Het rebound-effect is vooral belangrijk na stopzetting van een langdurige medicatie. Mechanismen die oorspronkelijk bedoeld waren voor de aanpassing van het lichaam kunnen leiden op ongewenste bijwerkingen in de geneeskunde en op andere gebieden.
Wat is het rebound-effect?
Het rebound-effect is een gevolg van het opgeven van een gewoonte. In de geneeskunde ligt de focus hier wanneer een medicijn langer meegaat, omdat het lichaam eraan went en het stoppen van de medicatie de rebound triggert. In abstracte termen is het rebound-effect een gevolg van het opgeven van een gewoonte. In de geneeskunde ligt de focus hier op wanneer een medicijn langer meegaat, omdat het lichaam er dan aan went en het stoppen van de medicatie de rebound triggert: de oorspronkelijk behandelde symptomen komen vaak in hogere mate voor dan vóór de medicatie. Daarom wordt de term "stopzettingseffect" als synoniem gebruikt. In het geval van verslaving kan rebound optreden wanneer de verslaving wordt bediend om ontwenningsverschijnselen te voorkomen. Deze worden des te groter nadat het verslavende middel is stopgezet (rebound), zodat de verslaving moet worden voortgezet. Het stopzettingseffect treedt ook op bij hormonale behandelingen. Het is vooral levendig terug te vinden in de fysiologie, waar een patiënt met zijn arm op de arm van een arts drukt. Als deze laatste de druk aanvankelijk weerstaat, raakt de patiënt hieraan gewend voorwaarde Als de tegendruk plotseling wordt verminderd, is er een abrupte stop bij het uitoefenen van kracht aan beide zijden en schiet de arm van de patiënt iets omhoog (rebound).
Functie en taak
Hier wordt de abstracte basisstructuur van het ontwenningseffect duidelijk: het lichaam raakt gewend aan een situatie. Als het wordt gewijzigd, kan het in eerste instantie niet goed compenseren. Verschillende mechanismen kunnen hier de oorzaak van zijn: Bij een medicijn kunnen de receptoren die op het actieve ingrediënt reageren in aantal afnemen. Het lichaam wordt gevoelloos voor het medicijn en heeft mogelijk een hogere nodig dosis Na stopzetting kunnen de lichaamseigen actieve ingrediënten zich vervolgens aan minder receptoren binden. Waar er eerder een tekort was dat de medicatie noodzakelijk maakte, is het tekort achteraf nog groter. Maar het omgekeerde kan ook gebeuren: er kan opregulatie optreden, een opregulatie van het aantal receptoren. Het lichaam leert reageren op het medicijn, het wordt er gevoeliger voor, maar went ook aan de hogere omzet. Wanneer het medicijn wordt stopgezet, wordt het daarom ondermaats geleverd en treedt rebound op. Het hoge aanpassingsvermogen van het menselijk lichaam is een essentieel kenmerk. Op deze manier kan het een groot aantal omgevingsveranderingen compenseren en zich aanpassen aan een breed scala aan omgevingsomstandigheden. In het geval van abrupte veranderingen heeft het echter een periode van aanpassing nodig. Het stopzettingseffect treedt dus alleen op als een medicijn te snel wordt stopgezet. Het wordt vermeden als het medicijn over een langere periode wordt afgebouwd. Rebound is daarom een soort eerbetoon aan het aanpassingsvermogen, zonder welke mensen veel gevoeliger en kwetsbaarder zouden zijn. Dit effect is niet alleen in de geneeskunde waar te nemen, maar bijvoorbeeld ook in de psychologie. Als de psyche gewend is geraakt aan een omgeving, kan een onbezonnen verandering in het leven ervoor zorgen dat de gewende toestand des te meer ontbreekt. Evenzo, als iemand zich verplaatst van een zeer koud regio naar een hele warme regio en later weer terug, dit is een soort rebound. Hij zal meer voelen koud als hij naar huis terugkeert, omdat hij zich ondertussen heeft aangepast aan het warme klimaat.
Ziekten en kwalen
Rebounds komen voor bij een verscheidenheid aan medicijnen. Bij het stopzetten kalmerend, angstverlichtend benzodiazepineskan de patiënt angstiger zijn dan vóór de medicatie. Na het stopzetten van het administratie van hartregulerende bètablokkers, kan de patiënt hartkloppingen krijgen. Degenen die hebben gastritis en nemen protonpompremmers, die verminderen maagzuur, kan een verhoogde maagzuurproductie waarnemen na stopzetting. Na stopzetting van het slijmvlies decongestivum neussprays die het uitdrogen neusslijmvlies, het slijmvlies kan in een bepaalde mate opzwellen en de neus- kan weer overbelast raken. Na het behandelen van een struma Met thyroxine schildklier groeit weer. Dit zijn allemaal voorbeelden waarbij patiënten een soort van afhankelijkheid van het medicijn vertonen, die een geleidelijke stopzetting vereist, die geleidelijk afneemt. Hier wordt de gelijkenis met een verslaving duidelijk. Bij verslaving staat het gericht zoeken naar een effect door een middel echter op de voorgrond; terugtrekking is bijgevolg secundair. In het geval van rebound van het geneesmiddel, is het andersom, terugtrekking is primair. Rebound-effecten worden ook aangetroffen in het extra-medische veld. In alcoholopname, de alcoholist is koud en nerveus, zo alcohol verwarmt en ontspant. Als een patiënt op psychologisch gebied nerveus probeert te onderdrukken tics voor een tijdje kunnen deze tics daarna des te sterker zijn. De psyche is gewend aan de tics, heeft het ze vastgesteld als compensatie voor een probleem, bijvoorbeeld om psychologische druk te verlichten. Als het te snel uit deze gebruikelijke houding wordt getrokken, kan de druk niet worden gecompenseerd en reageert de getroffen persoon dienovereenkomstig gewelddadig om weer in de gewoonte te komen. Nog een voorbeeld: verdriet na het verlies van een geliefde is een soort rebound, wat ontbreekt aan de gebruikelijke nabijheid van deze persoon. Zonder de relatie met deze persoon zou er geen aanleiding zijn geweest voor verdriet; de rebound-symptomen van alleen zijn zijn in sommige opzichten sterker dan vóór de relatie.
