Praten over de pest roept onvermijdelijk beelden op van de middeleeuwen met onhygiënische omstandigheden, talloze ratten en veel verlaten gebieden - de pestepidemieën in de middeleeuwen hebben immers meer dan 20 miljoen levens geëist. Maar ook vandaag nog, pest bacteriën zijn nog steeds dodelijk voor 1000-3000 mensen per jaar, volgens de WHO - de meest recente is longontsteking pest, die uitbrak in het noordwesten China.
Pest - wat is het?
Pest is een bacteriële ziekte die zeer verschillende beloop kan hebben: in het ergste geval leidt het als longpest binnen enkele dagen tot de dood, de ongevaarlijke variant leidt tot een milde griep-achtige reactie van het lichaam met sommige koorts en malaise (abortieve vorm van pest). De pest bacteriën kan op mensen worden overgedragen door beten van een geïnfecteerde vlo of van persoon op persoon worden overgedragen als een druppel infectiebijvoorbeeld bij hoesten.
Hoe vaak komen pestgevallen voor en waar komen ze voor?
Terwijl Europa en Australië als plaagvrij worden beschouwd, zijn er gebieden in Azië, Afrika en Amerika waar regionale pestuitbraken herhaaldelijk voorkomen. Vooral mensen die veel direct contact hebben met dieren lopen gevaar: jagers, dierenartsen, maar ook herders of andere mensen die in krappe omstandigheden met hun dieren leven. Vooral onder slechte hygiënische omstandigheden en in gebieden met een lage levensstandaard, waar veel mensen – en ook dieren – samenleven in een besloten ruimte, besmet vlooien kan zowel mensen als ratten en andere knaagdieren infecteren. Hoewel er geen voorwaarden bestaan voor de wereldwijde verspreiding van een besmettelijke uitbraak zoals in de Middeleeuwen, komen er jaarlijks beperkte uitbraken van de pest plaatselijk voor, soms met honderden of zelfs duizenden doden tot gevolg. De landen Oeganda, Congo, India, China werden de afgelopen jaren getroffen – maar ook in het zuidwesten van de Verenigde Staten zijn er af en toe pestgevallen onder kattenbezitters wier dieren jagen op zieke prairiehonden.
Bubonenpest, longpest – wat is het verschil?
De verschillende vormen van pest worden eigenlijk veroorzaakt door dezelfde ziekteverwekker. In builenpest, aan de ene kant, pijnlijk weefselvocht zwelling van de knoop vindt plaatselijk plaats op de plaats van de beet – de lymfeklieren en traktaten kunnen uitstulpingen vormen tot 10 centimeter dik (vandaar de naam). Ten tweede, de pestlijder vertoont ernstige koorts, griep symptomen, mogelijk bewusteloosheid. Builenpest vordert vaak tot plaag bloedvergiftiging (bloedvergiftiging=bloed vergiftiging), waarbij de bacteriën zijn verspreid met de bloed naar alle organen, waar ze ziektesymptomen veroorzaken. Terwijl builenpest is dodelijk in ongeveer de helft van alle gevallen, pest bloedvergiftiging is bijna altijd dodelijk zonder gericht antibioticum behandeling – na slechts 1 tot 2 dagen. Het klinische beeld van longpest is eveneens fataal. Ook hier sterft tot 95% van alle patiënten binnen enkele dagen – waarschijnlijk omdat direct contact van de ziekteverwekkers met de longen ervoor zorgt dat het afweersysteem van het lichaam de infectie niet kan bestrijden totdat het te laat is. de getroffenen hoesten, bloedig ontwikkelen sputum na een korte tijd en long falen met ademnood en bloed back-up naar de hart-. Soms begint de pest ook met een zere keel, maar vergelijkbaar met de builenpest, kan het ontaarden in pest bloedvergiftiging zonder behandeling. Alleen abortieve plaag is een ongevaarlijke variant, vergezeld van milde koud symptomen. Als men eenmaal een pestaanval heeft overleefd, is er levenslange immuniteit tegen deze gevaarlijke ziekte.
Wat kunt u doen als u een pestaanval heeft?
Als pest wordt vermoed, snel administratie of antibiotica zoals streptomycine, tetracyclineof doxycycline is meestal levensreddend en vermindert de mortaliteit tot minder dan 20%. Detectie van de ziekteverwekkers in het bloed bevestigt de diagnose, maar vanwege het dramatische verloop van de ziekte wordt de behandeling meestal gestart voordat een resultaat beschikbaar is. Bovendien is de vernietiging van geïnfecteerde vlooien door middel van insecticiden en de bestrijding van knaagdieren in het getroffen gebied speelt een speciale rol. Deze maatregelen voorkomen dat verdere individuen besmet raken met de ziekteverwekkers van de pest.
Hoe voorkom je een pestuitbraak?
Beschermend maatregelen tegen vlooienbeten in gebieden die bekend staan om pestuitbraken, zoals het bedekken van de poten en het gebruik van moderne insecten insectenwerende middelen, zijn net zo natuurlijk voor mensen die in risicogebieden verblijven als het weghouden van knaagdieren. Als u in contact komt met de ziekteverwekkers, is het raadzaam om antibiotica enkele dagen uit voorzorg. Er bestaat een vaccin tegen de pestpathogeen, maar het heeft een beperkte werkzaamheid en wordt slecht verdragen.
