Over de gemoedstoestand van vreugde wordt niet voor niets gezegd dat deze beter gedeeld hoort. Het gevoel van vreugde als reactie op mooie momenten of situaties werkt als een geschenk, veroorzaakt een glimlach of gelach. Toestanden van vreugde zijn opgewektheid, opwinding, frisheid, welzijn, vertrouwen en optimisme. De stemming is verheven. Het leven wordt als mooi beschouwd.
Wat is vreugde?
Het gevoel van vreugde als reactie op mooie momenten of situaties werkt als een geschenk, veroorzaakt een glimlach of gelach. In feite is vreugde als basisemotie genetisch bepaald. Het lichaam reageert op dit gevoel door los te laten endorfines, die een geluksgevoel oproepen en daarom ook wel geluk worden genoemd hormonen. Vreugde is het moment van innerlijke vrede, dat zich manifesteert als de zekerheid alles te kunnen bereiken of de doelen die we onszelf hebben gesteld te hebben behaald. Deze emotie is geen permanente toestand, maar wordt gevoeld wanneer in behoeften wordt voorzien. De uiting van vreugde kan subtiel zijn, maar ook uitbundig, tot een uitgestraalde kreet van vreugde. Het lichaam ontspant zich daarbij, voelt zich onthecht, bevrijd. Het gevoel van vreugde staat in contrast met het gevoel van verdriet. Zonder deze verandering zou de persoon de verschillende emoties niet kunnen waarnemen, het contrast niet begrijpen. Daarom kan hij soms zelfs gewoon gelukkig zijn als hij gelukkig is. Vreugde komt in verschillende vormen voor, kan een constante zijn die levensvreugde wordt genoemd, zich een gebeurtenis voorstelt die nog niet heeft plaatsgevonden en anticiperend wordt, maar kan ook leedvermaak zijn, om te worden geamuseerd door het ongeluk van anderen.
Functie en taak
Reeds voor de oude filosofen was vreugde een belangrijk doel in het leven. De Griekse Epicurus wordt beschouwd als de filosoof van vreugde of eenvoudig geluk. Sommige critici hebben ten onrechte de uitspraken van Epicurus verward met hedonisme, wat opnieuw laat zien hoe dicht vreugde en hedonisme zijn. Epicurus zei echter dat het doel een zalig leven was. De mens zou er alles aan doen, zodat hij geen van beide zou voelen pijn noch opwinding. Boeddhisten denken op dezelfde manier. Door middel van meditatie en opmerkzaamheid, een staat van vreugde en tevredenheid moet worden bereikt. Dit gebeurt door reflectie en zelfkennis en gaat gepaard met het delen van vreugde, mededogen voor de naaste. Het bereiken van geluk, vreugde en evenwicht word hier het doel. Lijden moet worden vermeden. In feite werkt vreugde als een magneet. Wie blij is, straalt dit gevoel uit, verandert door deze emotie. Ook al is de innerlijke vreugde niet direct herkenbaar, het laat zich zien in een ontspannen gezicht of rustige bewegingen. Oprechte vreugde veroorzaakt altijd een glimlach, niet alleen in de uitdrukking van de lippen, maar in de hele uitstraling. Mensen voelen zich aangetrokken tot vreugde. De persoon die vreugdevol is, wordt toleranter en geduldiger. Het moment van vreugde kan worden gericht. Reeds in het christendom was liefdadigheid een dienst van vreugde. De mens ervaart innerlijke voldoening door de hulp die hij aan anderen geeft. Hij wordt zich er ook van bewust dat het leven een geschenk is. Vreugde roept dankbaarheid op. Zelfs leedvermaak is een normaal psychologisch verschijnsel in het dagelijks leven en doet er soms goed aan te erkennen dat bepaalde bereikte doelen zijn geslaagd. Het falen van anderen weerspiegelt iemands eigen succes. Sommige mensen verheugen zich zelfs over het ongeluk van hun medemensen, waarbij ze vergeten dat het leven nooit hetzelfde is en dat ook zij nooit gespaard blijven. Schadenfreude kan echter ook openlijk plaatsvinden, als spot, ironie of sarcasme.
Ziekten en kwalen
Net zoals vreugde deel uitmaakt van het dagelijkse leven van gezonde mensen, ook al is het niet elke dag, zijn er ook mensen die niet in staat zijn tot vreugde. De symptomen zijn vreugdeloosheid en Depressie. Geen doel, geen ander persoon, geen stemming kan de emotie van vreugde opwekken. In de psychologie is een persoon met uitbundige vlagen van opgetogenheid en uitbarstingen van vreugde, vergezeld van daaropvolgende sombere momenten en diep verdriet, manisch-depressief. Uitbundige luchthartigheid lijkt pas pathologisch als ze zich in een overdreven vorm manifesteert. Als een gezond persoon een manisch-depressieve persoon ontmoet, lijkt de opgetogenheid al snel ongepast en ondraaglijk. De emotie lijkt overdreven. Vreugdeloosheid is daarom een stemmingsstoornis of een teken van alarmering stemmingswisselingenEen persoon die vatbaar is voor Depressie is niet in staat onbezorgd door het leven te gaan of emotioneel te reageren op een vreugdevolle gebeurtenis. Medelevende vreugde voor anderen kan niet mogelijk zijn als de persoon niet eens verheugd is over zijn eigen omstandigheden, net zoals het nauwelijks mogelijk is anderen lief te hebben zonder zichzelf lief te hebben of op zijn minst te waarderen. Gebrek aan vreugde leidt tot lusteloosheid, neerslachtigheid, ontmoediging en berusting. De hele geest en het lichaam reageren op dit onvermogen tot vreugde. Somberheid manifesteert zich ook vooral bij uitputting.
