Het jugular foramen bevindt zich aan de basis van de schedel en belichaamt de doorgang van de negende naar de elfde schedel zenuwen evenals de achterste meningea slagader, sigmoïde sinus en inferieure petrosale sinus. Problemen in de regio van het foramen jugularis kunnen verschillende neurologische syndromen tot gevolg hebben, zoals de syndromen van Avellis, Jackson, Sicard, Tapia en Villaret.
Wat is het jugular foramen?
Het jugular foramen is een anatomische structuur in de mens hoofd gelegen in de achterste fossa aan de basis van de schedel Het dient als een poort naar of uit het schedel voor drie cranial zenuwen en drie bloed schepen. De zenuwen zijn hersenzenuwen XI-XI: de glossofaryngeale zenuw, de nervus vagus, en de accessorius zenuw. De bloed schepen omvatten de achterste meningeal slagader, de sigmoïde sinus en de inferieure petrosale sinus. Andere namen voor het jugulaire foramen zijn onder meer jukbeenderen ader gat en halsader gat. In overeenstemming hiermee, de interne halsader ader, die zijn oorsprong vindt in het foramen van de halsader, staat ook bekend als de ‘halsader’. Hieraan dankt de opening zijn naam bloed vaartuig.
Anatomie en structuur
Het achterhoofdsbeen (Os occipitale) en het petrous bot (Pars petrosa ossis temporalis) omlijsten het foramen jugularis. Het steenbeen vertegenwoordigt een deel van het slaapbeen (Os temporale), dat op zijn beurt deel uitmaakt van de schedel (Neurocranium). Anatomie verdeelt het foramen halsslagader in twee of drie secties. Bij de opdeling in drie delen vormt de pars anterior het anterieure deel van de opening. Door dit deel passeert de inferieure petrosale sinus, die een bloedgeleider is. Het middelste gedeelte van het jugular foramen wordt vertegenwoordigd door de pars intermedia, die dient als toegang tot de hersenen voor de glossopharyngeale zenuw, de nervus vagus, en de accessorius zenuw. De kerngebieden van de drie hersenzenuwen bevinden zich in de hersenstam De meningeal slagader loopt ook hier. Een andere bloedgeleider, de sigmoïde sinus, loopt door de achterste pars. Het combineert kleinere bloedstromen die zuurstofarm bloed uit de hersenen en versmelt met de interne halsader ader (interne halsader) onmiddellijk bij het foramen halsader. Als alternatief voor deze indeling in drie gebieden, gebruikt de geneeskunde ook een dichotomie om het foramen jugularis te beschrijven. In dit geval vormt de doorgang van de inferieure petrosale sinus en de glossofaryngeale zenuw het voorste deel, terwijl het achterste deel de achterste meningeale slagader bevat, de nervus vagus, en de accessorius zenuw.
Functie en taken
Het jugular foramen heeft zelf geen actieve functie, maar het laat zenuwvezels en bloed toe schepen om de schedel binnen te gaan. De sigmoïde sinus is een bloedvat dat komt eens voor in elke helft van de hoofd Zijn functie is om af te tappen zuurstof- verarmd bloed uit de hersenen Om dit te doen, ontvangt het bloed uit andere, kleinere bloedvaten: de transversale sinus en de superieure petrosale sinus en gedeeltelijk de inferieure petrosale sinus. De inferieure petrosale sinus bevat bloed afkomstig van de middelste craniale fossa (fossa cranii media). Dit heeft zes belangrijke openingen. Bij het foramen halsader wordt de inferieure petrosale sinus de interne halsader. Verder stroomt de posterieure meningea slagader door het foramen jugularis. Het voorziet delen van de hersenen van bloed, dat veel bevat zuurstof en is dus van centraal belang voor het voortbestaan van de hersencellen. Hersenzenuwen IX-XI passeren het foramen jugularis. De glossofaryngeale zenuw vertegenwoordigt de negende hersenzenuw en heeft zes hoofdtakken die de tong, amandelen en diverse speekselklieren, onder andere. Daarentegen levert de nervus vagus of hersenzenuw X niet alleen delen van de hoofd en nek, maar ook gebieden in de borst en buik. De accessoriuszenuw vormt de elfde hersenzenuw. Zijn ramus internus trekt naar de nervus vagus, terwijl de ramus externus zorgt voor een motorische verbinding met de sternocleidomastoïde en trapezius-spieren.
Ziekten
Verschillende neurologische syndromen zijn mogelijk geassocieerd met afwijkingen aan het foramen jugularis. Avellis (Longhi) -syndroom wordt geassocieerd met schade aan de glossofaryngeale en vaguszenuwen secundair aan laesies in de medulla oblongata. Typische symptomen zijn hemiparese aan de andere (contralaterale) zijde en verlamming van de zacht gehemeltestembanden en keelholte aan dezelfde (ipsilaterale) zijde. Bovendien kan het Avellis-syndroom de perceptie van temperatuur en pijn in lichaamszijde tegenover de beschadigde kant. Het Jackson-syndroom wordt ook geassocieerd met verlamming van de hypoglossale zenuw, wat onder andere ongemak kan veroorzaken bij het slikken en spreken. De reden hiervoor is de bijzondere waardevermindering van de tong Het Jackson-syndroom behoort tot de oblongatasyndromen, omdat de oorzaak van het ongemak zich ook in de medulla oblongata bevindt. Andere symptomen zijn ook mogelijk. Het Sicard-syndroom is een neurologisch syndroom voorwaarde gekarakteriseerd door zenuwpijn van de glossopharyngeale zenuw. De zenuwpijn resulteert in scherp of stekend pijn door irritatie in het innervatiegebied, maar kan uitstralen naar andere gebieden. Tapia-syndroom beïnvloedt verschillende hersenzenuwen; typisch is er verlamming van de nervus vagus, accessor zenuw en hypoglossale zenuw. De tong, keelholte en strottehoofd zijn verlamd aan de kant van het lichaam waar de laesie zich bevindt. Bovendien kan het Tapia-syndroom ook de sternocleidomastoïde en trapezius-spieren aantasten. Het syndroom van Villaret kan ook het gevolg zijn van schade aan de foramen jugulare. In dit geval kunnen kenmerkende symptomen zoals sensorische en slikstoornissen en verlamming van de stembanden, sternocleidomastoïde spier en trapezius spier zijn als gevolg van zenuwschade aan de gezichtszenuw, glossopharyngeale zenuw, nervus vagus en accessorius zenuw. De sympathieke zenuwstelsel van de nek kan ook worden beïnvloed.
