Vitamine D: veiligheidsbeoordeling

In 2012 evalueerde de Europese autoriteit voor voedselveiligheid (EFSA) vitamine D voor de veiligheid en stel een zogenaamd Tolerable Upper Intake Level (UL) in. Deze UB werd in 2018 door EFSA bevestigd in een samenvattende tabel. De UL geeft de veilige maximale hoeveelheid van een micronutriënt (vitale stof) weer die geen bijwerkingen veroorzaakt wanneer deze een leven lang dagelijks uit alle bronnen wordt ingenomen.

De maximale veilige dagelijkse inname voor vitamine D is 100 µg. 100 µg vitamine D is gelijk aan 4,000 IU (Internationale Eenheden). De maximale veilige dagelijkse inname voor vitamine D is 20 maal de door de EU aanbevolen dagelijkse hoeveelheid (Nutrient Reference Value, NRV).

Deze waarde is van toepassing op volwassen mannen, vrouwen en kinderen van 11 jaar en ouder, evenals op zwangere vrouwen en vrouwen die borstvoeding geven. Voor zuigelingen van 0 tot jonger dan 6 maanden is de veilige dagelijkse inname-limiet (UL) 25 µg, en voor zuigelingen van 6 tot jonger dan 12 maanden is deze waarde 35 µg. Voor kinderen van 1 jaar tot jonger dan 11 jaar is de UL 50 µg.

De NOAEL (No Observed Adverse Effect Level) - de hoogste dosis van een stof die niet detecteerbaar en meetbaar is bijwerkingen zelfs bij voortgezette inname - is door de EFSA vastgesteld op 250 µg. Dit maakt het hoogste dosis waarbij nee bijwerkingen kon worden gedetecteerd meer dan tweemaal de veilige dagelijkse inname limiet voor vitamine D.

Gegevens uit de NVS II (Nationale Voedingsenquête II, 2008) over dagelijkse inname van vitamine D uit alle bronnen (conventioneel dieet en supplementen) geven aan dat het veilige maximale niveau van 100 µg niet wordt bereikt.

De ongewenste effecten van een permanent te hoge vitamine D-inname liggen in de vitamine D-afhankelijke verhoging calcium absorptie in de darm en de verhoogde mobilisatie (afgifte) van calcium uit de botten. Dit kan leiden tot hypercalciëmie. Langdurig hoog bloed calcium concentraties kunnen leiden op metastatische verkalking van zachte weefsels, inclusief de nieren, bloed schepen, hart-en longen.

In één onderzoek trad hypercalciëmie alleen op bij niveaus van 15,000 µg vitamine D (equivalent aan 150 keer het veilige dagelijkse maximum) om de 3 maanden. Is gestegen bloed calcium concentratie hoeft niet per se leiden tot metastatische verkalking van zacht weefsel, maar het is een risicofactor. Een andere studie toonde geen verhoging van het calciumgehalte in het bloed concentratie bij gezonde volwassenen met dagelijkse inname van 250 µg vitamine D gedurende 6 weken. Evenzo werden enkelvoudige doses tot 10,000 µg vitamine D verdragen door oudere volwassenen zonder bijwerkingen.