Orbitale vloerfractuur: kort overzicht
- Definitie: breuk van de baan op het zwakste punt, het vloerbot
- Oorzaken: Meestal een vuistslag of geraakt worden door een harde bal
- Symptomen: zwelling en blauwe plekken rond het oog, dubbel zien, gevoelsstoornis in het gezicht, beperkte mobiliteit van het oog, verzonken oogbol, verdere visuele stoornissen, pijn
- Behandeling: Afhankelijk van de omvang en de symptomen kan conservatieve therapie, b.v. met pijnstillers geneest de breuk vanzelf; in ernstige gevallen een operatie aan de orbitale vloerfractuur
- Prognose: Onder de juiste therapie is de prognose meestal goed
Wat is een orbitale vloerfractuur?
Orbitale vloerfractuur is een breuk in de bodem van de benige oogkas (baan). Het wordt veroorzaakt door enorme kracht die wordt uitgeoefend op het oog of het orbitale frame. Het komt vaak voor in combinatie met een jukbeen- of middengezichtsfractuur. Het is de meest voorkomende vorm van orbitale breuk, maar er kunnen ook andere delen van de orbitale wand bij betrokken zijn. Als er sprake is van een enkele orbitale vloerfractuur, wordt dit ook wel een blow-outfractuur genoemd.
Orbitale vloerbreuk: symptomen
Wanneer een orbitale vloerfractuur optreedt, hebben de getroffen personen doorgaans een gezwollen ooglid met ernstige blauwe plekken. Medische professionals noemen deze blauwe plek rond het oog ook wel een monoculair hematoom. Vaak knelt de zwelling de oogspieren, waardoor hun beweging wordt beperkt. Als de onderste rechte spier bekneld raakt, ontstaat er dubbelzien bij het naar boven kijken. Dit kan echter in eerste instantie onopgemerkt blijven vanwege de beperkte beweging. Als de onderste oogzenuw (infraorbitale zenuw) bekneld of gewond raakt, die in de oogkasbodem loopt, kan het gevoel in de wang en de bovenlip verstoord zijn.
Als het oog of andere zenuwen zoals de oogzenuw gewond raken, lijden patiënten met een orbitale vloerfractuur ook aan visuele stoornissen. Gevaarlijk wordt het als er zich ook bloed achter de oogbol ophoopt. Getroffen personen kunnen in korte tijd blind worden als gevolg van dit zogenaamde retrobulbaire hematoom.
In het geval van een ernstig letsel kunnen de botcomponenten verschuiven en instorten in de onderliggende maxillaire sinus. In het ergste geval zinken het oog en de zachte weefsels weg in de maxillaire sinus. Aan de rand van de oogkas is vaak een soort trede zichtbaar.
Bij kinderen manifesteren de symptomen van een orbitabodemfractuur zich anders dan bij volwassenen. Zwelling en bloeding zijn meestal minder uitgesproken. De groeiende botten zijn echter sterker en kunnen bij kinderen weer ‘knappen’. Meestal gaat het daarbij om weefsel- en spierinsluiting. De fractuurspleet is vaak voelbaar.
Artsen noemen deze vorm van orbitale vloerfractuur ook een ‘blow-outfractuur met witte ogen’. Getroffen personen kunnen hun ogen niet meer goed bewegen vanwege de beknelde spieren. Als gevolg hiervan is een ongebruikelijke hoeveelheid witte ooghuid zichtbaar.
Bovendien kan de verwonding aan de oogkas de zogenaamde oculocardiale reflex veroorzaken. De druk op de oogbol of de beknelde spieren zorgt er bijvoorbeeld voor dat de ademhaling vertraagt, de bloeddruk daalt en misselijkheid en braken optreden (als gevolg van irritatie van het autonome zenuwstelsel).
Orbitale vloerfractuur: oorzaken en risicofactoren
De impact van kracht kan er ook voor zorgen dat de ethmoidcellen scheuren. Dit zijn holtes in de schedel die tot de neusbijholten behoren. Ze bevinden zich tussen de neus en de oogkas. Als ze scheuren, komt er lucht in de oogkas of de omliggende huid (bijvoorbeeld het ooglid). Artsen noemen deze luchtzakken orbitaal- en ooglidemfyseem. Bij het palperen van de huid kunnen getroffen personen een knetterend gevoel onder de huid voelen.
Als u een dergelijk letsel vermoedt, vermijd dan de komende dagen uw neus te snuiten. Anders kunnen er nog meer lucht en dus ziektekiemen in de baan worden geperst.
Orbitale vloerfractuur: onderzoeken en diagnose
Bij een orbitabodemfractuur zijn de oogarts en de KNO-arts de verantwoordelijke specialisten. Om de diagnose te stellen, zal de arts u vragen hoe het ongeval precies is gebeurd en wat uw medische geschiedenis is. Mogelijke vragen kunnen zijn:
- Was er directe kracht op het oog?
- Wat is het exacte verloop van het ongeval?
- Zie jij dubbelzien?
- Is er enige verandering opgetreden in het gevoel in de huid van uw gezicht?
- Voelt u pijn?
Om de exacte locatie van de orbitale vloerfractuur te bepalen, is beeldvorming, dat wil zeggen radiologisch onderzoek, noodzakelijk. Afhankelijk van het vermoeden voert de arts klassieke röntgenonderzoeken uit. Vaak regelt de arts ook een nauwkeurigere computertomografie (CT) of digitale volumetomografie (driedimensionaal beeld) – vooral voordat een operatie nodig kan zijn. In het geval van een fractuur van de oogkasbodem zal de arts een “hangende druppel” zien op beelden van de sinussen als er botchips en orbitale inhoud in de maxillaire sinus zijn gevallen.
Orbitale vloerfractuur: behandeling
Een milde orbitale vloerfractuur waarbij de oogspieren niet bekneld raken, vereist geen operatie. De bloeding zal na verloop van tijd vanzelf verdwijnen en de beperkte oogbeweging zal afnemen. Het geïrriteerde bindvlies kan worden verzorgd met oogzalf.
Aan de andere kant, als de oogspieren bekneld raken, er visuele stoornissen optreden, de oogbol verzonken is of een oculocardiale reflex wordt waargenomen, opereren artsen snel om blijvende schade te voorkomen.
Orbitale vloerfractuur: operatie
Als het oog is gezonken als gevolg van uitgegleden vetweefsel, maken artsen operatief de orbitale bodem van de maxillaire sinus recht. Ze bevestigen bijvoorbeeld het eigen bot van de patiënt of een speciale folie, die na ongeveer zes maanden door het lichaam wordt geresorbeerd, op de oogkasbodem. Bij uitgesproken verkleinde fracturen gebruiken de chirurgen bijvoorbeeld mechanisch stabiele titaniumimplantaten.
Artsen opereren ook op fracturen van de orbitale bodem wanneer een oogspier bekneld raakt of de gezichtshuid gevoelloos aanvoelt. Ze voeren de operatie zo snel mogelijk uit om schade op de lange termijn te voorkomen. Alleen bij lichte gevoelsstoornissen, die de eerste dagen al verzwakken, wachten artsen tot de zwelling van het ooglid is afgenomen. Cortison, dat via de ader wordt toegediend, ondersteunt de vermindering van zwelling. Toch streven de artsen ernaar om binnen een week te opereren.
In ernstige gevallen van orbitaalletsel kunnen artsen nu implantaten maken die zijn afgestemd op de patiënt. Deze orbitale implantaten vervangen vervolgens de vernietigde oogkas volledig.
De omvang van de chirurgische ingreep hangt in principe ook af van andere verwondingen aan de gezichtsschedel.
Orbitale vloerfractuur: ziekteverloop en prognose
Bij laaggradige fracturen of vroege operaties is de prognose van een orbitale vloerfractuur meestal goed. Soms hebben patiënten gedurende langere tijd dubbelzien. In dit geval is visietraining vereist. Als de oogkasbodembreuk ervoor zorgt dat spier- of vetweefsel vast komt te zitten in de fractuurspleet, kan het oog in de oogkas wegzakken (enophthalmus) – vooral als er geen operatie wordt uitgevoerd – en kan het oog lange tijd niet goed kunnen bewegen als gevolg van oogafwijkingen. de resulterende littekens.
