Akelei is een tuinplant die in veel kleurrijke variaties verkrijgbaar is. Zijn 70 tot 75 soorten groeien voornamelijk op het noordelijk halfrond. De zaden bevatten blauwzuur, waardoor het licht giftig is.
Voorkomen en teelt van akelei
Akelei is een tuinplant die in veel kleurrijke variaties verkrijgbaar is. Zijn 70 tot 75 soorten groeien voornamelijk op het noordelijk halfrond. Akeleien of Aquilegia in de technische naam behoren tot de boterbloemen. Ze komen voor op het noordelijk halfrond en zijn dus inheems in de landen van Europa, Noordwest-Afrika en delen van Azië. In Duitsland komt hij vooral voor in het zuiden, waar hij groeit op zonnige en schaduwrijke plaatsen. Het geeft de voorkeur aan zand- of kalkrijke bodems. In de volksmond wordt het ook wel Frauenhandschuh, Frauenschühli, Jovisblume, Kapuzinerhüttli, Pfaffenkäpple of Venuswagen genoemd. Akeleien zijn vaste planten en bloeien drie tot vijf jaar. Afhankelijk van welke variëteit voorkomt, zijn ze groeien tussen 30 en 90 centimeter hoog. Ze vormen een wijdvertakt wortelstelsel dat na verspreiding moeilijk te verwijderen is. De wortels zijn sterk, vlezig en taai. Ze verankeren zich heel stevig in de grond. De loofbladeren vormen rozetten en staan dicht bij elkaar. Kleinere bladeren groeien verspreid over de stengel. De bloemen hebben een breed kleurenspectrum van blauwviolette tinten tot rood, geld en wit. Ze bloeien in april en mei. Ze kunnen in de herfst weer bloeien, mits de verwelkte bloemen worden verwijderd. Tussen juli en augustus rijpen de zaden en worden ze door de wind over een groot gebied verspreid. Wilde akelei is een beschermde soort.
Effect en toepassing van akelei
Akelei bevat cyanogene glycosiden, blauwzuur, vooral in de zaden, waardoor het gevaarlijk is als het onzorgvuldig wordt ingenomen. Opgemerkt moet worden dat het eten van een verse akelei of zelfs slechts delen van de plant zal veroorzaken braken, diarree, hart- problemen, slaperigheid en misselijkheid Het aanraken ervan kan leiden tot huid irritatie. Als de plant zorgvuldig wordt gedroogd of verwarmd, wordt het gif niet meer effectief. Dan kan het als medicinale plant worden gebruikt. De bladeren en bloemen kunnen, wanneer ze zijn gedroogd, als thee worden gebruikt, wat diuretische en zweetdrijvende effecten heeft. Zo wordt de stofwisseling gestimuleerd en de evenwicht van de water balans wordt gestimuleerd. Het helpt dus tegen jicht, reumatiek en verlies van eetlust. Het kan ook worden gebruikt voor problemen met de spijsvertering en bloed zuivering. Voor de bereiding van de thee moeten de plantendelen tussen juni en oktober worden verzameld en vervolgens worden gedroogd. De hoeveelheid van twee theelepels van het kruid is voldoende voor één kopje. Als het nu wordt gebrouwen met koken water, kan de thee worden gedronken na tien minuten infusie. Als zalf voor huid problemen of als componenten van een tinctuur voor een wasbeurt, akelei heeft een samentrekkend effect. De actieve ingrediënten trekken dus de huid Door zijn extra antiseptische, verdovende en wondreinigende eigenschappen zorgt het voor een versnelde genezing. Bij besmetting met huidparasieten kunnen de zaden worden gedroogd en geplet. Als ze op de huid worden aangebracht, helpen ze de parasieten te bestrijden. Om de tinctuur te bereiden, is 500 gram van het gedroogde kruid nodig. Dit wordt in een liter van 68 procent gedaan alcohol Daarna wordt de fles gesloten en gedurende twee weken in een warme omgeving geplaatst. Na deze tijd kan de inhoud worden gefilterd. Van de resterende tinctuur moeten 20 druppels op een stuk worden gedaan suiker, die vervolgens wordt gegeten. Als dit om de drie uur wordt herhaald, treedt er een verbetering op. Als er een luisplaag is, kunnen ook de zaden van akelei voor dit doel worden gebruikt. Aangezien er echter andere planten zijn die beter en sneller werken, is deze toepassing weinig bekend.
Belang voor gezondheid, behandeling en preventie.
Akelei heeft positieve effecten als medicinale plant. Het wordt echter zelden gebruikt. Andere planten hebben een groter en sneller effect, dus hebben ze in de meeste gevallen de voorkeur. In de middeleeuwen werd akelei vooral gebruikt tegen aandoeningen van de lever zoals geelzucht Maar het werd ook gebruikt voor problemen met de galblaas, huid, maag en spijsvertering, evenals verschillende huidgroei zoals fistels, kooktbramen of zweren. De zaden, bladeren, wortels en bloemen werden gebruikt om te maken zalven en tincturen Hildegard von Bingen raadde bijvoorbeeld de akelei af koorts en wieg dopIn deze gevallen moeten de bladeren worden geplet, zodat het sap vervolgens aan de wijn kan worden toegevoegd. Dit mengsel zorgt ervoor dat de temperatuur daalt als het regelmatig wordt ingenomen. Een andere applicatie beschrijft het tegen problemen met de weefselvocht klieren, die sterk opzwellen en zo veroorzaken pijn Ofwel de bladeren moeten in dit geval worden ingenomen als moedertinctuur van akelei of rauw worden gegeten om regressie mogelijk te maken. Bij het ophoesten van veel slijm moeten ze bovendien worden ingeweekt honing en daarna gegeten. Een ander gebruik van akelei op dit moment is als afrodisiacum. In de oudheid werd het geassocieerd met de vruchtbaarheidsgodin Freya, omdat de bloemvorm doet denken aan de Venus-wagen. Van de wortel en het zaad wordt een drankje bereid dat zou moeten helpen tegen impotentie bij mannen. Als hij regelmatig wordt ingenomen, kan hij zijn huwelijkse plichten hervatten, aldus Tabernaemontanus, een 16e-eeuwse arts. Nogmaals, akelei mag alleen worden gebruikt na medisch advies en niet na zelfmedicatie. Vanwege het blauwzuur dat het bevat, heeft het een snel toxische werking en kan het levensbedreigend zijn.
