
Wat is thoracale ademhaling?
Borst ademhaling is een speciale vorm van ademen waarbij de ribben actief verhogen en verlagen. Borst ademhaling is een soort externe ademhaling. De uitwisseling van adem tussen een organisme en zijn omgeving kenmerkt externe ademhaling, terwijl interne ademhaling verwijst naar processen van energieomzetting in het lichaam of in individuele cellen. In medische terminologie wordt thoracale ademhaling ook wel thoracale ademhaling genoemd. De term is etymologisch afgeleid van de anatomische term thorax, wat borstkas betekent. Het tegenovergestelde van thoracale ademhaling is buik- of middenrifademhaling, die voornamelijk wordt gecontroleerd door andere spiergroepen. Diafragmatische ademhaling is goed voor ongeveer tweederde van de menselijke ademhaling, terwijl thoracale ademhaling verantwoordelijk is voor het resterende derde deel van de externe ademhaling. Bovendien vereist thoracale ademhaling in vergelijking met diafragmatische ademhaling meer energie en wordt deze voornamelijk gebruikt tijdens perioden van grotere fysieke en mentale spanning Om deze reden wordt thoracale ademhaling beschouwd als kenmerkend voor stressvolle omstandigheden.
Functie en taak
Gedurende inademing bij thoracale ademhaling trekt de externe intercostalis-spier (Musculus intercostalis externus) samen. Het bevindt zich boven de thorax en loopt diagonaal over elke rib in de richting van de buik. De externe intercostale spieren ontstaan bij één rib en hechten zich vast aan de volgende rib. Hun samentrekking heft actief de ribben en roteert ze in de lengterichting naar buiten. Als gevolg hiervan breiden de ademhalingsspieren de borstkas zowel lateraal als voorwaarts en achterwaarts uit: de volume van de longen neemt toe dankzij het elastische weefsel waaruit de long muur. Dit proces zorgt voor een negatieve druk in de borst: de toegenomen volume van de longen heeft nu een onderdruk ten opzichte van de omgeving, voor hetzelfde massa van ademlucht die het bevat. Hierdoor kan automatisch lucht in beide longen stromen via de geopende luchtafdichting van de keel en door de luchtwegen. Geneeskunde verwijst ook naar dit proces van inademing als inspiratie en noemt daarom de externe intercostale spieren de hulpinademspieren vanwege hun ondersteunende functie. In het omgekeerde proces, uitademen of uitademen, verlaat de lucht de longen weer. Om dit te bewerkstelligen ontspannen de borstspieren zich. Vanwege het gebrek aan tractie en elasticiteit van de ribbenkast en de longen, zakken de ribben vervolgens naar beneden en draaien ze rond hun lengteas terug naar hun oorspronkelijke positie. Gezonde mensen ademen tijdens borstademhaling in de hierboven beschreven gemengde ademhaling. Bij acute ademnood, bijvoorbeeld als gevolg van astmatische aandoeningen, overheerst echter de zogenaamde hulpademhaling. De ondersteunende ademhalingsspieren worden ook wel ademhalingsaccessoires genoemd en nemen onder ongunstige omstandigheden deel aan de inademing tijdens thoracale ademhaling. Deze spiergroep omvat de interne intercostale spieren (Musculus intercostalis internus), die onder de externe intercostale spieren liggen, en de subcostale spieren (Musculus subcostalis), die zich aan de binnenkant van de ribben bevinden. De subcostale spieren ontstaan nabij de ribbenhoeken en strekken zich uit over één rib om zich daarna aan de rib te hechten. Andere ondersteunende ademhalingsspieren zijn de rechte buikspier (musculus rectus abdominis) en de uitwendige en inwendige schuine stand buikspieren (respectievelijk obliquus externus abdominis en obliquus internus abdominis spieren).
Ziekten en klachten
Omdat buikademhaling, in tegenstelling tot ademhaling op de borst, lichamelijk en geestelijk bevordert ontspanningwordt ademhaling op de borst beschouwd als een minder gunstige vorm van ademhaling. Een onjuiste houding, posturale misvormingen, fysieke misvormingen en zowel acuut als chronisch gebrek aan lichaamsbeweging kunnen ervoor zorgen dat de verhouding tussen de borst- en buikademhaling verschuift ten gunste van de borstademhaling. Hierdoor is het risico van spanning-gerelateerde ziekten en luchtweginfecties kunnen toenemen: ondieper ademhalen kan resulteren in slechts een gedeeltelijke luchtuitwisseling, wat kan leiden te laag zuurstof opname Symptomen zoals 피로, mild concentratie problemen en algemene malaise kunnen als consequenties optreden. Herhaalde klachten komen vooral voor bij het ademen van de borst in het kader van astmatische aanvallen. Acute kortademigheid kenmerkt de aanvallen die optreden als gevolg van verschillende onderliggende ziekten. Een veel voorkomende astmatische ziekte is bronchiale astma of bronchiale astma. Zoals de naam doet vermoeden, is de oorzaak een vernauwing van de luchtwegen. De geneeskunde noemt het ook bronchiale obstructie. Het kan zowel volledig als gedeeltelijk omkeerbare (omkeerbare) vormen aannemen. De oorzaak kan allergische reacties zijn, bijvoorbeeld gevoeligheid voor dieren haar, pollen of huisstof. Andere mogelijke triggers zijn onder meer infecties, blootstelling aan stoffen die irriteren luchtwegen, en psychologische factoren. In deze gevallen spreken artsen van niet-allergisch astma Een astmatische aanval veroorzaakt acute ademnood, die de hierboven beschreven hulpademhaling induceert. Het doel van dit mechanisme is om meer lucht in de longen te persen om de dreiging van zuurstof tekort. Dit kan gebeuren als gevolg van een verminderde ademhaling en, in het ergste geval, op zijn beurt leiden tot een onderaanbod van de orgels. Over een langere periode zuurstof deficiëntie veroorzaakt mogelijk de dood van cellen, inclusief de zenuwcellen van de hersenen. Hersenen schade is daarom een typisch gevolg van langdurig zuurstoftekort, hoewel fatale gevolgen mogelijk afwezig zijn.
