Verwaarlozing is een neurologische aandachtsstoornis waarbij getroffen personen de helft van de ruimte of de helft van het lichaam en / of object verwaarlozen. Het is respectievelijk een egocentrische en een allocentrische aandoening.
Wat is een verwaarlozing?
Verwaarlozing treedt vaak op na bloeding van de middelste hersenhelft slagader (hersenslagader) en rechter hemisferische cerebrale infarcten. Deze neurologische aandoening wordt veroorzaakt door een laesie in de pariëtale lob van de cortex (hersenschors). Diagnose is vaak moeilijk omdat de symptomatologie gevarieerd is. Verwaarlozing kan alle sensorische modaliteiten beïnvloeden, en in de meeste gevallen zijn patiënten zich niet bewust van hun tekortkomingen en classificeren ze hun gedragsafwijkingen als normaal. Daardoor is er geen inzicht in de ziekte (anosognosie).
Oorzaken
Verwaarlozing ontwikkelt zich met schade aan specifiek hersenen regio's, de pariëtale kwab en de pariëtale kwab, respectievelijk. Dit deel van de hersenen is verantwoordelijk voor het beheersen van de aandacht. Mogelijke schade omvat hersenen tumoren, beroerte, hersenbloeding, traumatisch hersenletsel, hersenvliesontsteking, encefalitis, multiple sclerose, spierziekte en perifeer zenuwstelsel en neurodegeneratieve ziekten. De meeste patiënten met verwaarlozing syndroom hebben last van een rechtszijdige beroerte met schade aan de rechter hersenhelft. Ze negeren de andere, linkerkant van het lichaam of de ruimte. Het herseninfarct van de linkerhersenhelft is minder ernstig en komt minder vaak voor.
Symptomen, klachten en tekenen
De patiënt scheert of wast slechts de helft van het lichaam. Hij reageert niet wanneer hij vanaf de beschadigde kant wordt benaderd, omdat hij niets kan horen of zien. Hij botst of komt obstakels tegen die aan de verwaarloosde kant zijn. Bij het eten let hij alleen op het eten aan de ene kant van het bord en negeert de andere kant. Als hij een foto moet maken, worden alleen de delen van de waargenomen zijde meegenomen. De reden waarom de getroffen personen zich voor buitenstaanders zo vreemd gedragen, is dat ze hun tekorten vaak niet inzien. Voor hen is hun gedrag normaal, ze hebben geen inzicht in hun ziekte en ze reageren des te gewelddadiger wanneer hun sociale omgeving hun aandacht vestigt op hun gedragsconspicuïteiten. Ze zien er onverzettelijk, uitdagend, onwetend, onverschillig, onvriendelijk en eigenwijs uit. Klinische neuropsychologie heeft tot doel deze tekorten te verminderen of te elimineren met verschillende therapeutische benaderingen. Een voorwaarde voor een succesvolle behandeling is echter het vermogen van de patiënt om te begrijpen. Zolang dit niet gebeurt, hebben de getroffen individuen weinig motivatie om te ondergaan therapie, en het blijft moeilijk om ermee om te gaan.
- Visuele aandachtstekortstoornis komt het vaakst voor. Patiënten nemen objecten, mensen en ruimtes aan de verwaarloosde kant niet waar of nemen ze met vertraging waar. Hun richtingsgevoel is voornamelijk gericht op de niet-verwaarloosde helft.
- Bij auditieve verwaarlozing wordt het gehoor verminderd en worden geluiden, gesprekken, muziek en spraak niet of beperkt waargenomen. Als de getroffen personen aan de verwaarloosde kant worden aangesproken, reageren ze niet of vertragen ze.
- Met de persoonlijke verwaarlozing maken patiënten de ene helft van het lichaam leeg en nemen ze geen inkomende stimuli zoals aanraking, druk waar pijn, letselpijn of temperatuurprikkels. Als alternatief wijzen ze deze stimuli toe aan de helft van het lichaam die niet wordt verwaarloosd.
- Bij olfactorische verwaarlozing worden geuren niet waargenomen.
- Motorische verwaarlozing leidt tot een verminderd gebruik van de extremiteiten (hemiacinesis).
- Representatieve verwaarlozing houdt het verwaarlozen van stimuli in visuele waarneming in. Patiënten nemen objecten, gebouwen, mensen en obstakels alleen waar aan de niet-verwaarloosde kant, waardoor de aangedane kant buiten de beeldbeschrijving blijft.
Diagnose en ziekteprogressie
Het is een verworven perceptuele stoornis als gevolg van beroerte of andere vormen van hersenbeschadiging. Het verstoringsproces is in wezen omgekeerd, omdat alleen de zijde tegenover de hersenbeschadiging wordt verwaarloosd. Als er sprake is van een rechter hersenhelft, worden prikkels van de linkerkant van de ruimte of van het lichaam niet waargenomen en vice versa. De termen hemineglectie, hemiplegische aandachtstekort en hemiplegische verwaarlozing worden gelijkelijk gebruikt. Een neclect kan meerdere sensorische kanalen tegelijk beïnvloeden en visuele, auditieve, sensorische of motorische stoornissen veroorzaken. Bij deze klachten blijft maar één kant functioneren terwijl de andere kant volledig wordt verlaten. De diagnose is voornamelijk gebaseerd op gedragsafwijkingen, beeldvorming, weefselafname en spierbiopten. Eenvoudige tests bevestigen ook snel de eerste vermoedens. Neurologen voeren met patiënten zoek- en doorstreeptests, lees-, schrijf- en rekentests en tekenoefeningen (visuele verkenningstraining) uit. In therapieworden alledaagse situaties getraind rekening houdend met de verwaarloosde kant. Met optokinetische simulatie therapiemoeten patiënten symbolen volgen die naar de verwaarloosde kant gaan.
Complicaties
Verwaarlozing is al een complicatie die vaak ontstaat na een beroerte. Wanneer er echter sprake is van verwaarlozing, zijn verdere complicaties alleen het gevolg van het typische gedrag van de getroffen persoon. Om dit te voorkomen is intensieve therapie nodig. De patiënt is zich echter niet eens bewust van de aandoening. Daarom heeft hij in eerste instantie geen last van de directe effecten hiervan voorwaarde en staat therapie vaak niet toe. Op basis hiervan kunnen verschillende complicaties optreden. Omdat de patiënt alle objecten negeert die in beeld worden gebracht vanwege de beschadigde hersenhelft, kunnen onder andere ongevallen en verwondingen optreden bij een botsing met deze objecten. Bovendien is de getroffen persoon zonder verpleegkundige ondersteuning vaak niet meer in staat zichzelf voldoende te voeden of de eenvoudigste handelingen op het gebied van persoonlijke hygiëne uit te voeren. In ernstige gevallen kan dit leiden naar ondervoeding zonder hulp en tot sociaal isolement met de neiging tot verwaarlozing. In ongeveer 65 procent van alle gevallen verdwijnt de verwaarlozing echter binnen 15 maanden zonder dat er bijzondere complicaties optreden ondanks het ontbreken van therapie. Bij ongeveer 35 procent van de getroffenen blijven echter duidelijke symptomen bestaan, die dan alleen vatbaar zijn voor symptomatische therapie. Een voorwaarde voor therapie is echter begrip van de ziekte. Een volledige genezing is dan echter niet meer mogelijk.
Wanneer moet je naar de dokter gaan?
Gedragsafwijkingen of een uiterlijk dat sociaal gezien wordt als afwijkend van de norm dienen met een arts te worden besproken. Als het gaat om een speciale houding van de getroffen persoon ten opzichte van zijn eigen lichaam, heeft hij meestal hulp en ondersteuning nodig. Aandachtstekortstoornis, stoornis in het lichaamsschema en dwangmatig gedrag moeten met een arts worden besproken. Aangezien de persoon die door verwaarlozing wordt getroffen geen inzicht heeft in de ziekte, is het zeer onwaarschijnlijk dat medische opheldering van de symptomen nodig is. Daarom vindt een bezoek aan de dokter vaak niet op eigen initiatief plaats. Daarom hebben naaste familieleden, vertrouwelingen en vrienden een verhoogde zorgplicht. Als ze onregelmatigheden opmerken, moeten ze het vertrouwen van de betrokken persoon winnen en verdere maatregelen met een arts bespreken. Om ervoor te zorgen dat ze niet falen in hun inspanningen, moeten ze eerst voldoende informatie krijgen over het ziektebeeld. Voor een uitgebreide uitleg is een bezoek aan de huisarts aan te raden. Als de getroffen persoon de ene helft van het lichaam opvallend meer wast of aandacht schenkt dan de andere, is dit een teken van een discrepantie. Indien in principe door de aanwezige personen bijzonderheden van een perceptuele verschuiving in verschillende situaties in het dagelijks leven worden geregistreerd, dient een gesprek met de getroffen persoon te worden gezocht. Als geuren, geluiden of prikkels niet worden waargenomen, is er reden tot bezorgdheid.
Behandeling en therapie
Familieleden kunnen enkele stappen ondernemen om hun dagelijks leven gemakkelijker te maken. Glazen, kopjes en borden worden onder een kleine hoek naar de verwaarloosde kant op de tafel geplaatst. Alle activiteiten worden via de beperkte kant op de getroffen persoon gericht om het bewustzijn van die kant te trainen. Het bed is zo gepositioneerd dat de patiënt met de gezonde kant naar de muur gericht ligt. Bewust omgaan met de patiënt is essentieel, aangezien het vermogen om op te letten en te concentreren beperkt is. Dagelijkse situaties, gesprekken en bezoeken zijn vermoeiend. Daarom worden herhaalde pauzes aangegeven. Overmatige kritiek en ongeduld werken averechts en versterken de blokkerende houding. Een klein apparaatje ter grootte van een pakje sigaretten dient als signaalgenerator. Er klinkt met regelmatige tussenpozen een signaal en de patiënt moet het apparaat uitschakelen met de verwaarloosde kant. Een vibrator kan de spieren stimuleren en de gevoeligheid verhogen. Diverse oefeningen trainen oog en hoofd bewegingen. Cue-stimuli vergemakkelijken de waarneming, bijvoorbeeld gekleurde markeringen op objecten, lichtsignalen of akoestische stimuli. Als er inzicht is in de ziekte, kan de getroffen persoon de zelffunctionerende techniek gebruiken om zichzelf te motiveren bewust zijn verwaarloosde kant waar te nemen.
Vooruitzichten en prognose
Als een beroerte de oorzaak is van verwaarlozing, moeten patiënten onmiddellijk medische hulp inroepen. Als verwaarlozing alleen plaatsvindt, zijn de getroffen personen vaak niet op de hoogte van ziekte zonder behandeling. Dit blijkt uit het feit dat patiënten de kant van de omgeving en het lichaam tegenover de hersenlaesie niet opmerken of negeren. De prognose verslechtert omdat de volgende zintuigen gestoord blijven: visueel, auditief, tactiel en olfactorisch. Het resultaat is verminderde aandacht voor prikkels in de buitenwereld. Maatschappelijke participatie wordt belemmerd doordat gesprekspartners niet goed worden bekeken of zelfs niet worden opgezocht. Door de verminderde waarneming van de motoriek vinden er minder bewegingen van de extremiteiten plaats, wat resulteert in een afname van het spierstelsel en de algemene vaardigheden. Patiënten hebben moeite met lezen, verzorgen, eten en sporten - allemaal gebieden van het dagelijks leven die een enorme vermindering van de onafhankelijkheid betekenen. De kans op verbetering neemt toe met neuropsychologische therapie omdat het helpt bij het ontwikkelen van ziektebewustzijn. Zelfs met behandeling blijft het vooruitzicht dat patiënten hulp nodig zullen blijven hebben in hun dagelijks leven. Dit geldt met name voor de mobiliteitsproblematiek en vereist meer aandacht van de omgeving.
het voorkomen
Er is geen preventie in klinische zin, aangezien beroertes, hersenbloedingen, hersentumors, en andere neurologische aandoeningen treden onverwacht op en kunnen iedereen treffen, ongeacht leeftijd en levensomstandigheden. Alleen een gezonde levensstijl kan dit voorkomen.
Nazorg
Meestal verdwijnt verwaarlozing vanzelf binnen enkele maanden zonder behandeling. Vervolgonderzoeken zijn dus niet verplicht. In veel gevallen zijn ze niettemin aan te raden, omdat genezing kan worden ondersteund door verschillende medische hulpmiddelen maatregelen Het wordt aanbevolen om regelmatig een neuroloog of in ieder geval de huisarts te zien. Dit is vooral nodig als de verwaarlozing werd veroorzaakt door een beroerte. Daarnaast zijn er diverse optionele nazorg maatregelen dat kan de genezing versnellen. Bijvoorbeeld vibratietherapie van de nek spieren, optokinetische stimulatie of visuele verkenningstraining worden vaak gebruikt bij verwaarlozing. Bovendien kunnen de effecten van verwaarlozing worden verbeterd door zogenaamd prisma te dragen bril Het specifieke therapeutische maatregelen voor follow-up hangt af van het type en de ernst van de ziekte. Daarnaast zijn er een aantal maatregelen die de getroffen persoon kan integreren in zijn of haar dagelijkse leven. Zo is het aan te raden om de verwaarloosde kant bewust mee te nemen bij activiteiten als eten, drinken, kammen en aankleden. In aanvulling op, hoofd en oogbewegingen kunnen specifiek worden getraind. Bovendien moeten mensen met een verwaarlozing gedurende enkele maanden extra voorzichtig zijn in het wegverkeer. In eerste instantie moet autorijden worden vermeden. Voorzichtigheid is ook geboden als voetganger. Idealiter moeten patiënten worden vergezeld door familieleden.
Wat u zelf kunt doen
Om verwaarlozing geleidelijk te verminderen, is het belangrijk om opnieuw bewust te worden van de verwaarloosde helft van het lichaam of de zijkant van de kamer. Indien mogelijk helpt het om het bed zo te plaatsen dat de aangedane zijde naar de kamer is gericht. Als gevolg hiervan komen er meer prikkels van de verwaarloosde kant. Omdat de verwaarlozing natuurlijk niet door de patiënt zelf wordt opgemerkt, moet hij er herhaaldelijk op worden gewezen door degenen om hem heen. Na verloop van tijd leert hij dat hij aan beide kanten naar objecten en geluidsbronnen moet zoeken. Als één kant van het lichaam niet of niet voldoende wordt waargenomen, kan het helpen om aan deze kant specifiek aandacht te besteden. Hier, de aangedane arm en been wordt stevig afgeroomd, of gemasseerd naar de hart- met een massage borstel. De onopgemerkte kant moet zo vaak mogelijk bij alledaagse activiteiten worden betrokken, zodat deze weer in de hersenen wordt geregistreerd als een bijbehorend lichaamsgebied. Bij het eten moeten altijd beide handen aan tafel zijn, ook al doet alleen de gezonde hand iets. De getroffen persoon moet zijn aangetaste arm vasthouden, zelfs met de gezonde arm op zijn lichaam. Op deze manier beschermt hij het actief tegen beknelling of verdraaien tijdens het bewegen of liggen.
