Daphne is een zeer giftige struik afkomstig uit de loofbossen van Eurazië en China In de vroege volksgeneeskunde werd daphne onder meer gebruikt als tinctuur bij reumatische klachten. In de moderne geneeskunde speelt de struik daarentegen nauwelijks meer een rol, sinds louter huid contact kan al ernstige vergiftigingsverschijnselen veroorzaken.
Voorkomen en teelt van de daphne
Consumptie van een deel van de plant kan zelfs fatale gevolgen hebben, en alleen maar huid contact veroorzaakt al huiduitslag. Daphne is een zeer giftige plantensoort uit de daphne-familie. In totaal omvat dit geslacht meer dan 70 verschillende soorten. Het is een bladverliezende en groenblijvende struik of halfheester. Zijn schors varieert tussen donzig en kaal en zijn bloemen groeien direct op de stam van de takken. De schors en zaden van daphne zijn de meest giftige delen van de planten. De consumptie van een deel van de plant kan zelfs fatale gevolgen hebben en het loutere contact met de huid veroorzaakt al huiduitslag. De daphne wordt voornamelijk gedistribueerd in Eurazië. Sommige soorten van het geslacht zijn ook te vinden in China In het wild groeit daphne voornamelijk in loofbossen. Inmiddels is hij als sierplant in tuinen te vinden. Het wordt echter niet veel gebruikt als sierplant vanwege zijn potentieel dodelijke gifstoffen. In tegenstelling tot mensen zijn sommige dieren immuun voor de gifstoffen van de plant. Dit geldt bijvoorbeeld voor de spruw, die daphne kan consumeren zonder vergiftigingsverschijnselen. De plant is momenteel strikt beschermd in Duitsland en mag niet uit het wild worden gehaald.
Effect en toepassing
Daphne-planten speelden voornamelijk een rol in de vroege geschiedenis van de papierontwikkeling. Afgezien daarvan werd daphne lange tijd geassocieerd met bijgeloof. Wagendragers zetten bijvoorbeeld de gewijde daphne op hun hoed om heksen op afstand te houden. Het gebruik van de planten in landschapsarchitectuur en medicijnen is alleen mogelijk met beperkingen. De reden hiervoor is dat daphne zeer giftig is. De schors van de plant bevat bijvoorbeeld daphnetoxine. Deze stof kan ernstige vergiftigingsverschijnselen veroorzaken door simpelweg door de huid te worden opgenomen. De werkzame stof vreet de huid weg en veroorzaakt vaak ernstige gevolgen ontsteking op de plaats van contact. In extreme gevallen sterft het weefsel en necrose treedt op. Op de lange termijn treedt vaak ernstige schade aan de nieren op, vooral na consumptie van daphne. De cardiovasculair systeem en de centrale zenuwstelsel kan ook worden beschadigd door contact met het plantentoxine daphnetoxine. Overigens is de technische naam van de plant daphne, wat de term daphnetoxine verklaart. De zaden van de steenbreek bevatten ook het plantentoxine mezereïne. Deze stof heeft bij dierproeven een antitumoreffect aangetoond. Orale inname van deze stof kan echter een branderig gevoel in de keel en mond in mensen. Bloedig diarree en braken kan ook optreden als gevolg van consumptie. Mogelijke effecten zijn ook zwelling, een sterk gevoel van dorst en zelfs nier falen in het geval van langdurige inname. Zelfs de consumptie van tien tot twaalf zaden van de sidelbast is dodelijk voor mensen. Vijf bessen van de plant hebben al sterke en schadelijke effecten. De consumptie van tien bessen is fataal voor kinderen. Naast de giftige effecten en de genezende effecten door ingrediënten zoals flavonoïdenassocieert farmacologie een afrodiserend effect met de plant.
Belang voor gezondheid, behandeling en preventie.
Vanwege zijn sterke toxiciteit speelt daphne een kleine rol in de moderne geneeskunde. Zelfs homeopathie gebruikt tegenwoordig slechts sporadisch daphne-preparaten. Eczeem en kiespijn zijn in dit verband de meest opmerkelijke aanwijzingen. Vanwege de high volksgezondheid risico's, mag daphne nooit alleen worden gebruikt. Alleen expliciet voorgeschreven afgewerkte preparaten met sterk verdunde actieve ingrediënten van daphne zijn geschikt voor curatief gebruik. Homeopathie behandelt sommige ziektepatronen, bijvoorbeeld via kant-en-klare en sterk verdunde daphne-preparaten van D4. De flavonoïden in daphne behoren tot de meest gunstige bestanddelen. In vroegere volksgeneeskunde werd vaak een tinctuur gemaakt van daphne. Deze tinctuur werd ingewreven op reumapatiënten ' gewrichten met acute klachten. De daphne reed de ontsteking uit het gewricht, om zo te zeggen, door de bovenliggende huid te irriteren met de actieve ingrediënten. Deze vorm van toepassing is vandaag echter niet meer geschikt. Ondertussen zijn er aanzienlijk minder toxische therapeutische opties beschikbaar voor reumapatiënten. Naast het gebruik ervan voor anti-reumatische behandelingen, werd de plant ook tegen eerdere volksgeneeskunde toegepast Maagzuur In deze context werd er op één bloesem van daphne per jaar vertrouwd als een preventieve maatregel om verlichting te bieden Maagzuur zelfs voor een heel jaar. In Engeland gebruikten paardeneigenaren ook daphne om te vechten diarree bij hoefdieren voor een lange tijd. In de prehistorie was daphne vooral populair als homeopathisch middel. Afgezien van de giftige contra-indicaties is de plant in deze context in de moderne geneeskunde dan ook niet meer van belang, al was het maar omdat particulieren hem niet mogen verzamelen. De daphne staat onder strikte natuurbescherming en het verzamelen ervan is strafbaar met boetes. Van de eigen daphne mag een particulier in theorie oogsten. Deze praktijk is echter helemaal niet aan te raden en kan blijvende schade aanrichten volksgezondheid in plaats van genezende effecten.
