Voor het behoud van vitale functies moeten veel stoffen door het lichaam worden verdeeld. Omdat deze stoffen niet in staat zijn hun weg te vinden binnen een tijd die verenigbaar is met het leven op zichzelf, heeft de natuur gecreëerd bloed voor deze taak. Dit is een vloeistof die door het lichaam circuleert in een vast vasculair systeem en zich verspreidt zuurstof en andere stoffen door het hele lichaam. In deze circulatie, vanuit functioneel en anatomisch oogpunt, onderscheiden artsen twee soorten schepen: Slagaders en aders.
Wat zijn slagaders?
Slagaders hebben in feite de taak om te transporteren zuurstof-rijk bloed, die wordt verdreven door de hart-, naar de afgelegen delen van het lichaam. Daar de zuurstof wordt afgegeven aan de omliggende weefsels, omdat de cellen het nodig hebben om hun functie uit te voeren en niet dood te gaan. Deze processen produceren carbon dioxide, dat wordt geabsorbeerd in de bloed in ruil voor zuurstof en naar de longen getransporteerd, waar het vervolgens wordt uitgeademd. Dit retourtransport van bloed naar de centrale delen van het lichaam vindt plaats via de aderen. Ze bevatten 80 procent van het totale bloed volume, dat is normaal gesproken vier tot zes liter. Omgekeerd bevindt slechts 20 procent van het bloed zich tegelijkertijd in het arteriële systeem.
Anatomie en structuur
Het arteriële systeem kan anatomisch worden onderverdeeld in grote en kleine arteriën, in arteriolen en in haarvaten. Kenmerkend is dat naarmate het verder naar de periferie gaat, de diameter van de slagaders voortdurend afneemt totdat wetenschappers er uiteindelijk over spreken arteriolen, die aan het uiteinde van het arteriële systeem overgaan in de haarvaten, die op hun beurt dienen om stoffen uit te wisselen met het omringende weefsel. Als je naar de doorsnede van een slagader onder een microscoop kun je zien dat ze uit drie lagen bestaan. Binnenin, dwz het dichtst bij het bloed, bevindt zich een eenvoudige laag cellen, die in technische termen de endotheel. Rond de endotheelkan een spierlaag worden gezien als de tweede laag, die aan de buitenkant wordt begrensd door bindweefsel Dit vertegenwoordigt de derde laag in de constructie van een slagader De spierlaag speelt een belangrijke rol in de functie van een slagader en varieert, afhankelijk van de afstand tot de hart- Slagaders dicht bij de hart- zijn extreem elastisch dankzij rekbare elementen, filamenten genaamd, die in de spierlaag worden aangetroffen. Ver van het hart overheersen contractiele elementen, dus wordt gezegd dat slagaders van het spiertype zijn.
Functies en taken
Slagaders dienen natuurlijk om zuurstofrijk bloed naar de periferie van het lichaam te transporteren. Dit gebeurt onder de hoge druk die door het hart wordt opgebouwd, ook wel bloeddruk De slagaders nabij het hart zijn extreem elastisch, zoals hierboven besproken, zodat ze overmatige schommelingen in kunnen opvangen bloeddruk, die de slagaders op lange termijn beschadigen. De wetenschappelijke naam van dit effect, dat vooral in de aorta kan worden waargenomen, is het Windkessel-effect. De slagaders die ver van het hart zijn gelegen, worden voornamelijk geclassificeerd als spiertype. De haarvaten zouden barsten bij de hoge bloeddruk dat heerst in de aorta. Daarom moet het worden verlaagd door de spierslagaders ver van het hart en daarom worden deze weerstand genoemd schepen De haarvaten hebben nu de taak van massa overdracht. Zuurstof en carbon dioxide wordt uitgewisseld met het omringende weefsel. Bovendien komen de vloeibare componenten van het bloed, het bloedplasma, in de weefsels terecht. Vanaf dit punt wordt het plasma aangeroepen weefselvocht en heeft tot taak cellen te leveren die geen directe verbinding hebben met het vaatstelsel.
Ziekten
Een zeer significante ziekte van de slagaders wordt genoemd arteriosclerose Dit gebeurt bijvoorbeeld in verband met sigarettenconsumptie, spanning or ondervoeding In de loop van de jaren treden afzettingen op in de slagaders, die de elasticiteit van het vat verminderen en de doorsnede verminderen. Een gevolg van deze twee effecten is bijvoorbeeld de mogelijk fatale afloop hartaanval, waarin verstopt kransslagaders voorkomen dat delen van de hartspier van zuurstof worden voorzien. Bovendien kan atherosclerose leiden naar hoge bloeddruk, wat in de loop van de jaren het risico op schepen barsten. Dit kan gebeuren in de hersenenBijvoorbeeld, in dit geval spreekt men van een beroerte, welke kan leiden tot verlamming, sensorische gebreken en als laatste gevolg ook tot de dood.
Typische en veel voorkomende ziekten
- Arterieel circulatiestoornissen in de voeten en benen.
- Arteriële hypertensie
- Arteriële occlusieve ziekte
- Perifere arteriële occlusieve aandoening
