Abdominale aorta: structuur, functie en ziekten

De abdominale aorta is het dalende deel van het grote lichaam slagader onder de thoracale aorta. De abdominale aorta begint ter hoogte van de hernia diafragmatica en strekt zich uit om zich te vertakken in de twee grote bekkenslagaders ter hoogte van de vierde lumbale wervel​ De twee grotere nierslagaders en een aantal kleinere slagaders vertakken zich van de abdominale aorta, die een deel van de windkamerfunctie van de aorta vervult, om de interne organen gelegen binnen het verzorgingsgebied en de periferie.

Wat is de abdominale aorta?

De abdominale aorta vertegenwoordigt een segment van het afdalende groot slagader van het lichaam (neergaande aorta). Het begint aan het onderste uiteinde van de zogenaamde thoracale aorta (aorta thoracica) bij de opening door de diafragma (hiatus aorticus), op het niveau van de twaalfde thoracale wervel​ De abdominale aorta eindigt op het niveau van de vierde lumbale wervel bij de vertakking van de abdominale aorta (bifurcatio aortae) in de twee bekkenslagaders (arteriae iliacae communes). Over het algemeen vormt de abdominale aorta een anatomische en functionele eenheid met de andere segmenten van de aorta van het lichaam. In het eerste derde deel vertakken de twee grote nierslagaders (Arteriae renales) zich, zodat in de abdominale aorta onderscheid wordt gemaakt tussen het gedeelte boven (suprarenaal) en onder (infrarenaal) de vertakking van de nierslagaders. Naast de twee nierslagaders, vertakken vele andere slagaders zich van de abdominale aorta om de interne organen en perifere regio's.

Anatomie en structuur

Direct onder de doorgang door de diafragma, twee relatief dunne takken vertakken zich van de abdominale aorta om de lagere diafragmatische gebieden te voeden. Op ongeveer hetzelfde niveau ontstaat de gemeenschappelijke arteriële stam (truncus coeliacus) anterieur naar de buikholte, die zich onmiddellijk daarna in drie slagaders splitst om de milt, lever en maag​ In het verdere verloop van de abdominale aorta vertakken verdere gepaarde of ongepaarde slagaders zich om de ingewanden of perifere gebieden te voeden. De grootste gepaarde takken worden gevormd door de twee nierslagaders (Arteria renalis dexter en sinister). Net als bij de andere grote slagaders, blijkt de abdominale aorta een drielagige wandstructuur te hebben. De binnenste laag, de tunica intima of simpelweg intima, bestaat uit endotheelcellen die in elkaar grijpen en een enkellaagse squameuze laag vormen. epitheel​ Uiterlijk is er een dunne laag bindweefsel dat de intima afbakent van de middelste laag, de tunica media of media. Het bestaat uit gladde spiercellen, die meestal zijn omgeven door bloed schepen en soms ook door lymfevaten in een spiraalpatroon. Bovendien, elastische vezels, collageen en bindweefsel cellen worden gevonden in de media en markeren de grens met de buitenmuurlaag, de tunica adventitia. De tunica adventitia of adventitia wordt gevormd door een relatief dikke laag bindweefsel cellen versterkt door collageen en elastische vezels. De buitenste wandlaag van de abdominale aorta herbergt de vasculaire systemen die nodig zijn voor metabole toevoer en afvoer van de buikholte slagader en zenuwvezels om het lumen van de buikslagader te regelen.

Functie en taken

Als onderdeel van de grote lichaamsslagader zijn de functie en taken van de abdominale aorta congruent met die van de aorta als totaalsysteem. Het richt zich op twee hoofdtaken van het afvlakken van pieken bloed druk en distributie zuurstof-rijk arterieel bloed naar alle organen en weefsels. De elasticiteit of uitzetbaarheid van de aortawanden in combinatie met hun controleerbare contractiliteit zorgt voor het afvlakken van systolische bloed drukpieken veroorzaakt door samentrekking van de ventrikels. Van bijzonder belang is het handhaven van de diastolische "restdruk" wanneer de ventrikels ontspannen tijdens diastole​ Een minimum diastolisch bloeddruk zorgt ervoor dat de kleine slagaders, arteriolen, en arteriële capillairen worden voorzien van een continue bloedstroom en vallen niet onomkeerbaar in elkaar en plakken aan elkaar. Het vermogen om de piek af te vlakken bloeddruk wordt vaak de Windkessel-functie genoemd omdat de aortawand tijdens ventriculair weer samentrekt diastole en zorgt voor vermindering van het lumen om de bloeddruk op peil te houden. Dit is een proces dat deels passief is, maar ook via hormonaal aangestuurde actieve elementen bevat contracties van de vasculaire spier. De tweede taak van de abdominale aorta, de distributie of zuurstof-rijk arterieel bloed naar organen en weefsels, wordt passief uitgevoerd via vertakkende slagaders. Hun afmetingen zijn telkens aangepast aan de eisen.

Ziekten

De meest voorkomende klachten die verband houden met de abdominale aorta worden veroorzaakt door veranderde elasticiteit van de vaatwand of door plaatselijke vernauwing of verwijding van de dwarsdoorsnede van de buikslagader. Afnemende elasticiteit van de aortawand, ook wel bekend als arteriosclerose, is het resultaat van afzettingen (plaques) van verschillende stoffen in de vaatwand. Wanneer de plaques een bepaalde grootte bereiken, steken ze uit in het lumen van de slagaders. Naast verharding van de aortawand, ze dan leiden tot een lokaal knelpunt in de slagader, dat kan uitgroeien tot een totaal afsluitingof een infarct. In zeldzamere gevallen een gevaarlijke uitstulping, een aneurysma, kan zich vormen in de abdominale aorta, wat zeer verschillende oorzaken kan hebben. In de vroege stadia veroorzaakt het weinig ongemak, dus dergelijke aneurysma's worden meestal bij toeval ontdekt. Het gevaar schuilt in de mogelijke breuk, het uiteenspatten van de aneurysma, die gepaard gaat met gewelddadige inwendige bloedingen. Een ander probleem kan optreden wanneer de binnenwand van de aorta wordt gescheurd omdat er bloeding kan optreden tussen de intima en het medium via de breuk, wat resulteert in aortadissectie, een scheiding tussen de intima en media (aneurysma dissecans aortae). In zeldzame gevallen kan de aorta worden aangetast door genetische afwijkingen. auto-immuunziekten zoals Takayasu's arteritis is ook bekend dat ze verband houden met de abdominale aorta.