Synoniemen in bredere zin
roos, pityriasis simplex capillitii, hoofdborroe, pityriasis simplex capitis
De huid bestaat uit drie lagen van buiten naar binnen. De epidermis is een verhoornd squameus epitheel die een ondoordringbare hoornlaag produceert en ondersteunt, de buitenste grenslaag van de epidermis. Onder deze laag bevinden zich de dermis en de vetweefsel (onderhuids).
Andere componenten van de huid zijn de huidaanhangsels:
- Haar
- Nagels
- Talgklieren en zweetklieren
De keratinocyten (huidcellen van de epidermis) vertegenwoordigen een continu vernieuwende celpopulatie waarin celaanwinst (proliferatie) en celverlies (afschilfering) in evenwicht. De buitenste grenslaag van de epidermis is het eindproduct van de ontwikkeling van de keratinocyten. De resulterende hoornlaag is echter geen vaste structuur, maar wordt voortdurend vernieuwd door exfoliatie naar buiten en proliferatie van keratinocyten van onderaf.
De gemiddelde vernieuwingstijd van de gehele epidermis is één maand. Daarna zijn de dode cellen werpen en zijn soms zichtbaar als schalen. Verschillende stimuli kunnen overmatige weefselproliferatie (hyperproliferatie) en de vorming van zichtbare schubben veroorzaken.
De dode huidcellen (corneocyten) vermenigvuldigen zich nu en worden sneller afgestoten dan bij mensen die geen roosprobleem hebben. Bovendien produceert de hoofdhuid zijn eigen "glijmiddel", talg, met behulp van de talgklippen. Het houdt huid en haar zacht en soepel.
Als er te veel talg wordt geproduceerd, kunnen de afgestoten hoorncellen samenklonteren en losraken in zichtbare opeenhopingen van roos (aggregaten). Een van de oorzaken die de verhoogde en te snelle afstoting van dode huidcellen kan veroorzaken, is onjuist haar zorg. Door te vaak haar wassen of te heet föhnen, de talgklippen niet meer voldoende vet aanmaken en er ontstaat een droge, schilferige huid.
Maar ook verschillende ziektes kunnen de oorzaak zijn van roos. Een veel voorkomend probleem is seborrheic dermatitis, of seborrheic hoofd eczeem, waarbij een overproductie van talg (seborroe) en de toegenomen vermenigvuldiging van bepaalde micro-organismen, zoals de gist schimmel Malassezia furfur, spelen een belangrijke rol. Deze schimmel is normaal gesproken een onopvallend onderdeel van onze huidflora en breekt talg en dode cellen af.
Als de evenwicht van de hoofdhuid is verschoven, bijv. door onjuiste verzorging kan de schimmel zich vermenigvuldigen en zo jeukende ontstekingscentra veroorzaken. De hoofdhuid reageert op deze ontsteking met verhoogde roosvorming, wat op zijn beurt de groei van de schimmel bevordert. De seborroïsche hoofdhuid eczeem wordt veroorzaakt door de verhoogde talgproductie en het daarmee gepaard gaande samenklonteren van voortijdig dode hoorncellen, die massaal worden geëxfolieerd.
Bij 1-2% van de bevolking komt dit ziektepatroon voor en moet het worden behandeld met een antimycoticum. Andere ziektegerelateerde oorzaken die verband houden met roos zijn neurodermitis, psoriasis of andere schimmelziekten van de huid (tinea capitis). Maar ook hormonale stoornissen die de pH-waarde van de huid veranderen, suiker- en vetrijke voeding, overmatig alcoholgebruik, allergie of stress kunnen een verhoogde roosvorming veroorzaken. Vlooien of luizen kunnen ook een ernstige jeuk en schilfering van de hoofdhuid veroorzaken.
