De hoektand tand (dens caninus) bevindt zich voor de premolaire tanden en achter de snijtanden, de naam verwijst naar de bocht die de tandboog op dit punt maakt.
Wat zijn hoektanden?
De hoektand tand wordt ook wel de "oogtand" genoemd vanwege de druk pijn of roodheid die onder het oog verschijnt als het ontstoken is. Elke persoon heeft in totaal vier hoektand tanden, die zich in de derde positie bevinden. In het voorste gebied is het de grootste tand, die al in de melk tandstelsel De permanente hoektanden barsten dan uit rond de leeftijd van 11 jaar, waarbij de onderste normaal vóór de bovenste verschijnen.
Anatomie en structuur
De hoektand heeft een wortel waarin een marge zit. De wortel van de tand is enigszins afgeplat. Een duidelijk wortelkenmerk is de opitale kromming op de bovenste hoektanden. De wortels van de bovenste hoektanden zijn ook langer dan de onderste. In plaats van een occlusaal oppervlak heeft de hond slechts één knobbel (ook wel een knobbelpunt genoemd), die twee snijranden heeft. De vestibulaire oppervlakken bestaan uit twee delen: respectievelijk een distale (posterieure) helft en een mesiale (anterieure) helft. Deze zijn gescheiden door een middelste graad, die verticaal verloopt. Hoektanden hebben een bolvorm en zijn licht gebogen van de incisale rand naar de nek van de tand. De hoektand bevindt zich niet precies in het midden, maar is iets mesiaal verschoven. De mesiale incisale rand is korter en steiler in vergelijking met de distale rand, en er zijn ook twee marginale richels en een centrale richel aan de achterkant van de kruin die samenkomen in een zogenaamde tuberkel (cusp). De bovenste hoektanden zijn ook groter dan de ondertanden. Bij hen is de kroonas ook enigszins ‘gebogen’, wat de ‘kroonvloek’ wordt genoemd.
Functie en taken
De hoektanden vormen de overgang tussen de voorste en achterste tanden. Hun functie is om voedsel vast te houden of te scheuren. Bij het afbijten wordt het gebied van de hoektand meestal instinctief gebruikt, aangezien de wortels van de tanden bijzonder sterk zijn. Over het algemeen zijn de hoektanden de sterkste tanden van de mens tandstelsel en fungeren als een soort "hoektanden", aangezien ze een extreem scherpe snijkant hebben. De hoektanden worden vaak "hondentanden" genoemd omdat ze enige gelijkenis vertonen met de hoektanden van honden. Net als bij de honden, worden de tanden nog steeds in de volksmond gebruikt als een "bedreigend gebaar". Hieruit komen ook de meest uiteenlopende idiomen voort, zoals "de tanden laten zien", "op de tand voelen" of "een tand om te zetten". Omdat door het gebruik van messen en vorken of door verschillende manieren van voedsel bereiden, sterk scheuren is niet langer nodig, de hoektanden zijn in de loop van de tijd teruggetrokken.
Ziekten
De volgende tandziekten kunnen voorkomen bij honden:
- cariës
- pulpitis
- Apicale ostitis
cariës is een ziekte van de twee harde weefsels van de tand, dentine en glazuur, respectievelijk. Daarbij worden eerst ontkalkingen gevormd, die aanvankelijk wit zijn, maar daarna donker kunnen worden. Zolang cariës heeft alleen invloed op de glazuur laag, kan het worden geremineraliseerd. Als het cariës dringt door in de dentine, kiespijn treedt op. Pulpitis is een ontsteking van de tandpulp die optreedt als gevolg van chemische, thermische en mechanische irritatie. De getroffen persoon lijdt aan kiespijn, als de irritatie aanhoudt, de ontsteking kan ook chronisch worden. Bij apicale ostitis raakt de wortelpunt van de tand ontstoken. Dit is een bacterie ontstekingzoals bacteriën reis door het wortelkanaal naar de worteltip. Acute ostitis kan erg pijnlijk zijn, maar soms verloopt de ontsteking zonder pijn Bovendien worden hoektanden vaak verplaatst en vastgehouden, met als reden een vrij late uitbarsting. Bij veel kinderen is het bot dan al stevig en zijn de aangrenzende tanden ook al doorgebroken. Als er plaatsgebrek is, komen deze in de plaats van de hoektand. In sommige gevallen barst de tand buiten de tandrij uit, heel vaak liggend over de bovenkaak bot. Soms bevindt de hoektand zich ook erg hoog in de kaakbeen, zodat er een relatief lange afstand moet worden afgelegd voordat de tand doorbreekt. Het niet verenigen van hoektanden is daarentegen uiterst zeldzaam of onbekend. Het komt veel vaker voor met verstandskiezen of snijtanden. Bij volwassenen worden verplaatste en geïmpacteerde hoektanden heel vaak operatief verwijderd; bij adolescenten wordt de kroon vaak blootgelegd. Nadat de wond is genezen, wordt deze aangepast met behulp van een beugel of een zogenaamd orthodontisch hulpmiddel. In sommige gevallen is het ook nodig om de bovenkaak om meer ruimte te creëren. Misvormingen komen ook voor in verband met spleet lip en gehemelte. Normaal gesproken lopen gespleten lippen tussen de tweede snijtand en de hoektand in de bovenkaak, maar bij misvormingen kunnen verklevingen, gedeeltelijke fusies of fusies optreden. Als de rijen tanden gesloten zijn, raken de onderste of bovenste hoektanden elkaar en ontstaat er tijdens kauwbewegingen een ruimte tussen de onderste en bovenste occlusale oppervlakken, de zogenaamde “hondengeleiding”. Vooral met kunstgebit zoals bruggen en kronen, is het nodig om deze hondengeleiding ook te herstellen. Incompleet kunstgebiter wordt echter geen hondengeleiding gecreëerd omdat de prothese anders zou kantelen.
Typische en veel voorkomende tandziekten
- Verlies van tanden
- wijnsteen
- Kiespijn
- Gele tanden (verkleuring van de tanden)
