De rectusschede omhult het rechte stuk buikspieren Het dient als bescherming tegen invloeden van buitenaf en speelt de cruciale rol bij het vormen van de romp, zolang het deze functie niet wordt belemmerd.
Wat is de rectusschede?
De term rectusschede bestaat uit het middelste deel van de naam van de rectus abdominis-spier (rechte buikspier) en de oorspronkelijke betekenis van het woord sheath = sleeve. Het is een bindweefsel omhulsel dat zich om de twee spierbuiken wikkelt die naast de middellijn van de onderste romp lopen. Het vormt eigenlijk een structuur die qua vorm kan worden vergeleken met een zwaardschede. Het bewegingsaspect ontbreekt echter. De spieren kunnen niet als een zwaard uit de schede worden getrokken. Ze zijn vast en hebben slechts een kleine verplaatsing. De rectusschede wordt gevormd uit de aponeurosen (planair pezen) van het andere buikspieren Deze omvatten de schuine buikspieren (M. obliquus abdominis externus en internus) en de dwarse buikspier (M. transversus abdominis). De peesverlengingen, die van links en rechts komen, vormen een structuur waarin het vezelverloop van de afzonderlijke vellen overeenkomt met de oorspronkelijke trekrichting van de bijbehorende spieren. Dit creëert een vezelnetwerk dat zich systematisch rond de rectus abdominis-spier uitstrekt.
Anatomie en structuur
De twee rechte buikspieren vormen twee spierkoorden die lateraal naar de middellijn van de buik lopen. Ze zijn afkomstig van het kraakbeen van de 5e - 7e rib en de punt van de borstbeen Van daaruit rennen ze recht naar beneden en hechten ze aan de symphysis. Van boven naar beneden worden ze steeds smaller. Tussen de twee spierbuiken bevindt zich een opening, de linea alba (witte lijn), die boven de navel breder is dan eronder. De rectusschede, gevormd door de andere buikspieren, omvat de twee spierbuiken volgens een georganiseerd systeem, dat is verdeeld in een deel boven en een deel onder de linea arcuata (boogvormige lijn). Het onderste gedeelte is slechts zwak en dun uitgedrukt. Voor de organisatie van het bovenste gedeelte verdeelt de aponeurose van de obliquus abdominis internus-spier zich in twee vellen aan de buitenrand van de rectus. De ene trekt naar de achterkant, de andere bedekt de voorkant. De oppervlakkige bijsluiter wordt aangevuld met uitbreidingen van de pezen van de obliquus abdominis externus spier, de diepe door die van de transversus abdominis spier. In het gebied van de linea alba kruisen de vezels van de verschillende delen elkaar.
Functie en taken
De rectusschede houdt de spier van de rectus abdominis in vorm. Samen met de 3 - 4 intermediair pezen (intersectiones tendinae) die de twee spieren in afzonderlijke compartimenten verdelen, vormen bij goede training de basis voor het sixpack (soms een eight-pack) voorwaarde In het crossover-gebied wordt voorkomen dat de linea alba te ver uit elkaar spreidt. Een belangrijke functie van alle componenten die bij het systeem betrokken zijn, is het beschermen van de buikorganen. Voor dit doel wordt de rectusschede abdominaal gefuseerd met de fascia en buikvlies zodat, samen met de spierbuiken, een sterke beschermende deken wordt gevormd aan de voorkant van de buik; lateraal is de spier transversus abdominis voornamelijk verantwoordelijk voor deze functie. De speciale constructie van de rectusschede met de kruisende fibreuze trajecten van de verschillende spieren is de doorslaggevende factor voor de taille van de romp in dit gebied. De constructie komt overeen met een ondersteunend korset. De diagonale vezels van de musculus rectus abdominis externus aan de ene zijde versmelten met die van de musculus obliquus abdominis internus aan de andere zijde zonder verlies van continuïteit. Dit diagonale netwerk wordt uiteindelijk gecompleteerd door de transversale vezels van de transversus abdominis-spier. Bewuste spanning van de betrokken spieren leidt bij normaal lichaamsgewicht tot een accentuering van de vormen in het midden van het lichaam. De betrokkenheid van de aponeurose van de spier transversus abdominis aan de rand van de rectus voorkomt dat de buik te veel wordt aangetrokken door de spanning van deze spier. Een dergelijke actie zou niet gunstig zijn voor de onderliggende organen. De diagonale verbinding van twee interne en externe schuine buikspieren verenigt en versterkt hun respectievelijke bewegings- en stabiliteitsfuncties. Dit is met name van belang bij bewegingen met flexie en rotatie van de wervelkolom, zoals die gebruikt worden bij anti-zwaartekracht buiktraining.
Ziekten
Een vaak voorbijgaande disfunctie is de verzachting van de linea alba, rectus diastase Het wordt veroorzaakt door uitzetting van de buik. Het treedt meestal op tijdens zwangerschap, wanneer de buikwand zodanig verwijdt dat de optredende trekkrachten niet meer door de peesvezels kunnen worden gecompenseerd. Echter ernstig zwaarlijvigheid of een uitgesproken zwakte van de bindweefsel kan deze gebeurtenis ook veroorzaken. In de eerste twee gevallen is het proces omkeerbaar als de buikomtrek weer normaal wordt. Regelmatige training van de schuine buikspieren bevordert het regeneratieproces. In het gebied van de navel, de bindweefsel structuur van de linea alba is verbroken. Waar de navelstreng was in de embryo-, er is een spierkring na de geboorte, die te zwak ontwikkeld is bij zuigelingen, maar ook bij sommige volwassenen. Als er te veel druk wordt uitgeoefend, kunnen delen van de buikvlies kan door deze opening naar buiten worden gedrukt, wat resulteert in wat bekend staat als een navelstrenghernia Dit is vaak alleen visueel opvallend en zonder symptomen. Een ontsteking van de buikvlies, Genaamd buikvliesontsteking, treedt op als gevolg van ontsteking in het gebied van de buikorganen en wordt meestal veroorzaakt door bacteriën Het achterste klepblad van de rectusschede, dicht bij het peritoneum, kan worden aangetast door het ontstekingsproces. Een typisch letsel waarbij de rectusschede kan worden aangetast, is de buikspierspanning Dit resulteert voornamelijk in een scheur in de spiervezels. Maar de veroorzakende plotselinge toename van de spanning gaat ook over op de bindweefseldelen van het systeem. Daar kunnen ook tranen of afgebakende defecten ontstaan, die zeer pijnlijk zijn.
