Strophantine is een hartglycoside dat wordt gewonnen uit Afrikaanse bomen, struiken en klimplanten. De stof interfereert met de natrium-kalium evenwicht van cellen. Dit effect is door de geneeskunde gebruikt om een toename van de contractiliteit van de hart- spier.
Wat is strophantine?
Strophantine wordt gebruikt om een verhoging van de contractiekracht van de hart- spier. Het cardioactieve effect van strophantine werd al in 1859 bekend bij Europese artsen als deelnemer aan Livingstons expeditie naar West-Afrika. In die tijd gebruikten inboorlingen een extract van strophantine-zaden als een pijlgif. Een ontdekkingsreiziger nam per ongeluk het zaad in van een lianensoort die tot de hondengiffamilie (Apocynaceae) behoort en merkte zelf de effectiviteit ervan op de hart- In de loop van de tijd is bij verschillende leden van de hondengiffamilie het ingrediënt strophantine aangetroffen. Er zijn zowel bomen als struiken, maar ook in hoogte klimmende lianen die tot de Strophantus-soort behoren. Zo behoren Strophantus eminii, Strophantus gratus, Strophantus hispidus en Strophantus kombé tot de leveranciers van het natuurlijke hartglycoside. De planten kunnen verschillende soorten strophantine bevatten. Zo wordt in de geneeskunde onderscheid gemaakt tussen k-strophantin van de plantensoort Strophantus kombé, g-strophantin van Strophantus gratus, e-strophantin van Strophantus eminii en h-strophantin van Strophantus hispidus. Voor medicinale doeleinden wordt voornamelijk de g-strophantine gebruikt. In hoge doses heeft de giftige stof een dodelijk effect. De Schotse arts Thomas Richard Fraser isoleerde k-strophantine in 1862. In 1888 haalde de Fransman Arnaud g-strophantine uit de Afrikaanse ouabaio-boom. Talrijk tincturen met verschillende concentraties van de hartglycoside strophantus werden aangeboden. Het therapeutische effect was aanvankelijk onzeker, hoewel de behandeling in klinieken werd gegeven. Albert Fraenkel, een plattelandsarts uit Badenweiler, deed, naast zijn praktijk aan het Farmacologisch Instituut van de Universiteit van Heidelberg en het Universitair Ziekenhuis in Straatsburg, onderzoek naar stoffen waarvan hij hoopte dat die zijn patiënten ten goede zouden komen als hartmedicatie. Hij vond dat intraveneus administratie van strophantine produceerde een goed therapeutisch effect bij hartaandoeningen. Om het gewenste effect te bereiken en patiënten niet in gevaar te brengen door strophantine, gestandaardiseerd toe te dienen solutions voor intraveneus administratie werden ontwikkeld. Strophantine werd beschouwd als een standaardgeneesmiddel voor alle soorten hartfalen tot de jaren 1970. Het wordt gebruikt voor afwijkingen van de hartslag, verzwakking of beschadiging van de hartspier na een myocardinfarct, invloed ziekte of ontsteking van de hartspier in difterie, angina pectoris en verhoogd bloed druk.
Farmacologische werking
De farmacologische werking van strophantine is de invloed van de hartglycoside op de natrium-kalium pomp. Dit is een op eiwitten gebaseerd transportsysteem dat wordt aangetroffen in celmembranen. Dit eiwit (eiwit) houdt de doorstroming van natrium ionen uit de cel en kalium ionen in de cel in evenwicht De goede werking van de natrium-kaliumpomp speelt een cruciale rol voor hartspiercellen en voor zenuwcellen. Bij hartfalen kunnen onevenwichtigheden in de ionenuitwisseling optreden. Dit heeft een afmattend effect op de functionaliteit van de hartcellen. Intraveneus administratie van strophantine vertraagt het transport van kaliumionen uit de cel. Tegelijkertijd is het calcium inhoud in de cel wordt verhoogd. Deze omstandigheden verhogen de samentrekbaarheid van de hartspiercellen. Een hogere dosis remt de natrium-kaliumpomp. Daarentegen stimuleert een lage orale toediening van strophantine de ionenuitwisseling.
Medische toepassing en gebruik
Strophantine is de hartglycoside met de snelste begin van de actie van alle beschikbare Cardiale glycosiden Tot 1992 werd strophantine in officiële leerboeken als norm genoemd therapie voor acute hartfalen Ampullen met het hartglycoside waren verkrijgbaar in de koffer van elke spoedarts. In de daaropvolgende jaren en tot op de dag van vandaag is strophantine nauwelijks gebruikt in de therapie van hartaandoeningen ten gunste van andere cardioactieve stoffen zoals digoxine, een chemische verbinding van vingerhoedskruid (Digitalis purpurea). In de tussentijd zijn er alleen verouderde studies beschikbaar die niet meer voldoen aan de huidige wetenschappelijke eisen, hoewel de werkzaamheid van strophantine is bewezen en gedocumenteerd in een lange geschiedenis van onderzoek. In de universitaire geneeskunde wordt de hartglycoside strophantine nauwelijks meer gebruikt. In de alternatieve geneeskunde zijn er echter nog steeds homeopathische preparaten die worden gebruikt voor de verlichting van chronische ziekten van het hart. De farmacopee beveelt bijvoorbeeld Strophantus aan voor mitralisklep insufficiëntie, die heel vaak gepaard gaat met oedeem. Strophantus stimuleert niet alleen de hartspier, het helpt ook om de weefsels af te voeren.
Risico's en bijwerkingen
Er zijn weinig bijwerkingen om u zorgen over te maken bij het nemen of intraveneus toedienen van een gestandaardiseerde oplossing van Strophantus. Gedurende vele decennia werd strophantine beschouwd als het hartmedicijn dat goed effectief was en het best werd verdragen. Slechts een milde laxeermiddel effect werd in sommige gevallen waargenomen. Zelfs met een homeopathisch gepotentieerd medicijn, nee bijwerkingen worden verwacht als de strophantine werd voorgeschreven op basis van de individuele symptomen van de patiënt. Hoge doses die op een ongecontroleerde manier worden ingenomen, kunnen daarentegen levensbedreigende effecten hebben.
