Introductie
De alvleesklier ligt achter de buikvlies (retroperitoneaal) in de bovenbuik. De alvleesklier heeft twee delen, een zogenaamd exocrien (= naar buiten gericht) en een endocrien (= naar binnen gericht). Het exocriene deel is de alvleesklier, dat wil zeggen een spijsverteringssap dat wordt vrijgegeven in de twaalfvingerige darm Het endocriene deel produceert het hormonen insuline en glucagon en geeft ze vrij in de bloed Ze zijn belangrijk voor de regulering van de bloed suikerniveau.
Spijsverteringsfunctie
De alvleesklier is opgebouwd in lobben. Het exocriene deel van de alvleesklier, dat de hoofdmassa van het orgaan vormt, is een puur sereuze klier, wat betekent dat het een zeer vloeibare afscheiding produceert. In dit deel wordt dagelijks ongeveer 1.5 liter pancreassecretie geproduceerd.
Dit is een enzymrijk, basisch spijsverteringssap dat vrijkomt in de twaalfvingerige darm De secretie wordt gereguleerd door spijsverteringsprocessen, waarbij de secretiesnelheid sterk toeneemt na inname van voedsel. De enzymen voor vetsplitsing (lipasen), proteïne (proteasen) en koolhydraatvertering in de alvleesklier leveren een belangrijke bijdrage aan de vertering van voedsel en zorgen ervoor dat voedingsstoffen efficiënt vanuit de darm kunnen worden opgenomen in de bloed.
Naast het hoofdgedeelte van water, bestaat de alvleesklier uit meer dan 20 verschillende eiwitten dit zijn inactieve voorlopers van spijsvertering enzymen (zymogenen) en actieve spijsverteringsenzymen. Bijzonder agressieve proteasen, zoals trypsine of chymotrypsine, worden uitgescheiden als inactieve voorlopers om de pancreas te beschermen tegen zelfvertering en worden alleen geactiveerd in de twaalfvingerige darm Andere proteasen (bijv. Α-amylase), lipase en enzymen voor de vertering van nucleïnezuren worden ze direct in de pancreas afgegeven als actieve enzymen.
Beschermend en regelgevend eiwitten zijn een ander belangrijk onderdeel van pancreassap. Naast spijsverteringsenzymen bestaat pancreassap uit bicarbonaat, dat dient om het zuur te neutraliseren maag inhoud en leidt tot een licht alkalische pH-waarde van 8.1 in de twaalfvingerige darm. De toename van de bicarbonaatconcentratie in de dunne darm is belangrijk omdat het enerzijds de micelvorming van vetten vergemakkelijkt en anderzijds verschillende spijsverteringsenzymen inactief zijn in de zure omgeving en alleen werken bij alkalische waarden.
Verschillende beschermingsmechanismen voorkomen dat de alvleesklier verteert en zichzelf vernietigt door het geproduceerde pancreassap: sommige bijzonder gevaarlijke proteasen worden uitgescheiden als inactieve zymogenen en worden alleen geactiveerd in de twaalfvingerige darm. Daarnaast komen gelijktijdig met de verteringsenzymen een aantal beschermende enzymremmers vrij en breken speciale proteasen enzymen af die te vroeg zijn geactiveerd. Verschillende beschermingsmechanismen voorkomen dat de alvleesklier verteert en zichzelf vernietigt door het geproduceerde pancreassap: sommige bijzonder gevaarlijke proteasen worden uitgescheiden als inactieve zymogenen en worden alleen geactiveerd in de twaalfvingerige darm. Daarnaast komen gelijktijdig met de verteringsenzymen een aantal beschermende enzymremmers vrij en breken speciale proteasen enzymen af die te vroeg zijn geactiveerd.
