Wat is het elektronisch patiëntendossier?
Het elektronisch patiëntendossier (ePA) is een soort digitale kaartenbak die gevuld kan worden met alle gezondheidsgerelateerde gegevens. Denk hierbij aan diagnoses, behandelingen, doktersbrieven, voorgeschreven medicijnen en vaccinaties.
Door de digitale opslag kunt u op elk moment zelf uw gezondheidsgegevens inzien. Maar met uw toestemming kunnen uw huisarts, specialisten, zorginstellingen en apothekers hetzelfde doen.
Het grote voordeel: er kan rekening gehouden worden met informatie die van belang is voor uw behandeling en dubbele onderzoeken worden vermeden.
Wettelijke zorgverzekeraars zijn verplicht het elektronisch patiëntendossier aan te bieden. Maar veel particuliere verzekeraars stellen ze ook ter beschikking aan hun klanten.
Wat zijn de voordelen van het elektronisch patiëntendossier?
Door de belangrijkste patiëntgegevens te consolideren, hebben de behandelend artsen alle relevante medische informatie over een patiënt binnen handbereik. Zelfs bij nieuwe patiënten heeft de arts de volledige medische geschiedenis direct bij de hand. Zo kunnen zij snel de juiste medische beslissingen nemen.
Dit is vooral belangrijk in noodsituaties – bijvoorbeeld als een patiënt niet meer reageert na een ongeval of een reeds bestaande aandoening heeft zoals diabetes, nierzwakte (nierinsufficiëntie) of een hartaandoening. Hier kan de verkeerde medicatie ernstige gevolgen hebben voor de gezondheid.
Het elektronisch patiëntendossier vervangt tevens de conventionele doktersbrief. Het minimaliseert het risico op ontbrekende informatie of fouten wanneer een patiënt van arts wisselt of wordt doorverwezen naar een andere specialist.
Uw arts kan de ePA daarom gebruiken om gemakkelijker uw volledige medische geschiedenis te beoordelen en zo een geschikte therapie te vinden. Het elektronisch patiëntendossier maakt het uitschrijven van recepten ook eenvoudiger.
Welke gegevens worden opgeslagen?
In het elektronisch patiëntendossier kunnen de volgende gegevens worden opgeslagen:
- Bevindingen
- diagnoses
- @ Therapiemaatregelen
- Behandelingsrapporten
- Vaccinaties
- Preventieve medische controles
- Bonusboekje voor tandheelkundige behandelingen
Hierop voortbouwend wordt stap voor stap het elektronisch patiëntendossier uitgebreid. Plannen omvatten elektronische medicatieplannen, elektronische doktersbrieven, noodgegevensrecords en elektronische pijndagboeken.
U bepaalt zelf wie toegang heeft tot bepaalde gegevens in uw elektronisch patiëntendossier. Gegevens mogen alleen worden ingezien in direct contact – bijvoorbeeld met specialisten, de huisarts of in het geval van een elektronisch recept van een apotheek – op voorwaarde dat u daarvoor de benodigde toestemmingen verleent.
Ook bepaalt u zelf welke documenten en gegevens worden bewaard en voor hoe lang.
Let op: zorgverzekeraars kunnen uw elektronisch patiëntendossier niet inzien. Conclusies die een impact kunnen hebben op uw verzekeringsstatus of uitkeringen zijn uitgesloten.
Hoe worden de gegevens beschermd?
Medische gegevens worden als zeer gevoelig beschouwd. Bij de ontwikkeling van het elektronisch patiëntendossier heeft de veiligheid van uw gegevens dan ook hoge prioriteit gekregen. De eisen aan de technologie en aan autorisatie- en encryptieconcepten zijn dienovereenkomstig hoog om uw gegevens tegen toegang door derden te beschermen.
Hoewel dit bedrijf particulier wordt beheerd, wordt het gefinancierd door het GKV-Spitzenverband als betaler – dat wil zeggen door de leden van de wettelijke ziektekostenverzekeringsfondsen. De belangrijkste aandeelhouder is het Duitse Federale Ministerie van Volksgezondheid (BMG), gevolgd door de Duitse Medische Vereniging (BÄK) en andere organisaties in het Duitse gezondheidszorgsysteem.
Geautoriseerde autorisatie wordt geverifieerd door een e-gezondheidskaartterminal (tweesleutelprincipe) – artsen authenticeren zichzelf bijvoorbeeld met hun elektronische gezondheidszorgkaart (eHBA). De kwaliteit van de gebruikte encryptieprocedures wordt regelmatig gecontroleerd door het Duitse Federale Bureau voor Informatiebeveiliging (BSI).
Wat zeggen critici?
Kritische stemmen wijzen op de kwestie van gegevensbeveiliging. Gevoelige gegevens die bij één enkele provider worden verzameld en opgeslagen, kunnen het doelwit worden van cyberaanvallen en een potentieel veiligheidsrisico vormen.
Critici bespreken ook de zogenaamde TI-connectoren, die artsen of klinieken nodig hebben om toegang te krijgen tot patiëntgegevens, als een mogelijk beveiligingslek.
Wordt elektronische patiëntendossiers verplicht?
Eind 2024 moet er echter automatisch voor iedere verzekerde een ePA worden aangemaakt. Het opt-out-principe geldt dan. Dit betekent dat iedereen die niet expliciet en actief bezwaar maakt, wordt opgenomen. De processen hiervoor zijn nog niet opgehelderd. Ook is nog niet duidelijk welke gegevens de ePA dan daadwerkelijk automatisch zal bevatten.
U kunt echter wel zelf de volledige inhoud van uw elektronisch patiëntendossier beheren en deze ook geheel of gedeeltelijk verwijderen. Dit geldt ook voor gegevens die uw artsen hebben geüpload. Ook kunt u zelf bepalen welke arts u toegang wilt geven tot welk document. Wie krijgt bijvoorbeeld informatie over psychische aandoeningen en wie niet. Op die manier behoudt u de soevereiniteit erover.
Hoe krijg ik een elektronisch patiëntendossier?
In de regel heeft u geregistreerde toegang nodig tot het online gedeelte van uw zorgverzekeraar, de app van uw zorgverzekeraar (Google Play/Apple Store) en uw elektronische zorgkaart (eGK).
Om de toegang te activeren heeft u tevens een pincode nodig. Deze ontvangt u van uw zorgverzekeraar. Hoe u zich kunt aanmelden en inschrijven, vertelt uw zorgverzekeraar uitgebreid.
Zodra de kaart is geactiveerd, kunt u via speciale apps voor uw smartphone of tablet (ePA-app) toegang krijgen tot uw gegevens. Deze apps zijn ontwikkeld door de zorgverzekeraars en beschikbaar gesteld in de appstores. Toegang via een desktop-pc is momenteel niet beschikbaar.
De ePA-apps voor smartphone en tablet maken gebruik van tweefactorauthenticatie (2FA). Dit is een identiteitsbewijs dat uw legitimiteit via twee verschillende kanalen verifieert. Het is vergelijkbaar met internetbankieren: een online toegang van uw bank en een bijbehorend TAN-nummer.
Hoe werkt het elektronisch patiëntendossier?
Via de app van uw zorgverzekeraar kunt u met uw smartphone of tablet gezondheidsgegevens, zoals doktersrapporten, en binnenkort ook medicijnlijsten of laboratoriumbevindingen, uploaden naar uw elektronisch patiëntendossier. Op uw verzoek kan uw arts ook relevante documenten bewaren.
Gegevens die niet meer in uw elektronisch patiëntendossier mogen voorkomen, kunt u op ieder moment verwijderen, ook als u deze niet zelf heeft geüpload.
Anonieme gegevens voor onderzoek
Verzekerden krijgen in de toekomst de mogelijkheid om gegevens uit hun elektronisch patiëntendossier beschikbaar te stellen voor medisch onderzoek. Dit geldt ook voor op onderzoek gebaseerde farmaceutische bedrijven in Duitsland. Deze gegevensdonatie is vrijwillig en anoniem.
Conclusies over uw persoon zijn uitgesloten. Uw individuele medische geschiedenis blijft anoniem. Door uw gegevens te doneren, levert u echter een belangrijke bijdrage aan het verbeteren van de zorg en preventie in de Duitse gezondheidszorgsector.
Dit zogenaamde vrijwillige secundaire gebruik van uw gegevens maakt onder meer het volgende mogelijk:
- zeer zeldzame bijwerkingen van een medicijn of behandeling blootleggen, omdat grotere patiëntengroepen bestudeerd kunnen worden (> 100,000 deelnemers)
- verbeterde diagnose van zeldzame ziekten
- een snellere evaluatie en verhoogde veiligheid bij de ontwikkeling van nieuwe behandelingsopties (bijvoorbeeld: gepersonaliseerde geneeskunde)
- vroegtijdige beheersing van pandemieën
- gerichte preventiemaatregelen
Alleen via uw eigen smartphone of tablet heeft u rechtstreeks toegang tot uw elektronisch patiëntendossier. U kunt uw elektronisch patiëntendossier echter ook rechtstreeks door uw huisarts laten verwerken.
Met uw elektronische zorgkaart en een pincode (verstrekt door uw zorgverzekeraar) kan de huisartsenpraktijk uw elektronisch patiëntendossier ook beheren via haar praktijkbeheersysteem (PVS).
