Met elektro-oculografie bedoelen oogartsen een meetprocedure om het rustpotentieel van het netvlies te bepalen, dat vaak wordt gebruikt om ziekten van het vestibulaire orgaan te diagnosticeren. De procedure werkt met behulp van twee elektroden en is geheel objectief. Er zijn geen risico's of bijwerkingen verbonden aan de meting.
Wat is elektro-oculografie?
Indien de oogarts diagnosticeert problemen met het netvlies, elektro-oculografie, waarbij twee elektroden aan de rechter- en linkerkant van het oog worden geplaatst, kan het rustpotentieel van het netvlies meten. Elektro-oculografie objectief maatregelen het rustpotentieel van het netvlies. De meetprocedure wordt ook wel elektronystagmografie genoemd. Het rustpotentieel van het netvlies is het permanent bestaande spanningsverschil tussen de achterkant en de voorkant. Dit spanningsverschil geeft een positieve lading aan het hoornvlies en een negatieve lading aan de achterkant van de oogbal. Om dit rustpotentieel te meten, is de oogarts gebruikt twee elektroden in elektro-oculografie. Deze elektroden bevinden zich aan de rechter- en linkerkant van het oog of worden boven en onder geplaatst. Door de meting kunnen de kleinste oogbewegingen worden gedetecteerd, aangezien elke beweging het rustpotentieel verandert. Daarom wordt elektro-oculografie vaak gebruikt in de context van neurologische bevindingen en is in dit geval bedoeld om nauwelijks zichtbare trillingen van de ogen te documenteren.
Functie, effect en doelen
Elektro-oculografie kan nodig zijn in de context van verschillende aandoeningen. Als het vestibulaire systeem van een patiënt bijvoorbeeld ziek is, kan dit symptomen veroorzaken zoals nystagmus. Nystagmus is een pathologische tremor van het oog dat niet altijd zichtbaar is met het blote oog. De tremor is onvrijwillig en meestal onbewust voor de patiënt. Een patiënt laat eerst de twee meetelektroden op de huid rond het oog als onderdeel van een elektro-oculografieprocedure. Het rustpotentieel wordt eerst gemeten in absolute rust bij evaluatie van het vestibulaire orgaan. In het geval van nystagmuszijn in dit proces al spanningsveranderingen waar te nemen, die terug te voeren zijn op minimale oogbewegingen. In de loop van het vestibulair onderzoek wordt de meting in rust gevolgd door een meting na een langzame rotatie van de patiënt. In de meeste gevallen is het gehoorgang wordt ook afgespoeld water op 27 graden koud en later 44 graden warm voordat de arts een derde meting doet. Elektro-oculografie hoeft echter niet noodzakelijk plaats te vinden als onderdeel van een evenwicht examen; het wordt vaak gebruikt om netvliesaandoeningen te diagnosticeren. In dit scenario moet de patiënt, nadat de arts de elektroden heeft bevestigd, verschillende oogbewegingen uitvoeren. Met een oogbeweging komt de voorkant van het oog dichter bij een van de elektroden. De achterkant van het oog, aan de andere kant, beweegt dichter naar de tegenoverliggende elektrode. Dit proces veroorzaakt een spanningsverschil tussen de twee elektroden. Dit spanningsverschil wordt geregistreerd tijdens elektro-oculografie en gedraagt zich normaal gesproken in een bepaalde verhouding tot de kijkhoek. Typisch, tijdens oftalmische elektro-oculografie, vraagt het team de patiënt om met regelmatige tussenpozen heen en weer te kijken tussen twee vaste punten in de ruimte. Als het rustpotentieel van het netvlies constant is, kan hetzelfde spanningsverschil worden geregistreerd elke keer dat de kijkrichting verandert. Zodra de lichtomstandigheden veranderen, verandert ook het rustpotentieel van het netvlies bij een gezond persoon en dus verandert het verschil bij een verandering van de kijkrichting tegelijkertijd. Normaal gesproken evalueert de arts daarom tijdens oftalmische elektro-oculografie bovendien hoe de spanning verandert in het donker. Deze verandering wordt ook wel donkere aanpassing genoemd. Bij een gezonde patiënt treedt een lichte daling van het rustpotentieel op in het donker en dit duurt enkele minuten. Zodra de patiënt weer wordt belicht, stijgt het rustpotentieel meestal sterk. Als deze typische patronen niet op elektro-oculografie kunnen worden waargenomen, is er waarschijnlijk een pathologische verandering in het netvliespigment epitheel Soms wordt elektro-oculografie ook gebruikt in de slaapgeneeskunde. Bij polysomnografie worden bijvoorbeeld de REM-fasen van de slaper geregistreerd. REM staat voor snelle oogbewegingen. In sommige gevallen gebruikt slaapgeneeskunde de meting om te bepalen hoe de slapende patiënt reageert op bepaalde geluiden.
Risico's, bijwerkingen en gevaren
Elektro-oculografie wordt meestal poliklinisch uitgevoerd en er is geen sprake van pijn voor de patiënt. Risico's, noch bijwerkingen zijn te verwachten. Als de procedure echter wordt gebruikt als onderdeel van een evenwichtsonderzoek, kan de patiënt dit ervaren evenwicht stoornissen voor de dag, die gewoonlijk de volgende dag verdwijnen. Het doorspoelen van de gehoorgangen kan tijdens de behandeling als onaangenaam worden ervaren evenwicht examen. De voordelen van de meetmethode wegen in ieder geval op tegen de nadelen. De procedure is een volledig objectieve meetmethode, die daarom niet door de patiënt kan worden vervalst. Dit onderscheidt bijvoorbeeld elektro-oculografie van vele andere, subjectief waargenomen evenwichtsonderzoeken. In principe kan vervalsing van de resultaten alleen optreden bij elektro-oculografie als de elektroden niet professioneel zijn bevestigd of als ze te los zitten. In dit opzicht is de professionaliteit van het superviserende team cruciaal voor een betrouwbare diagnose. Onder bepaalde omstandigheden kunnen verdere oogheelkundige onderzoeken nodig zijn na een oogheelkundige behandeling electroretinografie om netvliesaandoeningen te diagnosticeren. Bijvoorbeeld, electroretinografie kan worden gebruikt voor verder onderzoek van de netvliesfunctie. Op het netvlies worden selectief verschillende lichtprikkels aangelegd en met behulp van meerdere elektroden wordt de door het netvlies gevormde potentiaal bepaald. Bevindingen kunnen ook aanleiding geven tot vervolgonderzoeken of gericht zijn maatregelen of therapie in de context van een balans test.
