Ontgifting (biotransformatie)
De lever is het orgaan van het lichaam dat bijzonder in staat is om gifstoffen af te breken. Net als bij een rioolwaterzuiveringsinstallatie moeten alle stoffen uit voedsel door de lever voordat ze in de algemene bloedbaan terechtkomen. Niet alleen voedingsstoffen, maar ook de stofwisselingsproducten van het lichaam kunnen echter giftig worden.
Ze worden ook omgezet in minder giftige stoffen in de lever. Alcohol, een sterk celgif, wordt bijna uitsluitend in de lever afgebroken (ontgifting). Door middel van speciaal eiwitten (enzymen), wordt de alcohol zodanig chemisch gemodificeerd dat deze niet langer schadelijk maar juist nuttig is.
Aan het einde van het afbraakproces van alcohol ontstaat een stof die direct energie levert. Voordat u dit feit echter verkeerd begrijpt, is er nog meer dat u moet overwegen: de lever slaagt er niet in om alle alcohol direct bij de eerste passage af te breken; zo bereikt het gif alle cellen van het lichaam via de bloedbaan. Bovendien is alcohol ook giftig voor de levercellen zelf; dit is waar de levercellen afsterven.
Bovendien wordt er bij het afbreken van alcohol zoveel energie geproduceerd dat de lever het niet meer bij kan houden. Het slaat vervolgens de energie op in de vorm van vet. Als teveel van dit vet zich ophoopt, a leververvetting (steatosis hepatis) ontwikkelt; de voorloper van levercirrose.
Hetzelfde principe is van toepassing op medicijnen: terwijl ze door de lever stromen, worden de stoffen chemisch gewijzigd door speciale eiwitten zodanig dat ze hun effect verliezen (first-pass-effect). Bij medicamenteuze therapie wordt altijd rekening gehouden met dit effect bij het kiezen van de dosering. Dit kan zo uitgesproken zijn dat sommige medicijnen niet in tabletvorm kunnen worden toegediend.
In zeldzame gevallen worden bij deze processen echter meer giftige stoffen gevormd. Een belangrijk voorbeeld is de combinatie van alcohol en paracetamol (pijnstiller), wat kan leiden tot de vorming van een kankerverwekkende stof. EEN ontgifting reactie van de lever, die vooral belangrijk is voor medische diagnose, is de omzetting van bilirubine.
bilirubine wordt overal gevormd waar rood bloed cellen worden afgebroken of sterven af. In beide gevallen is dit giftig bilirubine, bekend als ongeconjugeerd of indirect, bindt aan een speciaal eiwit in de bloed, albumine. Wanneer dit complex van proteïne en bilirubine uiteindelijk de lever bereikt, wordt dit bilirubine vrijgegeven uit zijn transporteiwit en opnieuw gemodelleerd in de levercellen zodat het niet-toxisch wordt.
Na zijn conversie wordt het direct of geconjugeerd genoemd. Aan de hand van de verhouding tussen direct en indirect bilirubine kan de arts bepalen waar schade is opgetreden. Een ander belangrijk ontgifting reactie van de lever is de vorming van ureum. Ureum bevat ammoniak, een stof uit het eiwitmetabolisme, die in zijn natuurlijke vorm de hersenen, maar is niet giftig in zijn samenstelling als ureum. Dit betekent dat het lichaam de voorheen giftige ammoniak eenvoudig via de urine kan uitscheiden (vandaar de naam).
Alle artikelen in deze serie:
