Mensen die aan prosopagnosie lijden, kunnen een persoon die ze persoonlijk kennen niet aan hun gezicht herkennen. In het Duits dit voorwaarde wordt ook wel gezicht genoemd blindheid.
Wat is gezichtsblindheid?
Er zijn verschillende vormen van prosopagnosie: apperceptief, associatief en aangeboren. De aangeboren vorm is een aangeboren gezicht blindheid De meeste getroffen mensen zijn zich niet eens bewust van hun voorwaarde omdat ze deze toestand normaal vinden. Ze kunnen niet bevatten dat andere mensen gezichten anders kunnen zien. Mensen met apperceptieve prosopagnosie kunnen de leeftijd van de persoon niet schatten op basis van een gezicht. Ze zijn ook niet in staat het geslacht van de persoon van het gezicht af te lezen. Bovendien hebben ze moeite om de emoties van de persoon af te leiden uit gelaatstrekken. Mensen die aan associatieve prosopagnosie lijden, kunnen daarentegen de leeftijd en het geslacht van de persoon afleiden wanneer ze naar een gezicht kijken. Concrete attributie, zoals het herkennen van prominente personen, is ook voor hen niet mogelijk.
Oorzaken
De oorzaak van aangeboren prosopagnosie, dwz de aangeboren vorm van het gezicht blindheid, is nog niet volledig begrepen. Een veranderde genetische informatie zou als een trigger kunnen worden beschouwd. Bijvoorbeeld de mutatie van a gen dat is verantwoordelijk voor de functie van de hersenen zenuwcellen. In ernstige gevallen van gezichtsblindheid, kan het ook onmogelijk zijn om onderscheid te maken tussen mensen en objecten. In dit geval zijn verschillende delen van het hersenen zijn vaak beschadigd. De aangeboren vorm van gezichtsblindheid is een erfelijke aandoening en gaat soms gepaard met autisme or het syndroom van Asperger De oorzaak van apperceptieve en associatieve prosopagnosie is schade aan de hersenen Dit kan worden veroorzaakt door een ziekte zoals een beroerte of door een traumatisch letsel. De mate van schade heeft hier invloed op de ernst van de gezichtsblindheid.
Symptomen, klachten en tekenen
Het klinische beeld van prosopagnosie bepaalt de symptomen die verband houden met dit gedeeltelijke vermogensgebrek. Allereerst bijvoorbeeld, bijna alle lijders aan gezichtsblindheid kunnen een gezicht herkennen. De andere informatie die van het gezicht kan worden verkregen, varieert. Ook kunnen sommige gezichtsblinde mensen gezichten slechts gedurende een zeer korte tijd onthouden. Apperceptieve prosopagnose kan geen informatie zoals leeftijd of geslacht uit een gezicht afleiden. Het uitlezen van emoties veroorzaakt ernstige problemen. Een getoond gezicht van een bekende persoon legt geen link naar andere informatie over deze persoon. Associatieve prosopagnose kan gezichten onderscheiden, kan geslacht en leeftijd matchen, maar kan ook geen meer gedetailleerde informatie opvragen. Aangeboren prosopagnoses kunnen hun gezichtsblindheid op verschillende manieren ervaren. Het varieert van een volledig onvermogen om gezichten te herkennen tot problemen bij het matchen. Omdat dit echter aangeboren is, worden meestal compenserende strategieën ontwikkeld, daarom zijn de beperkingen die hierdoor worden veroorzaakt gering. Als er ook problemen zijn met het herkennen van emoties, doet het gedrag af en toe denken aan de symptomatologie van Asperger. Tekenen van een vorm van gezichtsblindheid zijn moeilijkheden om gezichten in gedachten te houden en het onvermogen om een persoon uit een gezicht af te leiden. Het kan ook een teken zijn dat mensen die echt vertrouwd zijn, moeilijk te herkennen zijn in een veranderde context.
Diagnose en verloop
Het diagnosticeren van aangeboren gezichtsblindheid is in de praktijk niet eenvoudig. Getroffen personen ontwikkelen gewoonlijk automatisch manieren om mensen om hen heen te herkennen aan andere kenmerken. Een bepaald kapsel, kleding of zelfs de stem en bewegingen worden bijvoorbeeld aan een bepaalde persoon toegewezen. Buitenstaanders merken vaak niet dat het niet het gezicht was dat doorslaggevend was voor herkenning. Als er frequente verwarring van bekende personen optreedt, kan dit een teken zijn van prosopagnosie. Vaak kijken de getroffen personen niet in de gezichten van hun medemensen, omdat dit voor hen totaal oninteressant lijkt, maar het gebrek aan oogcontact van een jong kind kan ook wijzen op andere aandoeningen, zoals autisme, en is geen zeker teken van gezichtsblindheid. Bij vormen van gezichtsblindheid die door een ongeval, verwonding of ziekte worden verkregen, erkennen de getroffen personen en zorgverleners dat de perceptie en het vermogen om mensen aan gezichten te koppelen, zijn veranderd.
Complicaties
Visuele agnosie of prosopagnosie is een ernstig verworven of aangeboren symptoom. Getroffen individuen moeten gedurende hun hele leven complicaties in hun leven verwachten. Sociale interactie is problematisch in het geval van aangeboren gezichtsblindheid. De getroffenen herkennen de mensen die ze zouden moeten kennen niet. Bij verworven gezichtsblindheid is het herkennen van bekende mensen onmogelijk geworden. Getroffen personen moeten hun tegenhangers leren herkennen op basis van gewijzigde strategieën, anders dreigt een sociaal isolement. Het grootste probleem is dat de getroffen personen voor hun medemensen niet herkenbaar zijn als gezichtsblind. Dit leidt tot tal van misverstanden en complicaties. Bij prosopagnosia zijn de getroffenen ook niet in staat om objecten correct te matchen, hoewel ze vaak hoogbegaafd zijn. Bij de meest ernstige vorm van gezichtsblindheid, verworven apperceptieve prosopagnosie, kunnen patiënten niet eens correct overeenkomen met de leeftijd of het geslacht van de persoon tegenover hen. Vaak veroorzaakt door ernstig hoofd verwondingen, beroertes of hersentumors, gezichtblinde mensen kunnen extra complicaties ervaren. Deze worden veroorzaakt door de aanwezige hersenschade. Afhankelijk van de ernst van prosopagnosie, kan de ernst van mogelijke complicaties ook variëren. In de meest ernstige mate kunnen de getroffenen alleen schaduwachtige vormen herkennen. Parkeermeters kunnen bijvoorbeeld vanwege hun vorm worden aangezien voor gezichten. Vanwege hun grootte worden ze aangezien voor kinderen of tieners. Hieruit ontstaan talloze problemen.
Wanneer moet je naar de dokter gaan?
Als er in het dagelijks leven afwijkingen in perceptuele verwerking worden opgemerkt, is een evaluatie van zintuiglijke indrukken noodzakelijk. Prosopagnosie wordt in veel gevallen niet lang opgemerkt. De ziekte bestaat al bij de geboorte, zodat de getroffen persoon zich aanvankelijk niet bewust is van de beperkingen van het gezichtsvermogen. Vaak wordt de persoon als vanzelfsprekend herkend via de stem, de lichaamsbouw of de kleding van de persoon tegenover. Daarom is in het geval van de ziekte vaak de hulp en ondersteuning van personen uit de directe omgeving nodig. Als de getroffen persoon het gezicht van een andere persoon niet voldoende kan beschrijven wanneer dit rechtstreeks wordt gevraagd, moet een arts worden geraadpleegd. Prosopagnosie is beperkt tot een aandoening van gezichtsherkenning. Daarom kunnen alle andere visuele sensorische indrukken volledig worden verwerkt en herkend. Dit maakt het in het dagelijks leven moeilijk om de bestaande aandoening op te sporen. Kinderen moeten tijdens hun eerste levensjaren altijd regelmatig bij een arts worden gecontroleerd. Dit geldt met name als de aandoening zich al binnen het gezin heeft voorgedaan.
Behandeling en therapie
Er is geen therapeutische optie waarmee gezichtsblindheid kan worden verholpen. Getroffen individuen kunnen echter bepaalde strategieën leren om op betrouwbare wijze mensen in hun omgeving te identificeren. Instructies hiervoor kunnen worden gegeven door een neuropsycholoog. Om optimale resultaten te behalen, moeten de vaardigheden keer op keer worden getraind. Om personen te herkennen kunnen veel andere elementen worden gebruikt. Dit kunnen bijvoorbeeld de stem, gang, gestalte of houding van de persoon zijn. Er kunnen ook gebaren worden opgenomen. Daarnaast informatie over de kleding, het kapsel of fysieke kenmerken, zoals littekens, kan nuttig zijn. Bepaalde voorwerpen van de persoon, zoals het horloge van de persoon, sieraden of bril, vergemakkelijken ook de herkenning. Gezichtsblinde mensen die deze vaardigheden oefenen, zijn vaak in staat om bepaalde mensen te herkennen in de omgeving waarin ze ze gewoonlijk tegenkomen. Ze kunnen bijvoorbeeld hun collega's op kantoor uit elkaar houden. Als ze deze mensen echter op een andere plek ontmoeten, zoals een winkelcentrum of een restaurant, duurt herkenning veel langer of is het soms zelfs onmogelijk. Mensen met de aangeboren vorm van prosopagnosie hebben er baat bij voorwaarde wordt heel vroeg gedetecteerd. Ouders en andere verzorgers kunnen dan specifiek de leren van de alternatieve toewijzingsmogelijkheden.
het voorkomen
Voor geen van de drie beschreven vormen van prosopagnosie is preventie mogelijk. Het enige dat kan worden gedaan, is proberen het bekende te minimaliseren risicofactoren For beroerte en andere ziekten door een gezonde levensstijl aan te nemen. Veel hoofd Door het dragen van een valhelm kan letsel worden voorkomen.
Follow-up
De mate van aanwezige prosopagnosie kan niet worden verminderd door specifieke nazorg. Het belangrijkste doel is nu dat getroffen personen hun dagelijks leven goed kunnen beheren met gezichtsblindheid en leiden relatief normale levens. Bij aangeboren prosopagnosie is het veel gemakkelijker om met de beperking om te gaan dan wanneer de aandoening is ontstaan door bijvoorbeeld een ongeval of ziekte. Een vergelijkbare situatie kan worden waargenomen bij andere handicaps, zoals blindheid of doofheid. Patiënten die met gezichtsblindheid zijn geboren, hebben in het begin al andere strategieën ontwikkeld jeugd waarmee ze verschillende mensen tot op zekere hoogte van elkaar kunnen onderscheiden. Dit verklaart ook waarom veel prosopagnosici zich er vaak niet eens van bewust zijn dat ze door deze aandoening worden getroffen. In dergelijke gevallen is nazorg dus meestal niet nodig en ook meestal niet gewenst door de getroffen persoon. Als prosopagnosie in een later stadium optreedt, moeten alternatieve herkenningsstrategieën echter moeizaam worden aangeleerd. In dat geval kan een gerichte training onder bepaalde omstandigheden helpen, maar behoort het niet tot de standaard nazorg. In sommige regio's en op internet zijn er ook zelfhulpgroepen voor getroffenen. Hier hebben patiënten de mogelijkheid om informatie uit te wisselen met andere prosopagnosie. De zekerheid dat u niet alleen bent met de beperking, kan de kwaliteit van leven van de getroffenen al aanzienlijk verbeteren.
Hier is wat u zelf kunt doen
Prosopagnosie (gezichtsblindheid) kan niet worden genezen. Veel getroffen personen ontwikkelen echter al vroeg strategieën om het onvermogen om gezichten te herkennen te compenseren door andere vaardigheden te ontwikkelen. Door veel training kunnen prosopagnosics leren hoe ze een overeenkomstige persoon kunnen herkennen met behulp van andere functies. Dergelijke functies zijn onder meer stem, gang of gebaren. Vaak is het kapsel zeker littekens of moedervlekken, zeker bril en andere kenmerken spelen ook een rol. Soms helpt een schriftelijke of mentale lijst ook om erachter te komen welke personen op bepaalde plaatsen met bepaalde kenmerken kunnen worden ontmoet. Als andere kenmerken overeenkomen, kan de persoon worden geïdentificeerd. Het ontwikkelen van deze vaardigheden is noodzakelijk voor individuen om door de sociale omgeving te navigeren. Deze vaardigheden kunnen worden getraind onder begeleiding van een neuropsycholoog. Om uitsluiting te voorkomen, helpt het soms ook om de problemen binnen het gezin of bij vertrouwde kennissen te melden. Dit kan op zijn minst beschuldigingen van onvriendelijk, onbeleefd of onwetend zijn weerleggen. Er zijn ook zelfhulpgroepen voor prosopagnose, waar ervaringen in het omgaan met de omgeving kunnen worden uitgewisseld. Bovendien vindt hier ook de uitwisseling plaats van interessante strategieën voor herkenning. Op internet is er onder meer de mogelijkheid om deze zelfhulpgroepen op te zoeken en contacten te leggen.
