Neuropathologie houdt zich bezig met pathologische veranderingen van het centrale en perifere zenuwstelsel bij zowel overleden als levende patiënten. Biopsieën van spieren en zenuwen vormen een belangrijke procedure in de neuropathologie, samen met bemonstering van cerebrospinale vloeistof. Binnen Europa is Duitsland het enige land waar neuropathologie een onafhankelijke tak van pathologie vormt.
Wat is neuropathologie?
Neuropathologie houdt zich bezig met pathologische veranderingen van het centrale en perifere zenuwstelsel bij overleden, maar ook bij levende patiënten. Pathologie houdt zich bezig met pathologische aandoeningen en veranderingen in het lichaam. Neuropathologie is een tak van dit medische veld. Het behandelt pathologische aandoeningen en veranderingen in neurologische weefsels. Veranderingen in de centrale zenuwstelsel vallen in dit veld, net als die van de hersenvliezen of perifeer zenuwen Naast de hersenschors en de cerebellum, de hersenzenuwkernen en de spinal cord spelen ook een rol in neuropathologie. In Europa is neuropathologie alleen in Duitsland een apart gebied van pathologie. Een residentie op dit gebied kwalificeert een neuropatholoog in heel Duitsland. Zowel neurologie en neurochirurgie als psychiatrie moeten worden onderscheiden van neuropathologie. Hoewel deze medische subspecialismen praktische onderwerpen zijn, is neuropathologie een klinisch-theoretisch onderwerp. Het begin van neuropathologie dateert uit de 17e eeuw en een Engelse arts genaamd T. Willis. In de 19e eeuw beleefde de neurowetenschappen een bloeiperiode en neuropathologie werd een medisch specialisme.
Behandelingen en therapieën
Net als elke andere pathologie bestudeert neuropathologie de oorsprong en de wijze van ontwikkeling van veranderingen in organische weefsels. In de subspecialiteit neuropathologie richt deze studie zich op neurologisch weefsel uit het centrale en perifere zenuwstelsel. Dit weefsel kan overeenkomen met zenuwweefsel, spinal cord weefsel of hersenen zakdoek. Spierweefsel kan echter ook onder de reikwijdte van de neuropatholoog vallen. Naast de oorsprong en wijze van ontwikkeling van de veranderingen, spelen ook het verloop en de gevolgen van neurologische aandoeningen een rol in de neuropathologie. Pathologische veranderingen van het neurologische systeem kunnen bijvoorbeeld worden voorafgegaan door een neurologische degeneratieve ziekte. Aan de andere kant kunnen tumoren of immunologische processen ook veranderingen in het centrale en perifere veroorzaken zenuwstelsel Naast het onderzoeken van veranderd weefsel van de levende patiënt, neemt autopsie van overleden patiënten een belangrijke plaats in binnen de neuropathologie. Het belangrijkste onderdeel van het neuropathologische takenpakket blijft onderzoek. In de 21e eeuw werd neurodegeneratie veroorzaakt door ziekten zoals Alzheimer ziekte speelt een bijzonder belangrijke rol bij neuropathologisch onderzoek. Neuro-immunologie neemt echter ook een belangrijke plaats in in neuropathologisch onderzoek in de context van ziekten zoals multiple sclerose Vooral neurologie en neurochirurgie putten uit de bevindingen van neuropathologie. Ze ontwikkelen bijvoorbeeld profylactica, diagnostiek en therapieën voor verschillende ziekten van het zenuwstelsel op basis van neuropathologische onderzoeksresultaten. De bespreking van neuropathologische onderzoeksresultaten en nieuwe observaties is aan de orde van de dag in het theoretische veld. In de regel vinden vooral interdisciplinaire gesprekken plaats met collega's uit de praktijk van de medische wereld. Aangezien neuropathologie zelf niet praktisch maar klinisch-theoretisch is, is er eigenlijk geen sprake van een behandelspectrum binnen het bereik van dit specialisme. Neuropathologie houdt zich bezig met het onderzoeken en verhelderen van neurologische aandoeningen. De eigenlijke behandeling wordt overgenomen door praktijkgebieden, zoals neurologie en neurochirurgie. Mogelijk kan de psychiatrie ook een behandeling bieden. Dit geldt voor aandoeningen die onafhankelijk blijken te zijn van pathologische veranderingen in het neurologische systeem tijdens neuropathologische onderzoeken.
Diagnose- en onderzoeksmethoden
Een van de belangrijkste procedures in de neuropathologie zijn spierbiopsieën. Op zo'n biopsieverwijdert de arts pathologisch veranderd spierweefsel van de patiënt en onderzoekt de oorzaak van de verandering in het laboratorium. Deze methode wordt voornamelijk gebruikt bij verdenking van spierziekten, maar zenuwbiopten zijn ook relevant voor neuropathologie. Het verwijderen van zenuwweefsel uit het neurologische systeem wordt meestal gebruikt voor de diagnose van neurodegeneratieve ziekten. In het bijzonder kunnen demyeliniserende ziekten worden gediagnosticeerd door de procedure. Hersenen biopsieën vinden ook plaats als onderdeel van neuropathologie. Bij dit type weefselbemonstering wordt meestal een klein gaatje in de schedel bot. In dit gat steekt de arts een holle naald, die wordt gebruikt om weefsel te verwijderen. Biopsie weefsel wordt biochemisch en moleculair onderzocht in het laboratorium. Op deze manier kan een biopsie maakt het mogelijk mogelijke oorzaken van ziekte te verkleinen. Bij het bemonsteren en onderzoeken van tumorveranderingen in het centrale en perifere zenuwstelsel overlapt neuropathologie het gebied van moleculaire pathologie. Dit medische vakgebied richt zich op genomische sequentieanalyse van tumorcellen. In de neuropathologie kan de bemonstering van neurologische weefsels ook plaatsvinden tijdens een autopsie en postmortemonderzoek. In deze context wordt weefselafname voornamelijk gebruikt voor neuropathologisch onderzoek. Net zo belangrijk als het verzamelen van spieren, hersenen en zenuwweefsel is de verzameling van cerebrospinale vloeistofmonsters voor neuropathologie. CSF is ook bekend als hersenvocht en vult de holtes van de hersenen. Vanuit de hersenen wordt dit hersenvocht afgevoerd naar de externe CSF-ruimtes. Pathologische processen in het centrale zenuwstelsel komen tot uiting in het CSF in verhoogde celaantallen of afwijkende concentraties van andere stoffen. De cerebrospinale vloeistof wordt uit de onderste cerebrospinale vloeistofruimte gehaald als onderdeel van een CSF-monster. Deze CSF-ruimte bevindt zich in het gebied van de wervelkolom en wordt doorboord voor bemonstering. Onderzoek van het verzamelde hersenvocht heeft een sprong in de diagnose van verschillende neurologische aandoeningen mogelijk gemaakt.
