Degenen die spreken van een schimmelinfectie van de huid verwijzen meestal naar voetschimmel Maar er zijn veel andere delen van de huid op het lichaam waar de microben zich nestelen. In slechte gevallen moeten patiënten die met dermatofyten zijn geïnfecteerd, maandenlang speciale medicijnen gebruiken om de ontstoken gebieden te genezen.
Wat zijn dermatofyten?
Dermatofyten zijn draadschimmels (hyphomyceten). De kleine microben veroorzaken huid infecties (dermatofytosen). Daar nestelen ze zich in de bovenste of zelfs onderste lagen van de huid en voeden ze zich met de keratine van de doden huidschubben Het kleine pathogenen hebben enzymen zoals keratinase om de deeltjes af te breken. Momenteel zijn 38 soorten dermatofyten bekend bij mens en dier. Ze zijn ingedeeld in drie geslachten: Trichophyton, Microsporum en Epidermophyton floccosum. De overgrote meerderheid van de huid schimmelziekten worden veroorzaakt door draadschimmels. De meeste hebben alleen invloed op de opperhuid. Sommigen van hen zijn echter gespecialiseerd in voedingsstoffen in dermis en subcutis. In de regel besmetten ze delen van het lichaam die bedekt zijn met hoorncellen. Andere dermatofyten geven de voorkeur aan hoofdhuid en nagels Epidermofyten zijn zelden veroorzakers van schimmelinfecties van de huid.
Voorkomen, verspreiding en kenmerken
Draadschimmels komen buiten de mens voor in de bodem en op de huid van dieren. Dit zijn meestal huisdieren (honden, katten, knaagdieren). Omdat mensen bijzonder intens contact met hen hebben, is overdracht van dier op mens relatief gebruikelijk. Huidschimmels kunnen ook worden overgedragen door ratten en muizen. Infecties van grond op mens zijn vrij zeldzaam en treffen meestal alleen beroepsgroepen die veelvuldig in contact komen met de bodem. Wel natte ruimtes in het openbaar zwemmen zwembaden en sauna's kunnen ook besmettelijk zijn. Als bezoekers dan geen badslippers dragen, treden vaak infecties op. Aan de andere kant komt infectie van mens op mens vaker voor. Het gebeurt door nauw fysiek contact en gedeelde oppervlakken (zwembadbodem) en objecten (kammen, borstels). Huid ontsteking veroorzaakt door dermatofyten kunnen verschillende vormen aannemen, afhankelijk van het type en de grootte van het aangetaste huidgebied. Bij zware aantasting kunnen zelfs grote delen van de zuurmantel van de huid worden vernietigd. Sommige schimmeldraden hechten zich met behulp van speciale kleefmiddelen aan de huidcellen, terwijl andere soorten schimmels het liefst moeilijk bereikbare delen van het lichaam koloniseren (interdigitale ruimtes). Afhankelijk van de voorkeursplaats van kolonisatie, hebben ze enzymen zoals elastases (breken de elastinelaag van de huid af), keratinases (gespecialiseerd in hoornachtige schubben) en collagenases (voeden zich met collageen Hun stofwisselingsproducten veroorzaken dan de schimmelinfectie (tinea). Filamenteuze schimmels infecteren niet alleen de huid, maar ook haar en nagels Trichofyten komen ook voor bij huisdieren en kunnen infecteren nagels, huid en haar Microsporum-soorten koloniseren ook gemakkelijk dieren die in nauw contact met mensen leven. Ze verkiezen haar en huid. Epidermophyton floccosum, als het al verschijnt, is gespecialiseerd in nagels en huid.
Ziekten en symptomen
Voorwaarden voor infectie met draadschimmels zijn een slechte huidbarrière voorwaarde, hoge vochtigheid, langdurig contact met de ziekteverwekker, en de sterkte van het besmettelijke potentieel van de schimmel. Bij infecties veroorzaakt door draadschimmels zijn er drie soorten (huid-, nagel- en haarmycosen), afhankelijk van het verspreidingsgebied. Huidmycosen (tinea corporis) verschijnen in de vorm van rode, schilferige en scherp afgebakende huidbloesems (ringkorstmossen) met donkerrode schilferende randen, die zich vanuit de stam verspreiden. Daarom komen ze ook voor op de armen en in de lies- en anale regio's. Veroorzakers van tinea corporis zijn trichofyten en Microsporum (van honden). De uitbloeiingen jeuk en verspreiden zich van binnen naar buiten, en de stofwisselingsproducten die erdoor worden afgescheiden, veroorzaken een ringvormige wand die zeer besmettelijk is. Het gebied binnenin geneest sneller en wordt steeds lichter van kleur. Ook grotere gebieden die door de huid worden aangetast, korstmossen groeien verliefd op elkaar. Als er haar op de geïnfecteerde gebieden zit, valt het meestal snel uit. Bij patiënten met een verzwakte immuunsysteem, tinea corporis verspreidt zich gewoonlijk over het hele lichaam. Een besmettelijke speciale vorm is het tinea rubrum-syndroom: Trichophyton rubrum, dat normaal alleen veroorzaakt voetschimmel, verspreidt zich over het hele lichaam. Het syndroom komt voor in families. Zelfs de nagels kunnen worden geïnfecteerd. Handschimmelinfecties (tinea manuum) zijn meestal beperkt tot leden van bepaalde beroepsgroepen, zoals landarbeiders en hoveniers. Ze worden veroorzaakt door het in de bodem levende Microsporum gypseum. Ontsteking van dit type is meestal beperkt tot een enkele handpalm. Het is schilferig, gebarsten en verdikt door geile lagen. Nagelmycosen (tinea unguium) veroorzaken bruinachtige broze nagels. Epidermophyton floccosum of Trichophyton-soorten zijn de schuldige. Nagel schimmel besmetting komt vaak samen met voetschimmel De infectie van de interdigitale ruimte van de tenen verspreidt zich naar de teennagels Nagelmycosen komen vaak voor bij patiënten met suikerziekte en circulatiestoornissen van de benen. Volgens schattingen treft voetschimmel (tinea pedis) nu één op de vijf Duitse burgers. Alle drie geslachten van draadschimmels dragen bij aan de ontwikkeling ervan, maar vooral Trichophyton rubrum, dat wijdverspreid is in Europa. Haarmycosen komen voor op de hoofd als Tinea-capitis of in de baard (Tinea barbae). De veroorzakers zijn trichofyten en microsporen, die bij voorkeur op de huid van honden leven. De besmette plekken op de hoofdhuid zijn rond, bedekt met schubben en hebben de typische “gemaaide weide”: de haren worden daar allemaal op dezelfde hoogte afgebroken. Tinea barbae laat kale plekken achter die soms bedekt zijn met korstjes en bedekt zijn met foci van pus.
