Religieus waanvoorstelling is een inhoudsgerelateerd waanvoorstel dat vaak wordt geassocieerd met schizofrenie Vaak gaat de waanvoorstelling gepaard met een verlossingsbevel. Behandeling van patiënten is meestal moeilijk vanwege egosyntonie.
Wat is religieuze waanvoorstelling?
Waanvoorstelling is een symptoom van een psychiatrische ziekte. In psychopathologische bevindingen is waanvoorstelling een denkstoornis van de inhoud in de context van verschillende stoornissen van de psyche. Waanstoornissen verstoren het gedrag van het leven door overtuigingen die onverenigbaar zijn met de objectieve realiteit. Het vermogen van de betrokkene om te oordelen is verstoord. Vergelijkbare denkstoornissen zijn hooggewaardeerde ideeën en obsessieve gedachten. In tegenstelling tot waanpatiënten weten patiënten met deze denkstoornis echter meestal dat hun gedachten in strijd zijn met de objectieve realiteit en normaliteit. Waanvoorstelling kenmerkt voornamelijk aandoeningen zoals schizofrenie Wanen kunnen qua inhoud variëren. Een relatief veel voorkomende inhoud zijn religieuze thema's. Deze religieus beïnvloede vorm van waanvoorstelling wordt religieuze waanvoorstelling genoemd. Patiënten met een dergelijke waanvoorstelling lijden aan valse maar onwankelbare ideeën in de vorm van overtuigingen die in tegenspraak zijn met het persoonlijke opleidingsniveau en de culturele of sociale achtergrond van het individu. Patiënten houden hun overtuigingen vast met een buitengewone overtuiging en egosyntonie. Hun persoonlijke zekerheid is bestand tegen tegenbewijs.
Oorzaken
Volgens recente studies vormen religieuze thema's de inhoud van wel 30 procent van alle schizofrene wanen. Dit maakt religieuze wanen tot een van de meest voorkomende waanvoorstellingen. In aanvulling op schizofrenieworden veel andere aandoeningen geassocieerd met waanvoorstellingen. Dit geldt bijvoorbeeld voor affectieve stoornissen zoals ernstig Depressie or manie en bipolaire stoornis. De belangrijkste oorzaak is vaak dementie or hersenen schade. In de context van dementie, Alzheimer Vooral de ziekte veroorzaakt vaak waanvoorstellingen. Wanen komen bijna net zo vaak voor in vasculaire dementie, Lewy-body-dementie en fronto-temporale dementie. Dienovereenkomstig wordt religieuze waan meestal niet veroorzaakt door puur psychologische verschijnselen, maar houdt ze verband met hersenen-organische schade in de meeste gevallen. Aan de andere kant zijn er ook gevallen van religieuze waanvoorstelling bekend die er niet mee verband houden hersenen-organische veranderingen. Afhankelijk van de primaire oorzakelijke aandoening, bestaan er verschillende vormen van religieuze waanvoorstelling. Uiteindelijk moet religieuze waanvoorstelling worden opgevat als een symptoom waarin de bovengenoemde stoornissen tot uitdrukking komen. Vaak komen religieuze wanen niet voort uit een persoonlijke religieuze ervaring. Ze ontstaan eerder in de context van menselijke conflicten, zoals huwelijksproblemen of angst voor de dood.
Symptomen, klachten en tekenen
Mensen met religieuze waanideeën zijn er vaak van overtuigd dat ze in directe communicatie met God staan. In sommige gevallen geloven ze ook dat ze zijn gekozen als de nieuwe messias en naar de aarde zijn gestuurd om de wereld te verlossen. In zo'n geval is er praten van een religieuze waanvoorstelling met een reddingsmissie. De patiënten zijn volledig gefixeerd op hun waanvoorstellingen en voeden de totaliteit van hun denken en handelen ervan. In hun waanvoorstelling zijn ze volledig immuun voor kritische tegenargumenten. Bij paranoïde schizofrenie ervaren patiënten vaak een grote behoefte om hun waanvoorstellingen religieuze ideeën te communiceren en te verspreiden. In veel gevallen wisselt een patiënt met religieuze waanbeelden af tussen dialoogvormen en monoloogstructuren met dezelfde inhoud. In de meeste gevallen leidt het waanidee tot vervreemding of gedeeltelijke vervreemding van de omgeving. De patiënt ziet de omgeving meestal geïsoleerd onder ogen, aangezien niemand behalve hij de inhoud van de waanvoorstelling vertegenwoordigt. In de meeste gevallen zijn patiënten met religieuze waanvoorstellingen niet geïntegreerd, zelfs niet in religieuze gemeenschappen, omdat hun ideeën niet verenigbaar zijn met de wijdverbreide ideeën. In de klinische praktijk leidt religieuze waanvoorstelling vaak tot lichamelijk ernstig zelfverwonding.
Diagnose en verloop van de ziekte
In het diagnostische proces moet een onderscheid worden gemaakt tussen religieuze waanideeën en religieus geloof. Bij een waanvoorstelling wordt kennis beweerd in plaats van te geloven. Ze belijden geen geloof, maar communiceren in objectief onmogelijke percepties van de werkelijkheid. In religieus geloof is een realistische zelfbeoordeling nog steeds mogelijk. Patiënten met religieuze waanvoorstellingen lijden daarentegen aan arrogante zelfbeoordeling. In religieuze overtuiging zijn patiënten ook in staat afstand te nemen en de religieuze inhoud in twijfel te trekken. Patiënten met religieuze waanideeën kunnen geen afstand nemen van hun vaststaande ideeën en zien geen aanknopingspunt om hun ideeën in twijfel te trekken. De prognose voor patiënten met religieuze waanvoorstellingen hangt af van de oorzakelijke aandoening. In veel gevallen kan volledig herstel niet worden bereikt vanwege egosyntonie.
Complicaties
In de loop van religieuzen kunnen tal van complicaties optreden manie, waarvan de meeste sociaal van aard zijn. Ernstig zelfletsel is echter ook mogelijk. In de meeste gevallen zullen de waanideeën van de getroffen persoon dat bijvoorbeeld doen leiden tot sociaal isolement. Het vasthouden aan de kennis van een bepaald religieus feit kan ook leiden tot ernstige conflicten, die onder meer de familierelaties, andere sociale contacten en de werkomgeving kunnen beïnvloeden. De fixatie op de inhoud van de waanvoorstelling kan ook leiden om andere levensgebieden te verwaarlozen, wat kan leiden tot onvermogen om te werken en het verwaarlozen van de eigen behoeften. Naast het feit dat zelfs religieuze gemeenschappen overweldigd kunnen worden door het integreren van dergelijke psychotici, leidt het conflict tussen wat de omgeving gelooft en wat de psychoticus denkt dat hij of zij weet, vaak tot zelfisolatie. Zelfbeschadigend gedrag kan te wijten zijn aan het feit dat de lijder zichzelf identificeert of gelijkstelt met een martelaar uit de religieuze tradities, en bereid is zijn daden dienovereenkomstig te imiteren. De neiging om risico's te nemen - vaak gevoed door een door waanvoorstellingen veroorzaakte overschatting van zichzelf - wordt aangewakkerd wanneer de getroffen persoon zichzelf ziet als een redder namens God.
Wanneer moet je naar de dokter gaan?
Een religieuze waanvoorstelling is geen ziekte op zich. Het komt meestal voor bij andere klachten die een totaalbeeld vormen. Kenmerkend is dat de getroffen persoon vaak geen inzicht heeft in de ziekte. Daarom zijn ouders, familieleden of mensen uit de sociale omgeving verantwoordelijk voor het initiëren van een bezoek aan de dokter. Als de getroffen persoon in communicatie is met denkbeeldige entiteiten, is dit alleen geen zorgwekkend kenmerk. Acties in de naam van God worden ook al vele millennia uitgevoerd en worden niet geïnterpreteerd als tekenen van ziekte. De grens met een ziekte wordt overschreden wanneer de getroffen persoon zich ogenschijnlijk zonder reden meldt dat hij stemmen of zelfbenoemde verlossingsbevelen hoort. Er vindt een fixatie van de waanvoorstellingen plaats, waardoor het denken en handelen wezenlijk verandert. Het gedrag van de getroffen persoon wordt beschreven als afwijkend en moet aan een arts worden voorgelegd. Andere tekenen zijn onder meer monologen en een ongevraagde invloed op het milieu. Er vindt intimidatie plaats, wat leidt tot sociale conflicten. De uitgedrukte stellingen missen vaak een solide basis en worden door de getroffen persoon met alle felheid verdedigd. Als beledigingen, agressieve gedragsneigingen of zelfverwonding optreden, moet een arts worden geraadpleegd.
Behandeling en therapie
De behandeling van patiënten met religieuze waanvoorstellingen hangt af van de oorzakelijke aandoening. Voor conservatieve medicijnen therapie, psychotrope geneesmiddelen zijn voornamelijk beschikbaar. Bij schizofrenie, elektroconvulsie therapie, waarbij aanvallen worden gestimuleerd onder anesthesie, wordt ook gebruikt sinds het recente verleden. Het voordeel van deze vorm van therapie blijft controversieel. Bovendien, sociotherapie, ergotherapie, en werktherapie worden gebruikt om dagelijkse routines te normaliseren. Hetzelfde geldt voor oefentherapieën. In psychotherapie, individuele kwetsbaarheid wordt verlicht, externe stressfactoren worden verminderd en ziektebeheer wordt ondersteund. Acceptatie, zelfmanagement en het omgaan met problemen zijn de focus van therapie. Gedrags- en cognitief-therapeutische elementen kunnen in de sessies worden geïntegreerd. In de meeste gevallen vindt gezinstherapie plaats. Dit komt door het feit dat de religieuze waan niet alleen extreme effecten heeft op de familieleden van de psychoticus, maar de waan-symptomatologie ontwikkelt zich vaak op de voedingsbodem van interpersoonlijke problemen in de hechtere kring. De echte moeilijkheid bij de symptomatologie van religieuze waanvoorstellingen is het inzicht in de ziekte. De egosyntonie van waanvoorstelling moet egodystonie worden, wil de patiënt überhaupt lijden voelen.
het voorkomen
Symptomatologie van religieuze waanvoorstellingen is slechts het symptoom van een bovengeschikte stoornis en kan daarom alleen worden voorkomen voor zover de oorzakelijke stoornissen kunnen worden voorkomen.
Follow-up
De vervolgzorg voor religieuze waanvoorstellingen is grotendeels afhankelijk van de onderliggende oorzaak. Schizofrenie, Depressie, alcohol-en drugsmisbruik en manie zijn in dit opzicht de meest voorkomende kandidaten. Dienovereenkomstig is religieuze waan meestal een uiting van deze aandoeningen en vereist zelden gerichte follow-up die beperkt blijft tot alleen dit symptoom. Nazorg kan echter nodig zijn voor religieuze waanvoorstellingen als deze heeft geleid tot handelingen van de kant van het individu. Zelfbeschadiging, waanvoorstellingen en soortgelijke dingen worden soms gepleegd door mensen in religieuze waanvoorstellingen. De nazorg varieert hier van wondverzorging naar eerste hulp tot juridische bijstand. Het religieuze waanidee, dat zich alleen beperkt tot een verbaal uitgedrukte waan door monologen, reddingsboodschappen en dergelijke, leidt meestal alleen tot sociale problemen. Ook hier moet de follow-up gebaseerd zijn op het onderliggende voorwaarde Bovendien kunnen religieuze wanen ook afhankelijk zijn van triggers. Deze bestaan bijvoorbeeld uit religieuze symbolen, bepaalde uitspraken en dergelijke. In het belang van sociale interactie en in geval van twijfel dat de wanen volledig verdwenen zijn, is het logisch om deze triggers te vermijden. Hier moet in de zin van sociale nazorg ook de omgeving meewerken.
Wat u zelf kunt doen
In het geval van religieuze waanideeën is er geen zelfhulpmaatregel die het probleem causaal zou kunnen aanpakken. Religieus waanidee als zodanig is in alle gevallen een symptoom van een andere mentale voorwaarde Er zijn echter mogelijkheden voor getroffen personen om de omvang van en de behandeling van de waanvoorstelling te verbeteren. In wezen is het voor getroffen personen nuttig als ze de triggers van hun religieuze waanvoorstelling kunnen leren kennen en benoemen. Als (tijdens de therapie) blijkt dat er bepaalde sleutelstimuli zijn die eerder tot waanvoorstellingen leiden, moeten deze stimuli consequent worden vermeden. Het vermijden van triggers is echter alleen effectief als het religieuze waanidee niet permanent is voorwaarde maar een fasische mentale toestand. In het geval dat patiënten permanent in hun waanvoorstelling leven, verschillende maatregelen kan genomen worden. Zelfhulpgroepen zijn bijvoorbeeld in veel gevallen nuttig, omdat copingstrategieën hier samen met andere patiënten kunnen worden besproken. Daarnaast is het in deze gevallen ook passend om zaken die deel uitmaken van de waanvoorstelling - zoals religieuze voorwerpen - buiten het bereik van de getroffen persoon te plaatsen.
