Candida is een geslacht van gist. De bekendste vertegenwoordiger van dit geslacht is de schimmel Candida albicans.
Wat is Candida?
Candida zijn gisten van de deling van buisvormige schimmels. Verschillende soorten van het geslacht zijn potentieel pathogenen voor mensen. Ze staan ook bekend als pathogene Candida. Deze omvatten Candida stellatoidea, Candida famata, Candida glabrata, Candida krusei of candida dubliniensis. De bekendste en meest voorkomende vertegenwoordiger van Candida is echter Candida albicans. Het is de veroorzaker van candidiasis. Candidiasis is een besmettelijke ziekte die soms drastische symptomen kunnen veroorzaken, vooral bij mensen met een verzwakte immuunsysteem De schimmel komt ook voor bij driekwart van alle gezonde mensen. In dit geval behoort het echter tot de voorbijgaande flora. Dit betekent dat het met voedsel wordt ingenomen, door het darmkanaal gaat en vervolgens wordt uitgescheiden. Het leeft op de slijmvliezen van de mond, keel en in de spijsverteringskanaal Het voelt ook thuis in het genitale gebied, tussen de vingers en tenen en ook op de vingernagels teennagels Candida albicans is een facultatieve ziekteverwekker. Normaal gesproken leeft het in een staat van evenwicht met het menselijke immuunsysteem en de andere micro-organismen in de spijsverteringskanaal Kolonisatie kan echter leiden tot ernstige symptomen.
Voorkomen, verspreiding en kenmerken
Candida-gisten komen bijna overal voor. Het is voor mensen bijna onmogelijk om niet in contact te komen met Candida. In de eerste plaats via voedsel nemen mensen dagelijks grote hoeveelheden schimmels binnen dieet Vooral plantaardige voedingscomponenten zijn van nature besmet met Candida. De Duitse Vereniging voor Hygiëne en Microbiologie staat bijvoorbeeld tot 100,000 kolonievormende eenheden schimmels per gram toe op gedroogde kruiden en specerijen. Verse rauwe groentesalades bevatten ook vaak Candida in grote hoeveelheden. Voor kant-en-klare salades, zoals die verkrijgbaar zijn bij salades in supermarkten, gelden richtwaarden tot 5,000,000 kolonievormende eenheden per gram. Zo kunnen in een maaltijd die 200 gram rauwe salade bevat, gemakkelijk enkele miljoenen schimmels het lichaam binnendringen. Candida is relatief resistent tegen maagzuur, zoveel van de ingenomen gistschimmels komen in het darmkanaal terecht. In de darm, doden van veel schimmels door spijsvertering enzymen komt normaal voor. Bij intacte kolonisatieresistentie in de darm hebben de schimmels echter meestal niet de mogelijkheid om zich verder in de darm te vermenigvuldigen. Ook is langdurige hechting of verdere kolonisatie in de darm niet mogelijk met intact darmflora.
Ziekten en klachten
Wanneer candida-schimmels in de menselijke darm daarentegen een aangetast barrièresysteem tegenkomen, kunnen opportunisten zich vermenigvuldigen en de darm koloniseren. Zo wordt een kleine candida-kolonisatie aanvankelijk een oppervlakkige infectie van de darmwanden. In de darm kunnen candida-gisten verschillende pathogene mechanismen ontwikkelen. Ze kunnen bijvoorbeeld filamenten vormen die diep in de darm doordringen slijmvlies Activering van cyclische proteasen beschadigt ook de darm slijmvlies Met behulp van deze pathogene mechanismen kunnen de gisten diep in de darmwand doordringen. Dit resulteert in eerste instantie in diepe mycosen. Later is het ook mogelijk dat de gisten de bloedbaan van het lichaam binnendringen, wat resulteert in een gegeneraliseerd distributie van de gisten. Al in de darm kunnen de gisten tal van symptomen veroorzaken. Door de snelle vermenigvuldiging van de schimmels in de darm is er natuurlijk ook een verhoogd aantal dode schimmel- en darmcellen. Deze vervallen en geven zogenaamde antigenen vrij. De antigenen worden gedeeltelijk geabsorbeerd door de darm slijmvlies en voer de bloed via beschadigde slijmvliesbarrières. Bij een allergische aanleg kunnen de antigenen overeenkomstige allergische reacties veroorzaken. Men vermoedt zelfs dat reumatoïde manifestaties, die vaak voorkomen bij intestinale mycosen, het gevolg zijn van circulerende immuuncomplexen. Gisten worden al eeuwenlang gebruikt om alcoholische dranken te produceren. Tijdens de ontbinding van koolhydraten, zij produceren ethanol en foezeloliën. Vergelijkbare processen vinden plaats in de darmen wanneer candida aanwezig is. In het bijzonder de lever lijdt aan de permanent geproduceerde romp alcoholen bij langdurige schimmelbelasting. Chronische darmmycosen kunnen dus ernstige vormen aannemen lever Omdat de gisten de lokale flora gedeeltelijk verdringen wanneer ze zich hechten aan het darmslijmvlies, wordt ook de barrièrefunctie van de darm aangetast. Intestinale mycose kan dus de zogenaamde lek veroorzaken darm syndroom. In lek darm syndroom, is het darmslijmvlies doorlaatbaar, waardoor verschillende antigenen en micro-organismen in de bloedbaan kunnen komen. Allergisch huid symptomen of huidziekten zoals neurodermitis kan het resultaat zijn. Candida kan zich echter niet alleen in de darm verspreiden, maar ook in de darm mondholte Candidiasis van de mondholte wordt ook wel spruw of stomatitis candidomycetica genoemd. Een witachtige laag is te zien op de rode slijmvliezen van de mond Dit kan worden weggeveegd. Candidiasis van de vagina wordt genoemd vaginale mycose or vaginale schimmel Ook hier is de veroorzaker bijna altijd Candida albicans. Vaginale spruw wordt meestal veroorzaakt door een verzwakt afweermechanisme, hormonale schommelingen, onjuiste intieme hygiëne of geslachtsgemeenschap. Kenmerkende symptomen van vaginale schimmelinfectie zijn jeuk en afscheiding. De afscheiding is wit en brokkelig van consistentie. In tegenstelling tot de afscheiding bij bacteriële infecties, is de afscheiding bij vaginale spruw bijna geurloos. Bovendien kunnen witte, afveegbare coatings op het slijmvlies van de vagina verschijnen. Erosies van de gevoelige slijmvliezen zijn ook mogelijk. Afhankelijk van de omvang van de ziekte kunnen pijnlijke laesies zich ook verspreiden naar de binnenkant van de dijen.
