Introductie
Brucellose is een bacteriële infectieziekte die door geïnfecteerde dieren op mensen wordt overgedragen. Directe overdracht van persoon op persoon is zeldzaam. De ziekte komt vooral veel voor in het Middellandse Zeegebied (vooral Turkije), maar ook in Afrika, Azië, Midden- en Zuid-Amerika en op het Arabische schiereiland.
In Duitsland is brucellose vrij zeldzaam en meestal het gevolg van geïmporteerde ziekten uit het buitenland. Brucellose is een wereldwijd verspreide bacteriële ziekte veroorzaakt door verschillende bacteriën van het geslacht Brucella. Brucella zijn kleine, immobiele, gramnegatieve kokken, die voornamelijk boerderijdieren zoals runderen, schapen en geiten treffen en die door contact met besmette dieren op mensen kunnen worden overgedragen.
Belangrijke menselijke ziekteverwekkers, dwz die ook mensen infecteren, zijn Brucella melitensis (oorzaak van Malta koorts en voornamelijk gevonden bij geiten, schapen en kamelen), Brucella abortus (voornamelijk bij runderen, trigger van de ziekte van Bangs), Brucella suis (voornamelijk bij varkens) en in mindere mate Brucella canis (voornamelijk bij honden). Omdat de symptomen van brucellose vaak niet-specifiek en variabel zijn, is een vroege diagnose vaak moeilijk. Een zorgvuldige anamnese (medisch toelatingsgesprek) met informatie over eetgewoonten, beroep en eventueel verblijf in het buitenland spelen dan ook een belangrijke rol, zeker bij brucellose. In ongeveer 90 procent van de gevallen veroorzaakt brucellose geen symptomen, in de overige 10 procent variëren de symptomen van licht koorts en hoofdpijn tot ernstige gewrichtsbesmetting en orgaanschade. Gevolgen zoals ontsteking van de alvleesklier, lever ontsteking, stoornissen van de bloed telling of ontsteking van de buikvlies (buikvliesontsteking) en hart- kleppen zijn mogelijk en kunnen soms fataal zijn.
Oorzaken van brucellose
De meest voorkomende oorzaken van brucellose zijn de consumptie van besmette rauwe (dwz ongekookte / gepasteuriseerde) melk of de consumptie van besmette rauwe melkproducten, zoals geiten- of schapenkaas of rauw vlees. Vooral reizigers in het Middellandse Zeegebied moeten voorzorgsmaatregelen nemen en de consumptie van rauwe melkproducten en rauw vlees vermijden. Vaak zijn veel van de boerderijdieren die daar leven besmet met brucellose-pathogenen.
Overdracht is ook mogelijk via kleine verwondingen aan de huid bij contact met geïnfecteerde dierlijke producten zoals urine, ontlasting en bloed. Slagerijen en dierenartsen lopen een bijzonder risico en worden naast laboratoriumpersoneel als beroepsmatig blootgestelde risicogroepen beschouwd. Als de brucellose-pathogenen uiteindelijk het menselijk lichaam binnendringen via slijmvliezen of huidletsels, worden ze meestal verzameld door cellen van de immuunsysteem en vervoerd naar het dichtstbijzijnde weefselvocht knooppunten, waar de eerste plaats van verdediging plaatsvindt.
Als het lichaam er niet in slaagt de ziekteverwekkers te bestrijden, verspreidt brucellose zich ongehinderd in de bloedbaan, van waaruit het de dichtstbijzijnde organen kan aanvallen, zoals de lever en milt. Vooral in chronische gevallen, de gewrichten en beenmerg worden vaak getroffen. De ontstekingscentra die daar ontstaan, houden de infectie vaak jarenlang in stand.
