Bij holocriene secretie worden kliercellen zelf een onderdeel van een secretie door tijdens de secretie te vergaan. Een dergelijk mechanisme is aanwezig in het menselijk organisme bij de afscheiding van talg. Zowel overproductie als onderproductie van talg kan pathologisch zijn.
Wat is holocriene afscheiding?
Holocriene afscheiding wordt bijvoorbeeld aangetroffen bij de mens talgklippen De uitscheidende cellen worden zelf de secretie en vallen tijdens de secretie volledig uiteen. Talgklieren hier boven de haar wortel, weergegeven in geel. Holocriene secretie is een secretiemodus van exocriene secretoire klieren. Naast holocriene afscheiding heeft het menselijk organisme de wijzen van apocriene en eccriene afscheiding. Holocriene afscheiding wordt bijvoorbeeld aangetroffen bij de mens talgklippen Vooral in de context van apoptose, dwz geprogrammeerde celdood, wordt de holocriene secretiemodus van de talgklieren gemakkelijk geassocieerd. Tijdens holocriene afscheiding worden de uitscheidende cellen zelf afscheidingen en vallen ze volledig uiteen tijdens afscheiding. Ze worden vervangen door hergroeiende kliercellen die naar het klierlumen gaan. Deze opkomst van nieuwe cellen verwijdert de oude kliercellen zo ver van het basismembraan dat ze niet langer voldoende kunnen worden gevoed. Als gevolg daarvan degenereren ze, verliezen ze het contact met de omringende cellen en worden ze afgestoten. Alleen het gedesintegreerde membraan en de inhoud van de cellen zorgen voor de vettig ogende en daadwerkelijke afscheiding.
Functie en taak
Aan de hand van het voorbeeld van de talgklieren kan holocriene secretie in detail worden begrepen. Talg wordt intracellulair gevormd door zogenaamde talgcellen. In het inwendige van elk bevinden zich verschillende talgcellen talgklier Pas wanneer de individuele cellen openbarsten, bereikt het talg het oppervlak van de huid De talgafscheiding bevat dus triglyceriden evenals wasesters en vetzuren. Elk talgklier muur lijkt op de epidermale basale cellaag. Het is uitgerust met een kiemlaag waarop permanent nieuwe talgproducerende cellen worden gevormd. Dus de epitheel wordt permanent geregenereerd uit de basale cellaag. Een deel van de cellen blijft in de vorm van stamcellen in de buurt van het basale membraan. Het andere deel wordt verplaatst door de afstammende cellen, verliest het contact met het membraan en migreert naar het lumen. Hoe verder de cellen worden verplaatst, hoe minder voeding op basis van diffusie kan optreden. De talgcellen verplaatsen zich naar het midden van de klier terwijl ze migreren en produceren lipiden doorlopend. De lipiden worden verzameld en opgeslagen door de cel. Lipidedruppeltjes vormen zich op het oppervlak en verbinden de migrerende talgcellen. Zodra een talgcel het midden van de klier bereikt, sterft deze geleidelijk af door de opslag lipiden en voedingssituatie. Zo wordt er een soort talgbrij gevormd uit de vetten samen met de cellulaire componenten van de gescheurde talgcel. Wanneer deze brij door de uitgang van de follikel naar buiten duwt op de huid oppervlak, worden de hoorncellen van de follikelwand afgescheurd en komen ze samen met de talgpap op de huid terecht. Hoeveel talg er elke dag op deze manier wordt aangemaakt, wordt bepaald door aanleg en hormonen Leeftijd, voedingstoestand en verschillende omgevingsinvloeden kunnen ook de talgproductie beïnvloeden. Gemiddeld is de dagelijkse productie één tot twee gram per dag. Zonder de talg of holocriene afscheiding, de huid oppervlak zou uitdrogen. Holocriene afscheiding wordt in het menselijk organisme alleen gevormd door de talgklieren. De grote vertakte alveolaire talgklieren bij mensen bevinden zich meestal op haar schachten. De kleine eenvoudige alveolaire talgklieren bevinden zich op de huid. De klieren van Meibohm worden de grote vertakte en alveolaire talgklieren genoemd ooglid en de kleine talgklieren op de wimpers worden ook wel Zeiss-klieren genoemd.
Ziekten en aandoeningen
De holocriene afscheiding van de talgklieren kan door verschillende ziekten worden verstoord. Gewoonlijk is een verminderde talgafscheiding merkbaar in de vorm van huidaandoeningen of in ieder geval afwijkingen op de huid. Als er overmatige holocriene afscheiding is, wordt dit ook seborrhea genoemd. Dit fenomeen kan symptomatisch zijn bij Parkinson, acromegalie or fenylketonurie en thyreotoxicose. De huid wordt abnormaal vet. Een bijzondere vorm van het fenomeen is de verstoorde secretie door een talgklier gesloten door overproductie. Bij dit fenomeen treedt na een bepaalde tijd een zogenaamde talgophoping op. De poriën van de huid worden groter en bieden daardoor pathogenen de best mogelijke toegangsmogelijkheden. Bovendien bevordert de talgcongestie de vorming van mee-eters. Dit fenomeen doet zich bijvoorbeeld voor in de context van acne Er moet een onderscheid worden gemaakt tussen deze en verminderde holocriene secretie, zoals die bij sebostatische patiënten. Hun huid wordt gebarsten en abnormaal droog. Ontsteking van de talgklieren kan ook een effect hebben op hun vermogen om te functioneren en dus op de holocriene secretie. Dergelijke ontstekingsreacties worden sebadenitis genoemd, wat vrij zeldzaam is bij mensen en kan leiden tot onomkeerbare schade aan de holocriene klieren. Als idiopathische ziekte zijn sebadenitis en de oorzaken ervan nog niet definitief onderzocht. Er wordt momenteel een genetische oorzaak vermoed. Een even zeldzaam fenomeen is talgkliercarcinoom In deze kwaadaardige kanker, de cellen waaruit de talgklieren zich zouden moeten vormen, degenereren. Een veel voorkomende ziekte van de talgklieren aan het oog is stye, ook wel hordeolum genoemd. Dit voorwaarde wordt meestal veroorzaakt door bacteriën en veroorzaakt een pijnlijk ontsteking die zich manifesteert als roodheid en zwelling van de ooglid.
