Kort overzicht
- Oorzaken en risicofactoren: Verkeerde houding en gewichtsbelasting, verschillende beenlengtes, blessures en trauma's, loszittende ligamenten, chronische ziekten zoals artrose, inflammatoire reumatische aandoeningen, obesitas, genetische factoren.
- Symptomen: Pijn aan één kant tijdens beweging of stress, die kan uitstralen naar de billen of benen.
- ISG-syndroom tijdens de zwangerschap: het sacro-iliacale gewricht is los en instabiel als gevolg van hormonale veranderingen.
- Verloop van de ziekte en prognose: Als het ISG-syndroom onbehandeld blijft, leidt het vaak tot chronische rugpijn. Hoe eerder de therapie begint, hoe groter de kans op herstel.
- Onderzoeken en diagnose: Handmatige onderzoeken met provocatietest, antecedenttest of test op drukpijn, uitsluitingsdiagnose met behulp van magnetische resonantie beeldvorming (MRI) of röntgenonderzoek.
Wat zijn de oorzaken van een ISG-blokkade?
Er zijn verschillende oorzaken en factoren die sacro-iliacale gewrichtsblokkering (ISG-blokkering) of ISG-syndroom veroorzaken of bevorderen:
Verkeerde stress en overbelasting
Verantwoordelijk voor een blokkade in het sacro-iliacale gewricht of een ISG-syndroom zijn vaak sterke trek- of drukspanningen op het ligamenteuze apparaat van het sacro-iliacale gewricht (ISG). Deze worden veroorzaakt door een verkeerde houding, bijvoorbeeld tijdens het sporten of door benen met verschillende lengtes.
De pijnreceptoren van het sacro-iliacale gewricht zijn bijzonder actief bij het ISG-syndroom. Vaak worden individuele zenuwkoorden die het wervelkanaal bij het heiligbeen verlaten en langs de ISG lopen, bekneld en dienovereenkomstig pijn overgedragen.
Ziekten
Andere ziekten, waarbij een ontsteking van de botten in het gewrichtsgebied (artrose) of een kromming van de wervelkolom (scoliose) aanwezig is of infecties en cysten, behoren ook tot de oorzaken van een ISG-syndroom.
Andere mogelijke oorzaken
Andere factoren die het ISG-syndroom veroorzaken, zijn onder meer een genetische aanleg of eerdere ziekten van de ISG, waarbij het gewricht bijvoorbeeld operatief verstijfd is.
Wat zijn de symptomen van ISG-blokkering?
Het ISG-syndroom gaat vaak gepaard met een verstopping van het gewricht. Hierdoor kantelen de gewrichtsvlakken, wat in eerste instantie een mechanische bewegingsstoornis in het heupgebied betekent. Getroffen personen worden hierdoor beperkt in hun bewegingsvrijheid.
Sommige patiënten met ISG-blokkade melden buikpijn, vooral pijn in de onderbuik en de liesstreek, als gevolg van spanning in de lumbale iliacale spier (iliopsoas-spier).
Bij sommige vrouwen heeft ISG-blokkering soms invloed op de functionaliteit van de bekkenbodemspieren. Het spant zich aan, waardoor de organen in het bekken, zoals de blaas, verschuiven. Meestal veroorzaakt dit een verhoogde drang om te plassen.
Hoe wordt het ISG-syndroom behandeld?
Er zijn een paar behandelingsopties wanneer het sacro-iliacale gewricht geblokkeerd is en het ISG-syndroom aanwezig is. Ze zijn afhankelijk van de feitelijke oorzaken. Vaak gaat het om een overbelasting of een verkeerde belasting, die al kan worden tegengegaan door een betere houding en tijdelijke rust. Probeer triggerende factoren te vermijden of op zijn minst te minimaliseren.
Oefeningen
Met de volgende oefeningen, die ook thuis uitgevoerd kunnen worden, is het mogelijk een ISG-blokkade op te heffen en de bijbehorende symptomen te verlichten:
Herhaal elke kant drie keer.
Been-/heupspreiding in laterale positie: Ga in laterale positie liggen met de benen gestrekt. Ondersteun uzelf met uw bovenarm door uw hand op de mat voor uw romp te plaatsen. De onderarm is gebogen. Spreid nu het bovenbeen door het meer dan schouderbreedte omhoog te brengen. De tenen van beide voeten wijzen naar de zijkant van de buik. Herhaal deze beweging maximaal 30 keer.
Herhaal de beweging ongeveer 30 keer en wissel dan van kant.
Herhaal de oefening voor elk been minimaal drie keer.
Gebruik bij alle oefeningen een steun zoals een slaapmat en een hoofdsteun zoals een klein kussentje. Het wordt aanbevolen om de oefeningen twee tot drie keer per dag uit te voeren.
Infiltratie therapie
Naast lokale anesthetica worden ontstekingsremmende en pijnstillende glucocorticoïden zoals cortison gebruikt.
Mobilisatie of manipulatie
Speciaal opgeleide artsen of fysiotherapeuten gebruiken manuele therapie om bestaande gewrichtsblokkades op te heffen. Hiervoor zijn twee verschillende procedures:
- Mobilisatie: Zorgvuldig strekken verbetert de mobiliteit van het aangetaste gewricht.
Geneesmiddel
Pijnstillende medicijnen zoals ibuprofen of diclofenac behoren tot de zogenaamde niet-steroïde anti-inflammatoire geneesmiddelen (NSAID's) en worden bij acute lage rugpijn slechts gedurende een zeer korte tijd en in lage doses gebruikt. Deskundigen raden langdurig gebruik van NSAID’s af vanwege mogelijke ernstige bijwerkingen.
Aanvullende behandelingsopties
Een andere manier om het ongemak veroorzaakt door het ISG-syndroom te verminderen, is door de onderrug in het heupgebied te stabiliseren met kinesiotapes. Ze behoren tot de alternatieve therapiemethoden waarvan de medische effectiviteit niet klinisch is bewezen. Bespreek daarom met uw behandelend arts of dergelijke tapes voor u een optie zijn.
Werking
ISG-blokkering tijdens de zwangerschap
Geschat wordt dat bijna elke tweede zwangere vrouw last heeft van zwangerschapsgerelateerde pijn in het iliacale kruisgewricht (sacro-iliacale gewricht), in het gebied tussen de onderste lumbale wervelkolom en het heiligbeen en/of in het gebied van de symphysis pubica.
De losse ligamenten en de verhoogde belasting van het bekken tijdens de zwangerschap veroorzaken vaak het ISG-syndroom. Omdat het ligamenteuze apparaat aan stabiliteit verliest en het sacro-iliacale gewricht de drukbelastingen minder goed kan weerstaan, drijven de benige gewrichtspartners enigszins uit elkaar en verschuiven ze. Als gevolg hiervan glijden de zenuwen die het wervelkanaal bij het heiligbeen verlaten in de gewrichtsruimte en raken bekneld, afhankelijk van de beweging. Dit veroorzaakt pijn.
In de meeste gevallen verdwijnt een ISG-blokkade na de geboorte langzaam vanzelf, omdat de ligamenten weer strakker worden. Regelmatige oefeningen als onderdeel van postpartumherstelmaatregelen helpen de symptomen van het ISG-syndroom te verminderen. Bij ongeveer 20 procent van de vrouwen blijven de symptomen echter op de lange termijn bestaan.
Wat is ISG-syndroom?
In het geval van een ISG-aandoening glijden en kantelen de gewrichtsoppervlakken – er ontstaat een ISG-blokkering in de onderrug of een ISG-syndroom, dat wordt gekenmerkt door acute pijn in het gebied. Vaak veroorzaakt een onjuiste belasting van het gewricht het ISG-syndroom, maar het komt ook vaker voor tijdens de zwangerschap en wordt vooral gekenmerkt door pijn.
Bij ernstige en blijvende onjuiste belasting leidt het ISG-syndroom soms ook tot ontstekingen in het sacro-iliacale gewricht, wat vervolgens hevige pijn in de ISG veroorzaakt. Bij een ISG-ontsteking spreken artsen van sacro-iliitis.
Verloop van de ziekte en prognose
Onderzoeken en diagnose
Iedereen die pijn heeft in het sacro-iliacale gewricht moet een arts raadplegen. In eerste instantie zoeken veel patiënten behandeling bij hun huisarts, die hen meestal doorverwijst naar een orthopedisch chirurg. Als u pijn heeft in het sacro-iliacale gewricht, zal uw arts u onder andere de volgende vragen stellen om meer te weten te komen over uw medische geschiedenis (medische geschiedenis):
- Wanneer trad de pijn voor het eerst op?
- Waar zit de pijn precies?
- Uitstraalt de pijn bijvoorbeeld naar het been?
- Aan welke reeds bestaande aandoeningen lijdt u?
- Zijn er erfelijke ziekten bekend in uw familie?
- Bent u gevallen?
- Heeft u koorts?
Fysiek onderzoek
Uw arts zal u vervolgens lichamelijk onderzoeken. Hij of zij zal onder meer de volgende onderzoeken uitvoeren:
- Hoofdverschijnsel: Je staat met je rug naar de dokter, die zijn duimen op beide sacro-iliacale gewrichten legt. Dan buig je naar voren. Bij ISG-irritatie wordt de duim aan de aangedane zijde eerder in flexie getrokken.
- Mennell-teken: u ligt op uw buik en de arts fixeert het sacro-iliacale gewricht met één hand. Met de andere hand tilt hij je been op. Als u pijn in het gewricht voelt, is het Mennell-teken positief en duidt dit op het ISG-syndroom.
Verdere diagnostiek
Normaal gesproken is bloedonderzoek niet nodig. Als u echter vóór de leeftijd van 45 jaar chronische lage rugpijn heeft, zal uw arts uw bloed afnemen om het in het laboratorium te laten testen op tekenen van spondylitis ankylopoetica.
Naast een röntgenonderzoek, dat idealiter een ISG-blokkering op de röntgenfoto zal aantonen, zal een magnetische resonantiebeeldvorming (MRI) of computertomografie (CT)-scan mogelijke wervelfracturen of dislocaties bij de ISG detecteren.
Uitsluiting van andere ziekten
- Botbreuken
- Tumoren (bijvoorbeeld kanker van de wervelkolom)
- infecties
- Zenuwbeschadiging (bijvoorbeeld bij een hernia)
- Ziekte van Bechterew
- Psychologisch veroorzaakte rugpijn
- Heupziekten (bijvoorbeeld artrose van het heupgewricht)
het voorkomen
Omdat ISG-blokkering of het ISG-syndroom meestal te wijten is aan een verkeerde houding en overmatige belasting, kan deze voornamelijk worden voorkomen door een bewuste en correcte houding.
Weinig beweging, voortdurend eenzijdig liggen en veel zitten hebben meestal een ongunstig effect op de ISG. Zorg daarom voor voldoende beweging.
In het geval van genetische factoren of het veroorzaken van infecties is het meestal vrijwel onmogelijk om het ISG-syndroom te voorkomen.
