De gewone sprinkhaan is een bladverliezende loofboom. Robinia pseudoacacia, ook afgekort Robinia genoemd, Witte Robinia, Valse Acacia, Zilver Rain of Common Scotchthorn, ontstaan in Noord-Amerika. Het is vernoemd naar Jean Robin, een botanicus en apotheker die de opdracht kreeg om een botanische tuin aan te leggen en de boom in het begin van de 17e eeuw naar Europa bracht.
Voorkomen en teelt van de gewone robinia.
De elegante bloeiwijzen, die de poëtische naam kregen zilver regen en delicate gevederde bladeren maakten het tot een exotische attractie in Europese parken. Oorspronkelijk alleen inheems in Atlantisch Noord-Amerika, Robinia pseudoacacia kwam in 1640 naar Engeland. Dertig jaar later werd het geplant in de Berlijnse Lustgarten. Het vond een nieuw huis in Italië in 1726. Zijn elegante bloeiwijzen, poëtisch genoemd Zilver Regen en delicate gevederde bladeren maakten het tot een exotische attractie in Europese parken. Door de imposante hoogte van maar liefst 30 meter zag het er ook indrukwekkend uit. Robinia is zeer flexibel en niet veeleisend, geeft de voorkeur aan voedselarme klei- en zandgronden en een relatief vochtig klimaat. Het groeit voornamelijk in gemengde loofbossen. Tegenwoordig wordt het beschouwd als een buitenlandse houtachtige plant met de grootste verspreiding door heel Europa. Het wordt ook gevonden in West- en Oost-Azië en Noord-Afrika. Ook in Amerika heeft het zijn assortiment uitgebreid. Echter, als een koud-gevoelige loofboom, vermijdt het zeer koude noorden en grote hoogten met zware vorst. De robuuste eigenschappen maken het ook mogelijk om te planten op moeilijke locaties, zoals waar veel industrie is. Het verspreidde zich na de Tweede Wereldoorlog zelfs naar puingebieden in Duitsland. De valse acacia, zoals de gewone robinia ook wel wordt genoemd, verdringt echter inheemse soorten, waardoor de diversiteit aan fauna en flora afneemt. Zeldzame biotopen zoals ruige graslanden of zanderige droge graslanden worden hierdoor bedreigd. Daarom worden in het kader van natuurbehoud op sommige locaties de populaties ingeperkt.
Effect en toepassing
Robinias zijn niet alleen populair als sierbomen voor landschapsverfraaiing, maar ook als stadsbomen voor lanen, omdat ze geen hekel hebben aan bodem- en luchtverontreiniging zoals uitlaatgassen van auto's, strooizout, rook en stof. Hun harde hout, dat zelfs overtreft eik in de lange levensduur, wordt gewaardeerd in de scheepsbouw en meubelmakerij. Het wordt ook gebruikt voor het maken van dorpel- en putbalken, gymnastiektoestellen en parketvloeren. In de mijnbouw werd het gebruikt om de tunnels te ondersteunen. Robinia-hout is ondanks zijn hardheid zeer flexibel en heeft daarom de voorkeur voor het maken van strikken. Zijn grote weerstand tegen houtrot en water maakt Robinia het ideale hout voor tuinmeubelen. Vooral omdat het materiaal bij gebruik buitenshuis geen chemische impregnering nodig heeft. Daarom wint de Robinia-boom aan belang als vervanging van kostbaar tropisch hout. Het biedt een kwalitatief gelijkwaardig, maar goedkoper alternatief voor bijvoorbeeld teak. Robinia pseudoacacia speelt een belangrijke rol als zogenaamde bijenkwekerij, ook wel bijenweideplant genoemd. De Robinia-bloemen zorgen in de vroege zomer voor een zeer suikerachtige nectar en hebben de voorkeur van honing bijen. De honing verkregen uit robinia wordt op de markt gebracht als acaciahoning, hoewel het correct robinia-honing moet worden genoemd. Echte acacia honing komt uit tropische en subtropische streken. In tegenstelling tot andere soorten honing is robinia-honing erg vloeibaar en valt op door zijn lichtgele kleur. Het is mild smaak maakt het een ideale zoetstof voor thee en gebak. In Hongarije en Frankrijk worden robinias intensief gebruikt als bijenteeltplant. In Duitsland wordt acaciahoning geproduceerd in Brandenburg, waar het tot 60 procent van de oogst in jaren met hoge opbrengsten uitmaakt.
Belang voor gezondheid, behandeling en preventie.
Hoe mooi de gewone sprinkhaan ook is, de hele plant is giftig voor mens en dier; het kan vooral dodelijk zijn voor paarden. De afgeplatte peulvruchten en de boomschors zijn zeer giftig. Giftige stoffen in de schors zijn onder meer Robinia-lectine, phasin, syringin en protocatechingerbstoff. Acacetine, asperges, kamfer en indican worden gevonden in de bladeren. De zaden bevatten lectines. Vooral Robinia-lectine en phasine zijn zeer gevaarlijk omdat ze klontering van rood veroorzaken bloed cellen en vernietigt weefsels. In de schors van de boom zijn de ingrediënten in hogere concentraties aanwezig, dus paarden, die graag aan boomschors knabbelen, lopen extra risico. Het grotere gevaar voor mensen, vooral kinderen, ligt bij de zaden. Slechts vier van hen kunnen vergiftigingsverschijnselen veroorzaken in de vorm van misselijkheid, braken en pijn in de buik Robinia-stuifmeel behoort ook tot het hooi koorts pathogenen Als puur natuurlijke medicinale plant weegt de zwarte sprinkhaan weinig, althans in Europa. Een thee gemaakt van verse of gedroogde bloemen wordt gedronken hoofdpijn, maag pijn en misselijkheid Een zalf gemaakt van bloesems vermengd met schapenvet maakt broos en droge huid weer soepel. Homeopathie, aan de andere kant, kent Robinia pseudoacacia goed en gebruikt de bast van jonge twijgen tegen indigestie en voor alle aandoeningen die verband houden met de spijsverteringskanaal. Deze omvatten lever problemen, koliek, opgeblazen gevoel, Maagzuur, diarree, constipatie, hyperaciditeit or reflux. Maar migraine en gastro-intestinale ulcera staan ook op de lijst met indicaties. In de etnomedicine, vooral onder de indianen, waar de zwarte sprinkhaan inheems is, speelt de zwarte sprinkhaan nog steeds een belangrijke rol. Delen van de boom worden gebruikt om te verkleinen koorts, als een kalmerend, voor spastische aandoeningen en voor zuivering. Als een braakmiddel, de wortel wordt gekauwd; voor kiespijn, wordt het gewoon bewaard in het mond Bij oogaandoeningen worden de bloemen gekookt en gegeten. Vers bladsap zou antivirale effecten hebben, zowel intern als extern. Italiaanse etnomedicine gebruikt zwarte sprinkhaan voor bronchiale aandoeningen met een afkooksel van gedroogd fruit.
