Sinds de Amerikaanse hitserie “Flipper” is de dolfijn een van de meest populaire dieren ooit. Altijd vriendelijk, slim en behulpzaam, de altijd glimlachende tuimelaar zwom de harten van kijkers binnen. Al snel kregen ze ook genezende vermogens: de Amerikaanse gedragswetenschapper en psycholoog dr.David E.Nathanson ontwikkelde zogenaamde dolfijn-geassisteerde therapie eind jaren tachtig, met aanvankelijke benaderingen die teruggaan tot het begin van de jaren zeventig. Binnenkort dolfijn therapie werd uitgeroepen tot de nieuwe wondertherapie voor verschillende lichamelijke en geestelijke handicaps. Echter, tot op de dag van vandaag, de effectiviteit van dolfijnen therapie is controversieel; Bovendien neemt de kritiek toe dat de dolfijnen niet worden gehouden op een manier die geschikt is voor hun soort.
Dolfijntherapie voor autisme, trauma en co.
Zoals voorheen omvat dolfijn therapie geen uniform concept, toch zijn er wereldwijd steeds meer aanbieders van deze kostbare vorm van therapie. Vooral kinderen met autisme, spasticiteit, traumatisch hersenen letsel, mentaal vertraging en psychische aandoeningen zouden baat hebben bij dolfijntherapie, hoewel bijvoorbeeld "er geen wetenschappelijk bewijs is dat dolfijntherapie kinderen met autisme helpt bevorderen en genezen" (Maria Kaminski, voorzitter van het Bundesverband autismus Deutschland eV). Vaak zijn de patiënten mensen die moeite hebben met communiceren met hun omgeving of motorische gebreken hebben. De dolfijnen zijn in de eerste plaats bedoeld om hen te helpen hun omgeving beter waar te nemen en contact met hen te maken, en om hun concentratievermogen te vergroten.
Dolfijnen als beloning
Vaak is dolfijntherapie gebaseerd op het principe van beloning: de patiënt wordt eerst gevraagd een reeks taken uit te voeren die zijn ingesteld door fysiotherapeuten, logopedisten en gedragstherapeuten. Na een succesvolle afronding, speel je met de dolfijn die lonkt, vanaf een platform of in het zwembad met het dier zelf. Sommige critici klagen dat de benadering van dolfijntherapie daar van uitgaat leren en motivatieproblemen worden grotendeels toegeschreven aan het aandachtstekort van de patiëntgroepen in kwestie, wat niet consistent is met huidig onderzoek.
Dolfijntherapie: wetenschappelijk controversieel
Zeker, er is brede overeenstemming dat dolfijntherapie dat inderdaad doet leiden tot succes. Maar de onenigheid blijft bestaan over de vraag of de vooruitgang van de patiënten daadwerkelijk wordt aangedreven door de dolfijnen of wordt bepaald door andere factoren. Critici klagen dat wetenschappelijke studies over de effectiviteit van dolfijntherapie onvoldoende rekening hebben gehouden met omstandigheden die positief bevorderen leren succes, zoals veranderingen in de omgeving en een vakantiegevoel dat als gevolg hiervan kan worden opgewekt, oefenen in de water of meer aandacht en een positieve houding van verwachting.
Effect van sonargolven niet duidelijk bewezen
Tegenstanders van dolfijntherapie bekritiseren ook dat uitspraken over de wijdverbreide genezende werking van sonargolven, waarmee de dolfijnen met elkaar communiceren, deels tegenstrijdig zijn. Terwijl een groep wetenschappers beweert dat de frequentie van de hersenen golven worden verhoogd en hebben daarom een kalmerend effect, anderen gaan ervan uit dat het wordt verlaagd en dus wordt geactiveerd en dat de prestaties worden verhoogd. Weer andere wetenschappers overwegen de mogelijke effecten van ultrageluid op weefsel uiterst onwaarschijnlijk.
Dolfijntherapie: vooruitgang, maar geen wonderen
Erwin Breitenbach van het Instituut voor Speciaal Onderwijs aan de Universiteit van Würzburg is vrij positief over de dolfijntherapie: niet alleen zijn de kinderen actiever, zelfverzekerder en moediger geworden, maar ook hun vermogen om te communiceren is verbeterd. Zelfs een half jaar na het einde van de dolfijntherapie is het succes nog waar te nemen. Desalniettemin waarschuwt Breitenbach ook om geen echte wonderen te verwachten van dolfijntherapie. Sommige deskundigen merken op dat bepaalde groepen, zoals klinisch depressieve mensen, te gewend kunnen raken aan de dolfijnen en ernstige tegenslagen kunnen krijgen door hun latere afwezigheid.
Dolfijntherapie: kosten van therapie
Dolfijntherapie brengt geen onbeduidende kosten met zich mee, vooral omdat het niet wordt gedekt of gesubsidieerd door volksgezondheid verzekeringsmaatschappijen. Hoewel sommige verenigingen de dolfijntherapie in individuele gevallen promoten, komen er toch hoge kosten voor de gezinnen. De kosten van dolfijn therapie kunnen sterk variëren afhankelijk van de aanbieder, het type therapie en het land van bestemming. Het bereik is van 5,000 tot 20,000 euro of meer voor een gezin, aangezien er extra kosten zijn voor vluchten, accommodatie, maaltijden en transfers. Vaak worden de verschillende therapiebenaderingen ook weerspiegeld in de kosten:
- Terwijl sommige dolfinaria alleen een ouder en het kind met de dolfijn laten zwemmen, werken elders getrainde therapeuten en trainers met dier en mens; sommige therapiecentra besteden een uur per sessie, andere slechts 20 minuten.
- Tegen een meerprijs kunnen aanvullende procedures zoals logopedie, speltherapie, fysiotherapie or gedragstherapie worden vaak aangeboden.
- Bovendien kunnen de kosten van dolfijntherapie afhankelijk zijn van het seizoen.
TAD: therapeutische animatronische dolfijnen.
In recente artikelen heeft Nathanson, de "vader" van dolfijnentherapie, bevestigd dat hetzelfde therapeutische succes wordt bereikt met robots. Volgens experts produceren deze therapeutische animatiedolfijnen, of TAD's, die bedrieglijk veel op echte dolfijnen lijken, in sommige gevallen zelfs nog meer vooruitgang dan levende bruinvissen. Als dit alternatief ingeburgerd raakt, kunnen de kosten van dolfijntherapie op de lange termijn mogelijk worden verlaagd. Daarnaast hebben de dolfijnrobots geen werktijdbeperking, die is onlangs besproken voor introductie.
Dolfijntherapie als dierenmishandeling?
Dierenrechtenactivisten zijn vooral blij met TAD: een soortspecifieke houding van de zeer gevoelige en intelligente dieren is niet mogelijk in gevangenschap. Vrij rondlopende dolfijnen verzamelen zich soms in verenigingen van wel 1,000 dieren, zwemmen tussen de 60 en 100 kilometer per dag en duiken tot 500 meter diep. Dolfijnen in gevangenschap kunnen daarentegen hun partner niet kiezen, leven in een kleine tank of een afgezonderd oceaangebied en moeten leren dode vis te eten. Bovendien worden ze meestal behandeld met drugs en hormonen om ziekte te voorkomen. Desalniettemin kunnen mensen en dolfijnen in de tank elkaar besmetten met bestaande ziekten. Omdat gevangenschap geweldig betekent spanning bij dolfijnen komen verwondingen bij patiënten ook steeds weer voor (als gevolg van agressiviteit of ongevallen).
