Synoniemen in bredere zin
Moedervlek, moedervlek Medisch: naevus, naevus cel naevus, naevus pigmentosus, junctionele naevus, samengestelde naevus, dermale naevus
Een "moedervlek" wordt in de geneeskunde doorgaans een naevus (= mal, meervoud naevi) genoemd en beschrijft een plaatselijke misvorming van de huid, die wordt gekenmerkt door een toename van pigmentcellen, de zogenaamde naevuscellen. Dit zijn waarschijnlijk genetisch gemodificeerde pigmentcellen (melanocyten). Er wordt onderscheid gemaakt tussen aangeboren (optredend bij de geboorte of binnen enkele weken) en verworven lever vlekken. Elk van deze vormen kan worden onderverdeeld in junctionele, samengestelde en dermale naevi.
Epidemiologie Voorval Frequentie
De moedervlek is een van de meest voorkomende veranderingen in de huid. Aangeboren vormen zijn zeldzamer dan verworven. De incidentie bij pasgeborenen is ongeveer 1: 100; grotere moedervlekken bij baby's komen zelfs minder vaak voor (1: 10-000).
Er is een familiale accumulatie van aangeboren moedervlekken beschreven. Mannen en vrouwen worden in gelijke mate getroffen. Verworven moedervlekken komen vaker voor bij verschillende etnische groepen, maar komen vaker voor bij de blanke bevolking dan bij meer gepigmenteerde populaties.
Gemiddeld bezit elke persoon ongeveer 30 verworven naevuscel naevi, waarbij mannen iets meer laten zien dan vrouwen. De lever vlek vormt zich vooral op de aan licht blootgestelde delen van het lichaam en bereikt zijn grootste expansie in het 3e en 4e levensdecennium. Het verdwijnt dan. In principe vertegenwoordigen ze allemaal voorlopers van de huid kanker (kwaadaardig melanoma), maar degeneratie is zeer zeldzaam en de uitzondering. Alleen de aangeboren moedervlekken en de "Clark naevi", een speciale vorm van verworven naevi, vertonen een verhoogd risico op degeneratie.
Oorzaken
Genen spelen een rol bij verworven lever vlekken. Ook seks hormonen en UV-licht. Volgens de huidige theorie wordt aangenomen dat de naevuscellen die de levervlek vormen, ontstaan uit defecte pigmentcelprecursorcellen, de nevomelanoblasten.
Deze koloniseren de huid tijdens de embryonale ontwikkeling. In de bovenste huidlaag vermenigvuldigen ze zich vervolgens in de baarmoeder en vormen zo de aangeboren naevuscel naevi, of ze rusten daar eerst en vermenigvuldigen zich tijdens het leven, wat op zijn beurt leidt tot de verworven vorm. Beide vormen van levervlek volgen een stereotiep ontwikkelingspad.
Eerst zijn ze aanwezig als een junctionele naevus, daarna ontwikkelen ze zich tot een samengestelde naevus en uiteindelijk tot een dermale naevus. Deze vormen weerspiegelen de geleidelijke migratie van de stevig bevestigde naevuscellen van het huidoppervlak naar de diepten. Gewoonlijk bereiken de naevuscellen in de aangeboren moedervlek diepere lagen dan in de verworven moedervlek.
