Eccriene afscheiding is een vorm van exocriene afscheiding, zoals die gevolgd wordt in de speekselklieren Eccriene secretie wordt vrijgegeven via exocytose zonder enig celverlies. Overproductie of onderproductie van eccriene afscheidingen verwijst naar verschillende primaire ziekten.
Wat is eccriene afscheiding?
De grote zweetklieren in de genitale en okselgebieden voeren ook eccriene afscheiding uit. Klieren en klierachtige cellen geven hun afscheidingen af via endocriene of exocriene afscheiding. De exocriene klieren leiden hun afscheidingen via uitscheidingskanalen naar een lichaamsholte. Dit proces kan op drie verschillende manieren worden gerealiseerd. De drie vormen van exocriene afscheiding zijn holocriene, apocriene en eccriene afscheiding. Eccriene afscheiding wordt ook wel merocriene afscheiding genoemd en is de meest voorkomende uitscheidingsmodus in het menselijk lichaam. Het komt bijvoorbeeld voor in de speekselklieren en in delen van de alvleesklier. In deze modus wordt de secretie afgegeven door een proces dat exocytose wordt genoemd. Slechts zelden worden de termen eccriene en merocriene secretie tegenwoordig onderscheiden. Als de twee vormen zouden worden onderscheiden, zou eccriene secretie in de breedste zin worden beschreven als secretie via leidingen, transporteurs of pompen in het apicale plasmamembraan zonder secretoire korrels in het cytoplasma. Merocriene afscheiding daarentegen zou de afgifte van secretie zijn korrels zonder verlies van cellulaire materialen.
Functie en taak
Bij eccriene secretie speelt de zogenaamde exocytose een sleutelrol. Tijdens exocytose versmelten blaasjes uit het cytosol van een cel met de celmembraan Op deze manier komen stoffen vrij die in de blaasjes zijn opgeslagen. Dit proces wordt meestal hormonaal gestuurd en dus gestimuleerd door de binding van hormonen naar receptoren op celoppervlakken. In ectrine klieren versmelt het membraan van een secretoire korrel met een apicaal plasmamembraan. Op deze manier wordt het secretoire korrels worden geopend naar de oppervlakte. Via endocytose wordt het versmolten membraan weer geabsorbeerd in het cytoplasma en kan het worden gebruikt voor verdere korrels. Endocytose verwijst naar de opname van niet-cellulaire stoffen in een cel, die meestal plaatsvindt door bezwering of wurging van celmembraan onderdelen. Het feit dat er geen celverlies optreedt bij eccriene secretie, onderscheidt de eccriene modus duidelijk van de holocriene modus, waarin de uitscheidende cellen zelf de secretie worden en dus vergaan. Als een voorbeeld van eccriene afscheiding, het eccriene deel van de zweetklieren kan worden vermeld. Elke zweetklier bestaat uit talrijke kliercellen. In het endoplasmatisch reticulum van deze cellen wordt de zweetafscheiding verzameld voordat het migreert naar het Golgi-apparaat van de cellen waar het wordt bereid. Samen met de secretoire korrels bereikt de opgeslagen secretie het oppervlak van de cel. De secretoire korrels en de celmembraan smelt vervolgens, openen in het proces. Tijdens deze opening komt de secretie vrij in de uitscheidingskanalen van de betreffende klier en begint de persoon te zweten. In totaal heeft het menselijk lichaam ongeveer twee tot vier miljoen eccrienen zweetklieren Op deze manier scheiden ook de grote zweetklieren in de geslachtsdelen en okselgebieden zich af. De eccriene afscheiding van deze klieren is niet alleen betrokken bij thermoregulatie, maar vormt ook de zuurmantel van de huid en vervult ook ontgiftende functies. Zelfs de afscheiding van speeksel vindt plaats in de eccriene modus en wordt bestuurd door de autonome zenuwstelsel. Speeksel beschermt de mondelinge slijmvlies van uitdroging, dient om te neutraliseren zuren en is betrokken bij endogene processen van mondhygiëne In de alvleesklier is slechts een deel van de afscheiding eccriene afscheiding. De pancreassecretie vervult voornamelijk belangrijke functies bij de spijsvertering. In de borstklier zorgt de eccriene secretiemodus ook voor het vrijkomen van eiwitten Dienovereenkomstig vervult eccriene afscheiding vele functies in het menselijk organisme.
Ziekten en kwalen
Vooral de eccriene zweetklieren kunnen verantwoordelijk zijn voor onderproductie of overproductie van secreties. Het onvermogen tot eccriene secretie wordt in het geval van de zweetklieren anhidrose genoemd en kan problemen met de bloedsomloop veroorzaken, omdat de thermoregulatie door zweet niet meer gerealiseerd kan worden. De oorzaak van het fenomeen kan verband houden met de klieren zelf of met ontregeling door de zenuwstelselHet tegenovergestelde van een gebrek aan zweetafscheiding is hyperhidrose. Bij deze zeer sterke eccriene afscheiding geven de klieren veel zweet af. Hyperhidrose wordt door de getroffenen vaak gezien als een psychologische last en kan symptomatisch zijn voor verschillende primaire ziekten. Hypersecretie als gevolg van psychische problemen kan in sommige omstandigheden ook voorkomen. Sclerotherapie van de hyperactieve eccriene klieren kan hiervoor verlichting bieden voorwaarde Blokkades van eccriene klieren komen net zo vaak voor als hyperhidrose. Dergelijke blokkades kunnen leiden tot een congestie van secreties, wat op de lange termijn kan leiden tot de vorming van tumoren of zelfs abcessen. Deze tumoren zijn meestal goedaardig en worden ook wel adenomen genoemd. Over- en onderafscheiding kan niet alleen de zweetklieren aantasten, maar ook alle andere eccriene klieren. Vooral in het geval van de alvleesklier kan een primaire ziekte van het orgaan de oorzaak zijn van ontregelde secreties. In de speekselklieren, verminderde secretie manifesteert zich meestal als droog mond en tandziekte. Soms treden ook slik- en spraakproblemen op. Net als alle andere eccriene klieren zijn de speekselklieren zelf zelden de oorzaak van secretieklachten. In de meeste gevallen verwijst verkeerd gerichte eccriene secretie naar een bestaande primaire ziekte.
