Zelfs de oude Griekse artsen gebruikten vlier als geneeskrachtig kruid. Diocurides, een van de beroemdste farmacologen uit de oudheid, raadde de wortel van aan vlier voor waterzucht en zijn bladeren voor ontsteking Dat de binnenschors van de plant, van onder naar boven geschraapt, fungeert als een braakmiddel en, geschraapt van boven naar beneden, fungeert als een laxeermiddel, heeft duidelijk bewezen een bijgeloof te zijn. Vandaag, vlier wordt voornamelijk gebruikt om verkoudheid te behandelen.
Ingrediënten van vlierbes
Voorzichtigheid is geboden met rauwe, onrijpe vlierbessen, omdat deze het giftige, blauwzuurafscheidende sambunigrine bevatten, dat kan leiden tot misselijkheid en braken Sambunigrin wordt ook in hoge concentraties aangetroffen in bladeren en schors. Deze stof verliest zijn werking alleen bij verhitting.
De volledig rijpe bessen zijn echter onschadelijk, zelfs als ze rauw zijn. In de bloemen en vruchten wordt ook aangetroffen flavonoïden zoals rutine of isoquercetrine als hoofdingrediënten, bevatten de bloemen ook een kleine hoeveelheid tannines.
Geneeskrachtige eigenschappen van vlierbes
In de volksgeneeskunde worden vlierbesbloemen intern gebruikt als een diaforetisch middel tegen verkoudheid. Het wordt aanbevolen om grotere hoeveelheden van een hete thee-infusie te drinken, vooral tegen de avond. De wetenschap is er echter nog niet in geslaagd om een actief ingrediënt te bewijzen met een direct zweetdrijvend effect in vlierbessen. Er wordt echter aangenomen dat de medicinale plant de prikkelbaarheid van de zweetklieren om prikkels te verwarmen - en bovendien wordt zweten waarschijnlijk eenvoudigweg veroorzaakt door de hete vloeistof. Bovendien hebben vlierbloemen een slijmoplossend effect op hoest en een diuretisch effect.
Uitwendig worden ze gebruikt om gorgeldranken en baden te maken; dit is waarschijnlijk waar het samentrekkende effect van de tannines komt goed tot zijn recht.
De lekkerste variant van de vitamine- en mineraalrijk fruit zijn waarschijnlijk sappen en jam. Het sap wordt in de volksgeneeskunde ook gebruikt als zweetdrijvend middel, maar ook als een laxeermiddel of tegen ischias pijn en zenuwpijn Het gebruik van bladeren en schors wordt vanwege toxiciteit niet aanbevolen. Homeopathische preparaten worden toegediend volgens de Homeopathische Farmacopee voor ontsteking van de luchtwegen.
Vlierbessenthee voorbereiding
Hier zijn instructies voor het bereiden van een smakelijke vlierbessenthee:
- Giet kokend water meer dan twee theelepels vlierbloesem per kopje.
- Laat de thee vijf minuten trekken.
- Drink meerdere keren per dag een tot twee kopjes zo heet mogelijk, vooral 's avonds.
De thee is ook geschikt voor het voorkomen van verkoudheid: hiervoor een theelepel vlierbloesem per kopje; de infusie wordt vervolgens twee keer per dag matig warm gedronken gedurende twee weken.
Zwarte vlierbes: oorsprong en oogst
Zwarte vlierbes (Sambucus nigra) groeit langs bosranden of kaalkap in heel Europa, maar ook in delen van Afrika en Azië. Het komt voor als struik of boom, en de geelachtig witte bloemen geur aromatisch zoet. Ze veranderen dan in zwarte bessen ter grootte van kersenpitten.
Volgens de Europese Farmacopee zijn zowel de bloemen (Sambucus flos) als de bessen (Sambucus fructus) en de bladeren (Sambucus folium) geschikt voor gebruik.
Ze worden op verschillende tijdstippen geoogst: bloemen en bladeren worden geplukt als ze in juni beginnen te bloeien, maar de bessen worden geplukt als ze diepzwart zijn.
